الشرق الاوسط - دو هفته پیش ویدیویی در شبکه های اجتماعی منتشر شد که در آن گروهی از جوانان عراق در یک خودروی پژوی ساخت ایران می رقصیدند.
انواع خودروهای ساخت ایران در چند سال اخیر در بغداد و استان های مرکزی و جنوبی عراق به فروش می رسد.
سقف و صندوق خودرو بر اثر رقص و پایکوبی جوانان آسیب دیدند. تا اینجای کار همه چیز عادی است اما واکنش صاحب خودرو غیر عادی به نظر می رسد.
صاحب ماشین خنده کنان در ویدیو می گوید «این ماشین ایرانی است. دیگر این ماشین را نمی خواهم».
این اتفاق بیانگر میزان نارضایتی و خشم معترضان است. اعتراضات به هر آنچه که رنگ و بوی ایرانی می دهد از اول اکتبر در عراق آغاز شد و روز به روز در حال افزایش است.
معترضان ساختمان کنسولگری ایران در کربلا و نجف را آتش زدند. این اقدامات اوج احساسات ضد ایرانی معترضان را نشان می دهد که در اعتراضات اخیر بروز کرد. معترضان به نقش و نفوذ مخرب حکومت ایران در استان های عمدتا شیعه نشین در مرکز و جنوب کشور اعتراض دارند.
اما این جریان ستیزه جویی با ایران نیمه پنهانی دارد که خود را با اقداماتی مثل کمپین گسترده تحریم خرید محصولات ایرانی در بازار عراق نشان داد.
البته پیامدهای ناشی از تحریم خرید کالاها و محصولات ایرانی به ویژه صنایع سنگین مثل خودرو هنوز مشخص نیست و میزان گستردگی این تحریم ها به دلیل نبود آمارهای رسمی و غیر رسمی قابل تخمین نیست.
اما آنچه تا کنون مشخص شده حرف و حدیث بخش های گسترده ای از شهروندان و عمده فروشان و مغازه داران درباره کاهش قابل ملاحظه خرید محصولات غذایی ایرانی به ویژه شیر و لبنیات است.
حالا وقتی که در بازارهای کوچک و بزرگ در بغداد و استان های مرکزی و جنوبی عراق قدم می زنیم بیلبوردهایی نصب شده که حاکی از کاهش قیمت محصولات ایرانی است.
به عنوان مثال، یکی از بیلبوردها به قیمت جدید ماست کاله (شرکت لبنیات ایرانی) اشاره می کند که هر پنج قوطی ماست کاله هزار دینار عراقی (کمتر از یک دلار) شده است. قیمت هر قوطی پیشتر پانصد دینار بود و حالا بیش از پنجاه درصد کمتر شده است چرا که دیگر کسی آن را نمی خرد.
احمد العکیلی صاحب یک فروشگاه کوچک مواد غذایی در بغداد می گوید «حالا عمده فروشان به مغازه داران التماس می کنند که محصولات غذایی ایران را به قیمت بسیار کم خریداری کنند. عمده فروشان از این نگرانند که تاریخ انقضای این محصولات پیش از فروش سپری شود».
العکیلی به الشرق الاوسط گفت «عمده فروشان از ما می خواهند که کالاهای ایرانی که تاریخ انقضایشان به زودی تمام می شود را مجانی ببریم تا از شرشان راحت شوند. اما مغازه دارها گاهی قبول نمی کنند چرا که نمی دانند که آیا این کالاها به فروش می رسند یا نه».
او افزود «محصولات ایرانی در این روزها در عمده فروشی ها روی هم تلنبار شده است. کسی آنها را نمی خرد. البته این به این معنا نیست که همه جنس ایرانی نمی خرند. هر چه باشد مواد غذایی ایرانی ارزان تر از محصولات ترکیه ای یا خلیجی هستند. فروشگاه ها در عراق نیز جایگزین مناسبی برای کالاهای ایرانی ندارند».
فعالان و گروه های مدنی اوایل ماه جاری کمپین گسترده ای برای تحریم خرید کالاهای ایرانی با هشتگ «بذار گند بزنه» راه اندازی کردند.
این کمپین واکنشی است به اظهارات برخی از دولتمردان ایران که معترضان عراقی را مزد بگیر خارجی خواندند.
ابو مرتضی -عمده فروش محصولات غذایی در بغداد- به الشرق الاوسط گفت «میزان خرید محصولات ایرانی توسط مردم عراق کاهش قابل ملاحظه ای داشته است».
او افزود «اما نباید زیاد مبالغه کرد. خانواده های تنگدست چاره ای جز خرید کالاهای ایرانی ارزان قیمت ندارند. مردم عمدتا در محله های پولدار در بغداد و برخی استان ها تحریم کرده اند».
ابو مرتضی خاطر نشان کرد «اما نکته تازه این است که گروه های گسترده شیعیان این روزها محصولات ایرانی را تحریم کرده اند. پیشتر این تحریم در میان عامه مردم در استان های عمدتا سنی نشین به چشم می خورد».
ابو مرتضی یادآور شد «تحریم کالاهای خارجی بستگی به تولید ملی دارد. اگر مقام های عراق پیشتر چرخه اقتصاد را کار می انداختند و کارخانه های بزرگ تولید مواد غذایی راه اندازی می کردند واردات کالاهای خارجی تا این اندازه نبود».
در کنار تحریم خرید محصولات ایرانی توسط مردم ناظران می گویند حرکت و تردد در گذرگاه های مرزی بین عراق و ایران کاهش یافته است که تا کنون بی سابقه بوده و به عملیات مبادلات بازرگانی و غیره بین ایران و عراق نیز ضربه زده است.
بخش های وسیعی از جامعه عراق می گویند حاکمیت مسئول اصلی اوضاع اقتصادی و صنعتی بغرنج در کشور در چندین سال گذشته است.
شرایط بد اقتصادی مبادلات بازرگانی بین عراق و ایران و عراق و کشورهای همسایه را دچار اختلال کرده است که عراق همواره بازنده اصلی این وضعیت بوده است. عراق کشور عمدتا مصرف کننده است و واحدهای تولیدی چندانی ندارد.
