ایران اینترنشنال - در حالی که مقام‌های سپاه پاسداران، خطای انسانی را عامل شلیک موشک به هواپیمای اوکراین عنوان می‌کنند، نگاهی به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز در سال ۱۳۹۱نشان می‌دهد که حمله به این هواپیما، تنها مورد از اشتباه سیستم پدافندی ایران نبوده و این سیستم پیشتر نیز اهدافی اشتباه از جمله هواپیماهای غیرنظامی را هدف قرار داده است.
نگرانی امنیتی؛ عامل خطای نظامی
در بخشی از گزارش سال ۱۳۹۱ روزنامه نیویورک‌تایمز آمده که «نیروهای نظامی ایران آن‌قدر در مورد تهدید حمله هوایی اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای خود در سال ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ میلادی نگران بودند که اشتباها به هواپیماهای غیرنظامی و همین‌طور در یک مورد هواپیمای نظامی خود شلیک كردند.»
این گزارش با استناد به منابع اطلاعاتی آمریکا آورده بود که «این هواپیماها با موشک‌های زمین به هوا و آتشبار هواپیماهای جنگنده ایرانی رهگیری شده بودند.»
در گزارش نیویورک‌تایمز تاکید شده بود که یگان‌های پدافند هوایی ایران ده‌ها بار «اقدامات اشتباه » از جمله حمله به اهداف ناشناخته انجام داده‌اند.
در سال ۲۰۰۷ میلادی، اسرائیل حمله‌ای را به یک رآکتور هسته‌ای در حال ساخت در سوریه انجام داده بود. در سال بعد از آن نیز، این کشور یک مانور هوایی بزرگ را بر فراز دریای مدیترانه انجام داد که به نظر می‌رسید تلاشی برای حمله احتمالی به تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم ایران در نطنز بوده باشد.
این اقدامات اسرائیل باعث نگرانی نیروهای نظامی ایران شد.
گزارش نیویورک‌تایمز اشاره می‌کند که بر اساس ارزیابی پنتاگون، یگان‌های پدافند هوایی در آن زمان نگرانی‌هایی درباره امکان استفاده دشمن از مشخصات پروازهای غیرنظامی برای هواپیماهای نظامی داشته است.
نیویورک‌تایمز با استناد به یک گزارش پنتاگون در سال ۲۰۰۸ میلادی، عواملی همچون «فرماندهی و کنترل ضعیف» و «سطح بالای خطر» را عامل اشتباهات پدافند هوایی ایران دانسته بود.
بر اساس این گزارش، در ماه ژوئن سال ۲۰۰۷، یگان پدافند هوایی سپاه پاسداران یک موشک زمین به هوای TOR-M1 (تور ام-۱) را به سمت یک هواپیمای غیرنظامی شلیک کرد.
موشک مورد اشاره در گزارش سال ۱۳۹۱ روزنامه نیویورک‌تایمز، همان موشکی است که سپاه پاسداران از آن برای ساقط کردن هواپیمای مسافربری اوکراین استفاده کرده است.
در گزارش نیویورک‌تایمز همچین اشاره شده که در ماه مه سال ۲۰۰۸ نیز آتشبار ضدهوایی به یک پهپاد شناسایی ایرانی و یک هواپیمایی غیرنظامی شلیک کرد و در همان ماه، یک آتشبار ضدهوایی به یک فروند جنگنده ایرانی F-14 (اف-۱۴) شلیک کرد.
بنا بر این گزارش، در ژوئن سال ۲۰۰۸، اندکی پس از تمرین هوایی ارتش اسرائیل، یگان‌های پدافند هوایی ایران به دو هواپیمای غیرنظامی دیگر شلیک کردند.
نیویورک‌تایمز در استنادی دیگر به اطلاعات طبقه‌بندی شده پنتاگون نوشته بود که فرمانده نیروی هوایی ایران به یگان‌های جنگنده خود دستور تمرین «حملات هوا به زمین با اهدافی در مقیاس مشابه شهر حیفا و مرکز تاسیسات هسته‌ای دیمونا در اسرائیل» را صادر کرده بود.
در یک مورد، یک جنگنده F-4 (اف-۴) ایرانی تلاش کرد تا یک پرواز خطوط هوایی عراق را در مسیر بغداد به تهران رهگیری کند تا به بازرسی هواپیمای مسافربری بپردازد. در این مورد،هواپیمای خط هوایی عراق آسیبی ندید.
در گزارشی که نیویورک‌تایمز حدود هشت سال پیش منتشر کرده، اشاره شده بود که این موارد اولین باری نبوده که نیروهای پدافند هوایی به سمت هواپیماهای غیرنظامی که گمان می‌کردند در یک ماموریت نظامی‌اند، شلیک کردند.
ابهام‌هایی که باقی است
مقام‌های ایران هنوز به ابهام‌ها درباره چرایی حمله موشکی به هواپیمای اوکراین از جمله دو شلیک پیاپی، متوقف نکردن پروازهای مسافربری در شرایط جنگی، مخفی نگه داشتن موضوع برای سه روز و... پاسخ نداده و این حمله را صرفا به «خطای انسانی» مربوط کرده‌اند.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس این مساله را دارای «پشت‌پرده» دانسته و احتمال این که خطای انسانی این حادثه را رقم زده باشد «بعید» دانسته است.
محسن اسدی لاری،مدیرکل بین‌الملل وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ایران‌که دو تن از فرزندان خود را در این پرواز از دست داد، روز پنجشنبه ۲۶ دی‌ماه اظهار کرد «این حادثه عقبه‌هایی دارد و مطمئنم که به‌دلیل یک اشتباه یا فشار دادن یک دکمه نبوده است.»
ابهام و تناقض در گزارش سازمان‌ها و سخنان مقام‌های رسمی، به خصوص پس از سه روز مخفی نگه داشتن علت سقوط، تردیدها درباره سابقه این‌گونه حملات از سوی نیروهای نظامی ایران را افزایش داده است.
چه کسی جانشین لاریجانی می‌شود؟
