یک منبع آگاه در زندان اوین به کلمه اطلاع داده است که بر اساس دستور صادره از مقامهای امنیتی و مقامات سازمان زندانها، زندان اوین با تغییر کاربری به بازداشتگاهی برای بازداشتیهای اعتراضات پیشرو تبدیل میشود.
مصطفی پورمحمدی وزیر دادگستری پیشین در مصاحبهای در تاریخ ۷ تیر ۱۳۹۶ با خانه ملت، از احتمال تبدیل زندان اوین به بازداشتگاه موقت پایتخت خبر داده بود. او در ادامه گفته بود که تهران نیاز به یک بازداشتگاه بزرگ در داخل شهر دارد.
طی ماههای اخیر بسیاری از زندانیان زندان اوین به زندان بزرگ تهران و دیگر زندانها منتقل شدهاند و اکنون در بندهای مختلف زندان اوین حدودا ۱۵۰۰ تن زندانی نگهداری میشود که نسبت به آمار ۷۰۰۰ تن زندانی ماههای گذشته این تعداد کاهش بسیار چشمگیری داشته است.
منابع مطلع در زندان اوین عنوان کردهاند زندانیان عمده سالنهای بندهای ۴، ۷ و ۸ که به عنوان بندهای عمومی مالی و مهریه شناخته میشوند به زندان بزرگ تهران منتقل شده.اند و سالنهای این بندها در حال بازسازی و تبدیل به سلولها و اتاقهای بازداشت هستند. پیش از سال ۸۹ زندانیان زن در بند ۴ زندان اوین و اشرار در بند ۸ زندان اوین نگهداری میشدند که به مرور این زندانیان به زندان رجاییشهر، زندان قزلحصار، زندان قرچک و زندان بزرگ تهران منتقل شدند.
جداسازی اتاقهای بندهای عمومی زندان اوین با میله و فنس، جداسازی سالنها و پوشاندن سقف برخی از آنها، کارگذاری قفلها و دربهای آهنی برای اتاقها و تبدیل به سلولها و اتاقهای مجزای از جمله اقدامات صورت گرفته برای تبدیل زندان اوین به بازداشتگاه خواهد بود.
مهمترین بازداشتگاههای نهادهای امنیتی و اطلاعاتی در زندان اوین که معروفترین زندان ایران است قرار دارد. بند ۲-الف بازداشتگاه امنیتی سازمان اطلاعات سپاه پاسداران(محل مرگ کاووس سیدامامی)، بند ۲۰۹ بازداشتگاه امنیتی وزارت اطلاعات، بند ۲۴۱ بازداشتگاه امنیتی حفاظت اطلاعات قوه قضاییه، بند ۲۴۰ بند انفرادی سازمان زندانها (که به صورت مشترک توسط دیگر نهادهای امنیتی نیز مورد استفاده قرار میگیرد)، بند ۳۵۰ بند سابق زندانیان سیاسی مرد، بند نسوان (محل نگهداری زندانیان سیاسی و امنیتی زن) از جمله مهمترین بازداشتگاهها و بندهای قرار گرفته در داخل زندان اوین هستند.
اکنون حاکمیت با اطلاع از وضعیت پیشرو و احتمال وقوع اعتراضات گسترده و در پی آن احتمال بازداشتهای گسترده معترضان سعی میکند با تبدیل بندهای عمومی(اندرزگاهها) ۴، ۷ و ۸ زندان اوین به بازداشتگاه مشکل کمبود جا برای بازداشتها را حل کند.
پیش از این اصغر جهانگیر رئیس پیشین سازمان زندانها در تیر ماه ۱۳۹۵ اعلام کرده بود که پیشنویس تفاهمنامه اولیه تبدیل اوین به پارک را به شهرداری تهران ارسال کردهاند. اما این طرح نیز همچون بسیاری دیگر از طرحهای عنوان شده مسکوت ماند.
در آییننامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور (مصوب ۱۳۸۴/۹/۲۰) در تعریف زندان آمدهاست:
«زندان محلی است که در آن محکومانی که حکم آنان قطعی شدهاست با معرفی مقامات قضایی صلاحیتدار قضایی و قانونی برای مدت معین یا بهطور دایم به منظور تحمل کیفر، با هدف حرفهآموزی، بازپروری و بازسازگاری نگهداری میشوند.»
در همین آییننامه بازداشتگاه اینگونه تعریف شدهاست:
«بازداشتگاه، محل نگهداری متهمانی است که با قرار کتبی مقامهای صلاحیتدار قضایی تا اتخاذ تصمیم نهایی به آنجا معرفی میشوند.»