وقتی همه از استعفا سخن می‌گویند
پاپوش‌های رئیس‌جمهوری را چه کسی می‌دوزد؟
زیتون ـ یلدا امیری: استعفای حسن روحانی؛ امید واهی اصولگرایان تندرو است یا تهدیدی برای گرفتن اختیارات بیشتر، در چند ماهه اخیر چندین بار شایعه استعفای رئیس دولت در شبکه های اجتماعی و گاه در رسانه ها مطرح شده است.
روز چهارشنبه ۲۳ بهمن ماه علی ربیعی، سخنگوی دولت در حاشیه جلسه هیئت دولت درباره شایعه استعفای رئیس جمهور گفت: «دولت تا ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ دولت در کنار مردم است و به آینده دهه جدیدی نگاه می کند و در مدت باقیمانده خود به کار خود ادامه می دهد؛ هر چه شایعه در این باره است پیشاپیش تکذیب می‌شود.»
همه استعفادهنگان
۱۶ سال پیش در اواخر دی ماه ۱۳۸۲ سید محمد خاتمی، رئیس جمهور وقت ایران و رهبر اصلاحات، خطاب به استانداران و مقامات اجرائی دولتش که آمادگی خود را برای استعفا از سمت های خود اعلام کرده بودند، گفت: «محکم بایستید اگر نخواستند با هم می رویم» اما حتی رئیس دولت اصلاحات نیز با وجود موانعی که بر سر راه دولت او قرار دادند، تا انتهای دوره ریاست جمهوری در مقام خود باقی ماند.
محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور برگزیده نظام نیز پس از استعفای حیدر مصلحی وزیر اطلاعات وقت در ۲۸ فروردین ۱۳۹۰، پذیرش استعفاء توسط محمود احمدی‌نژاد و مخالفت رهبر جمهوری اسلامی با کنار رفتن مصلحی و پس از آن توصیه آیت الله خامنه‌ای به وزیر اطلاعات برای باقی ماندن در جایگاه خود، باعث شد احمدی‌نژاد خانه نشینی کند و شایعه استعفای او مطرح شد اما او پس از ۱۱ روز به سر کار خود برگشت.
در جمهوری اسلامی پس از دولت مهدی بازرگان، کمتر مسئولی حاضر می شود به دلیل اشتباهات یا روند غلط سیاست‌های موجود استعفا دهد، عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی دولت روحانی یا حسن قاضی زاده هاشمی، وزیر بهداشت که با نامه های اعتراضی استعفا دادند جزو استثناها بودند که البته دلایل زیادی پشت پرده استعفای آنان بود.
ربیعی در حساب کاربری خود در توییتر نیز نوشته است: «چهل و یک سال پیش در حماسه ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به دنیا پیام دادیم که تعیین سرنوشت خود را به دیگران نخواهیم سپرد. نارسایی‌ها و گلایه‌ها را باید شنید، به رسمیت شناخت و برای رفع آنها و جلب رضایت هرچه بیشتر مردم از پا نایستاد. دولت تدبیر و امید تحت ریاست رئیس‌جمهور تا دوازهم مرداد ۱۴۰۰ در خدمت ملت پای پیمان خود خواهد ایستاد.»
دو روز قبل، ۲۱ بهمن ماه نیز علیرضا معزی، معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رئیس جمهور در واکنش به شایعه استعفای روحانی در حساب توییتر خود نوشت: «استعفا شایعه‌ای تکراری و فاقد خلاقیت شده. از شایعه‌سازانی که چندین صفحه دیالوگ تخیلی و مهیج می‌نوشتند و حتی میزانسن هم می‌چیدند واقعا بعید بود به این سطح تنزل کنند. برای پوشاندن دعوای دولیستی‌ها و مشاجره بی‌لیست‌ها، به شایعات خلاقانه‌تری نیاز است.»
اظهارات ربیعی و معزی تاییدی است بر اینکه در هیچ کدام از فجایعی که در چند ماه اخیر اتفاق افتاده موضوع استعفای روحانی آنگونه که عده ای ادعا می‌کردند، مطرح نبوده است.
چه کسانی استعفا می‌خواهند؟
موضوع استعفای روحانی در یک ساله اخیر گاهی از سوی مخالفان و گاهی از سوی هواداران دولت مطرح شده است. اردیبهشت ماه امسال جبهه پایداری رئیس دولت ایران را متهم به ناکارآمدی کرد و به حسن روحانی پیشنهاد استعفا داد.
چند ماه بعد، هنگامی که در یک روز جمعه قیمت بنزین ناگهان بالا رفت و اعتراضات گسترده‌ای در کشور شکل گرفت، عباس عبدی طرح استعفای رئیس‌جمهور را در آذرماه مطرح کرد. او حتی در گفتگو با هفته‌نامه صدا گفت: «ایده استعفای آقای روحانی برای اولین بار در سطح برخی از وزراء مطرح شده و بعضی از آنها به این نتیجه رسیده‌اند که با ادامه این حد از تنش دیگر کاری نمی‌شود کرد.»
در اولین روزهای پس از سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی توسط سپاه پاسداران خبری در میان اهالی رسانه دهان به دهان می‌چرخید؛ «رئیس جمهور استعفا داده است.»
استعفای حسن روحانی پس از چنین فاجعه ای و البته پس از آنکه تمامی ارکان حکومت تا جایی که توان داشتند از نقص فنی سخن گفتند و هدف قرار گرفتن هواپیما را انکار کردند، چندان عجیب نبود و حتی محبوبیت از دست رفته روحانی را کمی بازیابی می‌کرد. اما این خبر در حد شایعه باقی ماند و رئیس دولت تدبیر و امید در کنار حاکمیت و اشتباهاتش باقی ماند.
حسن روحانی رئیس جمهوری از دل نظام است، معدود سیاستمدارانی در جمهوری اسلامی را می توان خودساخته دانست، روحانی نیز موقعیت و اعتبار خود را از نظام گرفته است و عجیب نیست که تمامی اعتبار خود را برای نظام گرو بگذارد. شایعات مربوط به استعفا نیز احتمالا از دل محافلی بیرون می آید که مخالف روحانی هستند و می خواهند برای رئیس جمهور نظام پاپوش بدوزند.
حسام الدین آشنا مشاور روحانی نیز پس از شایعاتی که درمورد استعفای او منتشر شد در حساب توییتری خود این شایعات را اقدامی از سوی نیرو‌های ضدانقلاب برای ایجاد بی ثباتی در کشور علیه مقامات عالی ایران معرفی و استعفای حسن روحانی را تکذیب کرد. آشنا ترویج شایعه درباره استعفای روحانی را ادامه مسیر شبکه‌هایی مثل آمدنیوز و افرادی مثل روح الله زم دانست.
روحانی اخیرا سخنرانی های کنایه آمیزی در حمایت از جمهوریت نظام بر زبان آورد، او گفت: «بزرگترین خطر برای دموکراسی و حاکمیت ملی روزی است که انتخابات تبدیل به تشریفات شود و جای دیگری انتصاب کنند و مردم پای صندوق بروند و تشریفات انتخابات را انجام دهند؛ خدا نکند چنین روزی برای کشور ما پیش بیاید.»
اما روش و منش روحانی نشان می‌دهد در صورت لزوم چرخش‌های زیادی در مواضع خود خواهد داشت. به این معنا که اگر بار دیگر فاجعه‌ای مثل هواپیمای مسافربری اوکراینی یا کشتار معترضان در آبان ماه اتفاق بیفتد، روحانی در نقش مدافع نظام ظاهر می‌شود و نه تنها پای استعفا در میان نخواهد بود بلکه از پخش اعترافات معترضان سخن می‌گوید.
روحانی روز ۱۳ آذر در همایش بیمه و توسعه تهران در برج میلاد گفت که به باور او معترضان آبان ماه چندین گروه بودند و افزود: «اما آنها که سازمان‌یافته در این اغتشاشات آمده‌اند که اعترافات آنها هم پخش خواهد شد. آنها بیش از دو سال برای این کار برنامه‌ریزی کرده بودند.»
ربیعی در بخشی از سخنانش گفته است که دولت به آینده دهه جدیدی نگاه می‌کند و توضیح می‌دهد که منظور از دهه جدید، دهه پنجم انقلاب اسلامی ایران است. مشخص نیست حسن روحانی و دولت او پس از سال ۱۴۰۰ چه نقشی می‌توانند در دهه پنجم انقلاب داشته باشند، اما هرچه هست این سخنان و عملکرد روحانی نشان می‌دهد که قصد دارد برخلاف روسای جمهور پیشین شغل تاثیرگذاری برای خود دست و پا کند و آن مسیر از راه استعفا و قهر نمی‌گذرد.
دولت روحانی پس از خروج آمریکا از برجام سیاست چرخش به شرق را به سرعت دنبال می‌کند چرخش به سوی کشور هایی چون چین و روسیه که اینترنت ملی دارند و مردم خود را در مقابل دنیای آزاد قرنطینه کرده‌اند. چنانچه از شواهد پیداست روحانی قرار است بماند تا سیاست نه مذاکره و نه جنگ دنبال شود و تمامی مشکلات کشور به خروج آمریکا از برجام نسبت داده شود، استعفا مختص سیاستمدارانی است که اندکی به حقوق مردم برای پاسخ‌گویی ارزش قائل هستند.
