دویچه وله - کشورهای عربی درگیر بحران یا جنگ هستند و بهای پایین نفت نیز به مشکلات اقتصادی آنها افزوده است. آنها در یک نکته اما نسبت به اروپا برتری دارند؛ مقاومت در برابر بیماری کرونا که شاید به خاطر ترکیب جوان جمعیت این کشورها باشد.
یک هفته است که مردم لبنان نیز فقط برای امور ضروری اجازه خروج از خانه را دارند. تنها فروشگاه های مواد غذایی، داروخانه ها و بانک ها اجازه ادامه فعالیت دارند. فرودگاه بین المللی بیروت و مرز با سوریه بسته است. مدارس سه هفته است که تعطیل اند. ولی یک گردش کوتاه در بیروت نشان می دهد که جریان زندگی در این شهر همچنان ادامه دارد.
یک سلمانی در تاریکی منتظر مشتری است. یک لوازم التحریر فروشی کرکره اش را فقط تا نیمه پایین کشیده و هنوز به مراجعان سرویس می دهد. چند قدم جلوتر در یک عطرفروشی باز می شود و مردی وارد آن می شود که قصد دارد دلار بخرد آنهم ۶۰ درصد بالاتر از بهای رسمی.
همه آنها به این سوال که چرا آنها علیرغم مجازات سنگین بازهم ریسک می کنند، پاسخ می دهند: «بچه دارم، باید اجاره بدهم، حقوق کارمندان را بپردازم و شکمم را سیر کنم.» لبنان قبل از پاندمی کرونا در بحران اقتصادی عمیقی فرو رفته بود و ماه ها در خیابان های آن تظاهرات بود. دولت قروض سنگینی دارد و ورشکسته است. سیستم بانکی عملا رو به سقوط است.
👈مطالب بیشتر در سایت دویچه وله
در حالیکه امارات متحده عربی قصد دارد به لبنان ۲۷ میلیارد دلار برای کاهش پیامدهای اقتصادی کرونا بدهد، دولت از بخش خصوصی تقاضای کمک کرده است. یک واردکننده تجهیزات پزشکی می گوید: «لبنان معمولا ۱۵ میلیون دلار در سال برای وسایل پزشکی یک بار مصرف هزینه می کرد. ولی از ماه اکتبر فقط اجازه اختصاص ۴ میلیون دلار به این اقلام را داریم.» با توجه به این پیش زمینه، وقتی ویروس کرونا در جهان شایع شد، همه تصور می کردند وضع در لبنان بسیار وخیم خواهد شد.
بخصوص که دو عامل مهم دیگر هم به آنچه گفته شد می توان اضافه کرد؛ رابطه نزدیک حزب الله لبنان با ایران که مرکز این اپیدمی در خاورمیانه به شمار می رود. تا چهارشنبه گذشته پروازهای میان ایران و لبنان همچنان در جریان بود. از سوی دیگر یک و نیم میلیون پناهنده سوری در لبنان در اردوگاه ها و در محلات پرجمعیت شهرها زندگی می کنند. عاملی که بهترین شرایط را برای گسترش ویروس کرونا فراهم می کند.
کرونا در دیگر کشورهای عربی
در دیگر کشورهای منطقه مانند یمن، سوریه و عراق وضع از لبنان به مراتب بدتر است. سوریه شش میلیون آواره در خود این کشور دارد. در ادلب در ماه های گذشته و به دنبال حملات شدید ارتش اسد صدها هزار نفر بی خانمان شدند و حالا در چادرهای پر از جمعیت در کنار یکدیگر زندگی می کنند. جایی که فاصله گرفتن ساکنان از هم ناممکن است. آب کم است و امکان شستن مداوم دست ها وجود ندارد. سیستم بهداشتی سوریه بر اثر جنگ کاملا ویران شده است.
با این حال در سوریه فعلا تنها یک مورد مبتلا به کرونا گزارش شده است. در لبنان و عراق حتی یک نفر هم گزارش نشده است. علت می تواند کمبود امکانات آزمایشی یا پنهان کاری باشد. زیرا پاکستان از هشت مورد گزارش داده که همگی سوری هایی هستند که وارد این کشور شده اند.
جمعیت جوان
سلیم ادیب کارشناس بیماری های واگیردار در دانشگاه آمریکایی بیروت می گوید: «هیچ کشوری نیست که مبتلا به ویروس کرونا نداشته باشد.» با این حال او نسبت به وضع این کشورها نسبتا خوشبین است و اضافه می کند: «وقتی به جغرافیای جهان نگاه کنید متوجه تفاوتی اساسی میان کشورهای شمال و جنوب مدیترانه می شوید. در حالی که در بخش شمالی همه روزه صدها نفر به شمار مبتلایان اضافه می شوند، تاکنون در جنوب تنها ده ها نفر مبتلا شده اند.»
به گفته این کارشناس «جمعیت جوان تر ایمنی جمعی را سریع تر توسعه می دهد». افراد بالای ۶۵ سال در جوامع عرب تنها چهار و نیم درصد جمعیت آنها را تشکیل می‌دهند و در اروپا ۲۰ درصد را. البته ایران هم جمعیت جوانی دارد که تنها شش درصد آن بالای ۶۵ سال است. اما سلیم ادیب معتقد است که «ایران یک مورد فرهنگی و مذهبی خاص است که در آن هر هفته مراسم مذهبی با شرکت ده ها هزار نفر برگزار می شود و این خود به گسترش ویروس کرونا خیلی کمک کرده است.»
تاکنون ، کشورهای عربی تعداد نسبتاً کمی از ابتلا به کرونا را در مقایسه با اروپا گزارش کرده اند. در حال حاضر قطر با ۴۷۰ بیمار آلوده به کرونا در صدر کشورهای عربی قرار دارد. لبنان ۲۳۰ آلوده و تنها ۴ کشته دارد. مصر ۲۸۵ مورد کرونا و عربستان سعودی ۳۴۴ مبتلا را گزارش کرده اند. آب و هوای گرم آنها نیز می تواند عامل سومندی باشد. با این حال کرونا برای این کشورها نیز عواقب اقتصادی دردناکی به همراه دارد.
یک نمونه از این عواقب کاهش بهای نفت برای عربستان سعودی است. نمونه دیگر لغو شدن مراسم حج است که برای این کشور منبع درآمد هنگفتی به شمار می رود. مصر، تونس، مراکش و امارات درآمد گردشگری را به کلی از دست داده اند. شرکت هواپیمایی امارات که از بزرگ ترین شرکت های هوایی در جهان است، دو سوم درآمد خود را از دست داده است. وضع نمایشگاه جهانی که قرار است در اکتبر در دوبی برگزار شود نیز ناروشن است. امارات متحد عربی برای این نمایشگاه هفت میلیارد دلار خرج کرده است.
در هفته های آینده روشن می شود که آیا جمعیت جوان این کشورها واقعا در مقابل ویروس کرونا مقاوم است یا نه. ولی کرونا حداقل باعث شده است که سلاح ها در این منطقه فعلا از کار بیافتند. از جمله در لیبی که ژنرال حفتر اعلام کرده است اگر طرف مقابل نیز حاضر به زمین گذاشتن سلاح باشد، او آمادگی دارد در شرایط فعلی از جنگ دست بکشد. حفتر یک سال است که در حال نبرد برای تصرف ترابلس است.
