امیرحسین کنزق، انصاف نیوز
این روزها ادعای کشف داروی کرونا برایمان تقریبا عادی شده. اما نکته‌ی مهم اینجاست که هر دارویی برای اثبات اثرگذاری خود باید روی بیماران تست شده باشد. رئیس انجمن علمی حقوق پزشکی ایران به انصاف نیوز می‌گوید برخی شرکت‌های داروسازی با اعمال نفوذ و فساد، داروهای خود را بدون اجازه از بیمار و مسئولین بیمارستان‌ها روی بیماران تست می‌کنند. او معتقد است به‌جز شرکت‌های دارویی نهادهای دیگری هم هستند که بدون اجازه‌ی بیمار و وزارت بهداشت تاثیر «گیاهان» را روی بیماران تست می‌کنند؛ که این کار هم خلاف اخلاق و هم خلاف قانون است.
موضوع به قدری جدی است که کمیته اخلاق مرکزی وزارت بهداشت که باید روی کمیته‌های اخلاق دانشگاه‌ها نظارت کند تا آنها مجوز تست دارو روی بیمار را بدهند تاکنون مصوبات کمیته اخلاق دو دانشگاه را باطل کرده.
اولین خبرها از کشف داروی کرونا!
از همان روزهای ابتدایی کرونا کسانی که خود را به عنوان متخصص طب اسلامی یا طب سنتی معرفی می‌کردند مدعی شدند که داروی کرونا را کشف کرده‌اند. آنها با مراجعه‌ی خودسر به بیمارستان‌ها بدون رعایت نکات بهداشتی به قول خودشان بیماران را درمان می‌کردند. احتمالا تکلیف این خود طبیب خواندگان از ابتدا مشخص بود اما روز ششم فروردین بود که خبر کشف داروی کرونا در خبرگزاری‌های کشور منتشر شد.
به گزارش تسنیم سارا مبارک -مسئول گروه تحقیقاتی عفونی علوم پزشکی آبادان- با تایید اینکه این دارو روی ۶۰ بیمار تست شده گفت: از زمان شیوع ویروس کرونا در کشور، استان خوزستان و محدوده‌ی دانشکده علوم پزشکی آبادان، تیم تحقیقاتی این دانشکده تصمیم گرفت از داروهایی استفاده کند که با کمک آنها علائم بالینی بیمار سریع‌تر بهبود پیدا کند.
تکذیب خبر و حذف از روی پرتال دانشگاه
این خبر روی پرتال دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی آبادان هم قرار گرفت؛ اما فردای آن روز تکذیب شد و خبر از روی پرتال دانشگاه حذف شد.
ساعاتی بعد از انتشار تکذیبیه در روز هفتم فروردین، ایلنا خبری منتشر کرد که حسن کایید، مدیر روابط عمومی دانشکده علوم پزشکی آبادان در این خصوص اظهار کرد: «نخست اینکه این تجربه‌ی موفق حاصل یک کارآزمایی بالینی مبتنی بر روش‌های کاملاً علمی و با رعایت اصول اخلاقی زیر نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و اخذ مجوزهای لازم بوده و نتایج به دست آمده کاملاً علمی و موثق است».
اما نکته‌ی اساسی اینجاست که این دانشگاه با چه مجوزی این داروها را روی بیماران تست کرده. آیا از آنها برای این تست اجازه گرفته است؟ آیا این داروها پیش از تست روی انسان روی حیوانات تست شده‌اند؟ آیا این داروها مجوزهای لازم جهت پژوهش روی بیمار را دارند یا خیر؟
دارویی که بدون ثبت در جایی روی انسان تست شده
خبرگزاری فارس روز دهم فروردین در مصاحبه با فردی که نامی از او نیاورده اما او را یک کارشناس پژوهشی معرفی کرده گفت: «این فرآیند تحقیقاتی یک مشکل اساسی دارد و این مشکل اینجاست که هر کارآزمایی بالینی که قرار است بر روی بیمار آزمایش شود، باید حتما کد IRCT داشته باشد و این تحقیقات فاقد این کد است.
تست دارو روی بیمار جرم است چه داروی شیمیایی چه داروی سنتی!
دکتر محمود عباسی رئیس انجمن علمی حقوق پزشکی ایران در گفت‌وگو با انصاف نیوز می‌گوید داشتن کد IRCT اصلا کافی نیست و مرحله‌ی اول شروع فرآیند پژوهش است. او در این باره گفت: هر دارویی قبل از عرضه به بازار و در مرحله‌ی آزمایشگاه باید روی حیوانات و سپس روی انسان آزمایش شود.
او ادامه داد: هیچ طرح پژوهشی در کشور ما و تقریباً تمام دنیا بدون انجام پروسه‌ی طرح شدن پروپوزال در شورای پژوهشی و کمیته اخلاق نمی‌تواند آغاز بشود. در واقع پس از ثبت در IRCT طرح باید در شورای پژوهش و کمیته اخلاق مطرح شود. متاسفانه در این وضعیت آشفته که ما این روزها درگیرش هستیم می‌بینیم که برخی افراد در مراکز درمانی با سوء استفاده از این موقعیت حساس داروهایی را روی افراد تست می‌کنند.
رئیس مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی این فعالیت‌ها را غیر اخلاقی و جرم دانست و ادامه داد: این جرم هم قابل تعقیب کیفری و هم قابل تعقیب انتظامی است. هرکس که خلاف قوانین، آزمایشی را انجام دهد تخلف پژوهشی انجام داده.
دکتر عباسی درباره‌ی مدعیان طب اسلامی هم گفت: کسانی که در حوزه طب اسلامی یا سنتی هم فعالیت می‌کنند باید واجد صلاحیت باشند؛ هر کسی نمی‌تواند ادعایی بکند و خودش بخواهد روی بیماران آزمایش کند. بدون تردید کسانی که در حوزه طب اسلامی، سنتی یا هر عنوان دیگری هم فعالیت می‌کنند باید همین مراحل را طی کنند و اگر این مراحل را طی نکنند مجرم هستند.
او ضمن اظهار تاسف از رخ دادن این اتفاقات توسط برخی از افراد کادر درمانی بیمارستان‌ها و مدعیان طب اسلامی از وزارت بهداشت درخواست کرد: بازرسین وزارت بهداشت، دفتر نظارت و ارزشیابی وزارت بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی و حتی سازمان نظام پزشکی در صورتیکه از موضوع مطلع شوند باید به دادستان اعلام کنند و درخواست تعقیب این گونه افراد را بکنند.
حتی با رضایت بیمار هم نمی‌توان چیزی را روی او تست کرد
این استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به روحانی که ادعای کشف داروی کرونا داشت گفت: اخیرا من در فضای مجازی دیدم که یک روحانی دارویی را به بیماران می‌دهد تا آنها استشمام کنند؛ البته جای خوشحالی است که شنیدم او را دستگیر کردند. این کار جرم کیفری و انتظامی است و به شدت باید با اینگونه رفتار غیراخلاقی و غیرقانونی برخورد شود و نباید اجازه‌ی جولان به اینگونه افراد در سطح جامعه را داد.
دکتر محمود عباسی معتقد است رضایت خود بیمار هم مجوزی برای تست دارو روی او نیست و تنها پس از کسب مجوز از کمیته اخلاق می‌توان دارویی را روی بیمار تست کرد و گفت: البته بعد از کسب مجوز از کمیته اخلاق حتما باید رضایت بیمار را گرفت و بعد دارو را روی او تست کرد.
حمایت برخی نهادها و شرکت های داروسازی از تست غیرقانونی دارو یا گیاه روی بیماران
رئیس انجمن علمی حقوق پزشکی ایران اظهار کرد: اخیرا اطلاعاتی دریافت کرده‌ام که افراد فاقد صلاحیت از جاهایی مثل شرکت‌های داروسازی و یا جاهایی که می‌خواهند تاثیر یک گیاه روی بیماران را آزمایش کنند حمایت می‌شوند تا بدون اطلاع مسئولین مراکز درمانی و بدون داشتن طرح و مصوبه از کمیته اخلاق، داروها را روی بیماران تست کنند! اینگونه رفتارها باعث می‌شود تا آنهایی که واقعاً در خط مقدم پژوهش‌های اصولی هستند هم نتوانند دستاوردهای خود را به منصه ظهور بگذارند. خوشبختانه وزارت بهداشت نسبت به این موضوع حساس است و کمیته مرکزی تا کنون مصوبات کمیته اخلاق دو دانشگاه را باطل کرده.
نمونه‌ای دیگر از ادعاهای اثر بخشی دارو
گفتنی است چندی پیش نیز دکتر محمدرضا هاشمیان، فوق تخصص ICU بیمارستان مسیح دانشوری ابتدا در فضای مجازی و سپس در مصاحبه با یورونیوز مدعی شده بود که دارویی به نام فاوی پیراویر را روی سی بیمار این بیمارستان و روی دکتر ولایتی تست کرده و نتیجه‌ی سی تی اسکن این افراد بعد از یک هفته بهتر شد، اما وزارت بهداشت اجازه‌ی تجویز این دارو را نمی‌دهد.
او در مصاحبه با یورونیوز دلیل این اجازه ندادن را اینگونه توصیف می‌کند: بعضی از اساتیدی که در وزارت بهداشت هستند، دوست داشتند خودشان این دارو را معرفی کنند و اینکه ما این دارو را معرفی کردیم، به مذاقشان خوش نیامده است.
حالا باید پرسید این پزشک و دیگر پزشکانی که داروهایی به جز داروهای متعارف برای درمان کرونا تجویز می‌کنند، از کمیته اخلاق مصوبه دارند و یا پیش از اینکه این دارو را روی بیمار مبتلا به کرونا تست کنند، روی حیوان تست کرده‌اند؟
