اشکان خسروپور - ایران وایر
بازداشت «وحید خزایی»، یکی از کاربران جنجالی اینستاگرام بار دیگر موضوع تبلیغات و نحوه فعالیت سایت‌های قمار و شرطبندی را مورد توجه قرار داده است.
خبرگزاری «فارس» صبح چهارم تیر ۱۳۹۹ از دستگیری او در «فرودگاه امام خمینی» تهران توسط نیروهای امنیتی سپاه پاسداران خبر داد.
وحید خزایی چهار سال پیش و در پی انتشار عکس‌‌‌هایش با دختران جوان و در پارتی‌های مختلف در شبکه‌های مجازی، توسط پلیس فتا دستگیر شد و جلوی دوربین صداو سیما اظهار پشیمانی کرد.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
جمله «پلیس فتا حواسش به همه‌چیز هست» در فیلمی که از او پخش شد، مدت‌ها سر زبان‌ها بود و او معروف شد. خزایی پس از آزادی، به ترکیه رفت. او از شهرتی که پلیس فتا برای وی جور کرده بود، به خوبی استفاده برد و مخاطبان صفحه اینستاگرامش را افزایش داد. انتشار رقص لایو و حرف‌های انتقادی نسبت به سیاست‌های جمهوری اسلامی هم البته در افزایش مخاطبان او بی‌تاثیر نبودند.
پس از افزایش مخاطبانش، او به تبلیغات اینستاگرامی روی آورد. خزایی گفته بود خرج زندگی لوکس خود را از راه تبلیغات در می‌آورد. عمده تبلیغاتی که او انجام می‌داد، مربوط به سایت‌های شرطبندی و قمار بودند؛ سایت‌هایی که از شیوه فعالیت آن‌ها اطلاع دقیقی در دسترس عموم قرار ندارد.
مشخص نیست وحید خزایی چرا به ایران بازگشت و چه چیزی در انتظار او است اما خبر بازداشت او بهانه‌ای است برای پرداختن به نحوه تبلیغات و فعایت سایت‌های شرطبندی در ایران.
سایت‌های شرطبندی چه طور مخاطب جذب می‌کنند؟
شاخ‌های اینستاگرامی مثل وحید خزایی که به طور عمده در این شبکه اجتماعی مشغول روایت داستان زندگی خود هستند، تبلیغات سایت‌های قمار و شرطبندی را برعهده دارند. آن‌ها در لایو نیز معمولا یک کار جنجالی و خاص انجام می‌دهند که باعث جذب مخاطب می‌شود.
وحید خزایی در ویدیوهایش به رهبر ایران انتقاد می‌کرد، از زندگی لاکچری خود فیلم می‌گذاشت و یا می‌رقصید. همین‌ها باعث جذب مخاطب می‌شدند.
«امیر»، یکی از کسانی که مدتی پیش در یکی از همین سایت‌ها شرطبندی کرده است، به «ایران‌وایر» می‌گوید: «یکی از همین شاخ‌ها، هم‌شهری ما بود. دورادور او را می‌شناختیم و فکر کردیم چون آشنا است، کارش درست است. از زندگی روزمره‌اش پست می‌گذاشت که برای همسرم جذاب بود. به مرور زندگی آن‌ها را دیدیم و گمان کردیم قابل اعتماد هستند.»
او می‌گوید در حساب‌های اینستاگرامی خیلی از چهره‌های ورزشی و مشهور داخل ایران هم تبلیغ این سایت‌ها را دیده است.
امکانات خوب در ازای تبلیغ: نمی‌دانند پشت پرده چه خبر است
بعد از شناسایی کاربران پرفالوئر، نوبت ارایه پیشنهاد به آن‌ها است. محمد جرجندی می‌گوید یک پنل کاربری در اختیار شاخ‌های اینستاگرام قرار می‌گیرد که از طریق آن می‌توانند اطلاعات حساب خود مثل میزان کاربران ورودی به سایت، درآمد یا جزییات شبیه به آن را ببینند: «همه‌چیز کاملا حساب شده و دقیق به نظر می‌رسد و خیلی‌ها اطلاعی از پشت پرده این اتفاق ندارند.»
امیر که بعد از سرمایه‌گذاری در یکی از سایت‌های شرطبندی، روی رفتار کاربران تبلیغات‌چی دقیق شده است، می‌گوید: «خیلی‌ها برای جذب مخاطب بیشتر دنبال گرفتن تیک‌آبی در اینستاگرام هستند. در این صورت، امکان ساخت صفحه‌های تقلبی و مشابه کمتر می شود. به جز این، مردم به حرف‌های کسی که تیک‌آبی داشته باشد، بیشتر اعتماد می‌کنند.»
او می‌گوید یکی از راه‌های دریافت تیک‌آبی این است که بتوانید ثابت کنید شخصیت مشهوری هستید: «به نظر می‌رسد به همین دلیل، بعضی شاخ‌های اینستاگرامی سعی می‌کنند کلیپ بسازند و خودشان را هنرمند معرفی کنند.»
کسی از میزان درآمد سایت‌های شرطبندی اطلاع دقیقی ندارد اما محمد جرجندی می‌گوید: «سبک زندگی شاخ‌های اینستاگرامی نشان می‌دهد گردش مالی هنگفتی پشت این تبلیغات است. با چند نفر از کسانی که در حوزه شرطبندی تبلیغ می‌کنند، صحبت کرده‌ام که می‌گویند تا مدت مشخصی حدود ۶۰ درصد از سود کل حاصل از درآمد سایت سهم آن‌ها است.»
او با توجه به امکاناتی که شاخ‌های اینستاگرامی از آن استفاده می‌کنند و در حساب‌های مجازی خود نمایش می‌دهند، می‌گوید: «اجاره ماهیانه خانه‌های هتل دیوان در ترکیه که وحید خزایی هم در آن ساکن بوده، چیزی حدود ۱۸ هزار لیر در ماه است؛ بیش از ۱۰ برابر بیشتر از حقوق کارگران در این کشور.»
تفاوت سایت‌های شرطبندی ایرانی با دیگران
سیستم‌های شرطبندی در بیشتر کشورهای دنیا وجود دارند اما شیوه کار مدل ایرانی با آن‌چه معمولا در دنیا اتفاق می‌افتد، متفاوت است.
امیر که ساکن امریکا است و چند باری در سایت‌های شرطبندی آنلاین یا کازینوها بازی کرده است، می‌گوید: «شرطبندی برای ما یک سرگرمی است. می‌دانیم که احتمال باخت هم در آن وجود دارد. اما در سایت‌های ایرانی هیچ الزامی به پاسخ‌گویی وجود ندارد و الگوریتم‌‌های بازی و شانس برنده شدن دست‌کاری می‌شوند.»
او می‌گوید: «دفعه اول پول بسیار کمی شرط بستم، بازی کردم و برنده شدم. دفعه بعد که پولم را واریز کردم، اعتباری به حسابم اضافه نشد. چند هفته بعد از پی‌گیری مداوم، بخش پشتیبانی گفت من "کلاه‌بردار" هستم و قصد اخاذی دارم!»
به گفته وی، این در حالی است که در سیستم‌های معمول شرطبندی، تمام جزییات مشخص است و پشتیبانی با مدرک حرفی را اثبات می‌کند.
پول پرداختی به حساب امیر برنگشته و او در نهایت نتوانسته است پاسخ روشنی از بخش پشتیبانی بگیرد.
محمد جرجندی درباره روند غیرشفاف فعالیت سایت‌های شرطبندی در ایران می‌گوید: «در اکثر کشورها قوانین پول‌شویی در مورد قمارخانه‌ها هم رعایت می‌شود؛ یعنی منبع پولی که وارد قمار می‌کنید، باید مشخص باشد. در نهایت مالیات این فعالیت اقتصادی توسط دولت دریافت می‌شود.»
به گفته جرجندی، در ایران چون سایت‌های شرطبندی به طور زیرزمینی فعالیت می‌کنند، ردی هم از خودشان برجا نمی‌گذارند؛ چه در مورد دامنه‌ها که خارج از ایران ثبت شده‌اند و چه در مورد شیوه پرداخت پول.
انجام تراکنش مالی قمار با درگاه‌های رسمی بانکی
دامنه و سرورهای سایت‌های قمار و شرطبندی در خارج از ایران ثبت شده‌اند اما بسیاری از آن‌ها تراکنش‌های مالی خود را از طریق درگاه‌های پرداخت رسمی انجام می‌دهند که «ای‌نماد» یا نماد اعتماد الکترونیک دارند. این نماد که در ایران فعال است، نشان می‌دهد سایت معرفی شده می‌تواند تراکنش مالی آنلاین داشته باشد.
چه طور امکان این تبادل مالی برای سایت‌های شرطبندی در ایران مهیا شده است؟
جرجندی به «ایران‌وایر» می‌گوید: «برای دریافت نماد اعتماد الکترونیکی، فقط کافی است یک سایت طراحی و ثبت کنید. برای ثبت نشانی هم معمولا یا یک شرکت صوری ثبت یا مشخصات یک فرد را اجاره می‌کنند. مشخصات سایت فقط در لحظه صدور مجوز بررسی می‌شود و هیچ نظارتی بعد از آن وجود ندارد.»
به گفته وی، با انجام تراکنش از طریق این درگاه‌ها، عملا رد سایت اصلی گم می‌شود و کاربر با یک شرکت صوری وارد معامله شده است. در نتیجه، امکان پی‌گیری تراکنش را نیز ندارد.
یکی دیگر از روش‌ها، ساخت یک سایت مشابه درگاه سایت اصلی است. مشتریان سایت مشخصات کارت خود را در این سایت وارد می‌کنند و بعد از اتمام کارشان، اپراتور دیگری این درخواست را روی سایت اصلی پیاده می‌کند و پرداخت را از طریق اینترنت بانک انجام می‌دهد.
این‌طور که جرجندی می‌گوید، هر صفحه مجازی یا اپلیکیشن می‌تواند عینا شبیه‌سازی شود؛ از درگاه‌های بانکی سایت‌های مختلف گرفته تا اپلیکیشن های پرداخت آنلاین مثل سکه و آپ.
در تمام این روش‌ها، اطلاعات کارت یا حساب بانکی از مشتری دریافت و پرداخت توسط افرادی که توسط سایت شرطبندی استخدام شده‌اند، به صورت دستی انجام می‌شود. با این حساب، هیچ ردی از شیوه جابه‌جایی پول باقی نمی‌ماند.
امیر می‌گوید یکی از دوستانش از طریق همین صفحات شبیه‌سازی شده در شرطبندی شرکت کرده و مدتی بعد حساب بانکی او خالی شده است: «از طریق این صفحات شبیه‌سازی شده، اطلاعات کارت یا حساب شما را می‌گیرند و پول‌تان را به حساب خود منتقل می‌کنند. چون درگاه ساختگی است،عملا مقصد پول نامشخص بوده و ردی باقی نمانده است.»
بیت‌کوین، روش معمول انتقال و پرداخت پول شرطبندی
در یکی دیگر از روش‌های شارژ حساب، از رمز ارزهای دیجیتال مثل «بیت‌کوین» استفاده می‌شود تا مسیر انتقال پول پنهان بماند.
امیرکه برای شارژ حسابش در سایت شرطبندی از بیت‌کوین استفاده کرده است، می‌گوید: «در این روش، صحت تراکنش کاملا تایید شده می‌شود اما مبدا و مقصد پول مشخص نیست.»
او می‌گوید استفاده از بیت‌کوین یا بقیه رمز ارزهای دیجیتال این امکان را به صاحب سایت شرطبندی می‌دهد که پولش را در هر جای جهان که خواست، خرج کند اما درباره این که پول‌های منتقل شده از طریق درگاه‌های رسمی بانکی در ایران چه سرنوشتی پیدا می‌کنند، در ایران می‌مانند یا به خارج منتقل می‌شوند، اطلاعی در دست نیست.
