ایران وایر - روز گذشته اول مهر ماه ۱۳۹۹ «حسن روحانی»، رییس‌جمهوری ایران، در نشست سالانه سازمان ملل سخنرانی کرد. در این سخنرانی که به خاطر شیوع ویروس کرونا در دنیا از پیش ضبط شده بود، او به موضوع تحریم‌های آمریکا و خروج این کشور از برجام، «قاسم سلیمانی» و اعتراض‌های داخلی ایران، عراق و لبنان اشاره کرد.
***
یکی از بداقبالی‌های روحانی هم‌زمانی آخرین سخنرانی‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل با شیوع ویروس کرونا و از رمق افتادن سخنرانی‌های این نشست است. آخرین سخنرانی او در سازمان ملل عملا هیچ خاطره و حاشیه‌ای بر جا نگذاشت. این فضا بر دیگر سخنرانی‌های ضبط‌شده این مجمع نیز حاکم بود و حتی «دونالد ترامپ» نیز اشاره کوتاهی به ایران کرد.
روحانی به سبک سال گذشته درباره تحریم‌های آمریکا و خروج این کشور از برجام سخن گفت و اشاره ملایمی نیز به کشته شدن قاسم سلیمانی توسط آمریکا کرد. او در یک اتفاق متفاوت اما به اعتراض‌ها در ایران اشاره کرد و البته به سبک خود آن را به دخالت خارجی نسبت داد.
در دوره‌های گذشته نیز سخنرانی‌های آخرین سال رییس‌جمهور ایران جدی گرفته نمی‌شد، چرا که همه می‌دانند در یک سال باقیمانده از دولت معمولا اتفاق خاصی رخ نخواهد داد. این سخنرانی اما وضعیت خاصی داشت، چرا که با گمانه‌زنی‌ها در ایران، درباره رفتن یا ماندن ترامپ هم‌زمان شده است. همچنین موضوع ایران به نسبت دوره‌های اخیر بیشتر در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا مطرح شده است و یا حداقل مقامات جمهوری اسلامی این‌گونه فکر می‌کنند؛ هر چند دونالد ترامپ اشاره کوتاهی به ایران کرد و بیشتر به چین حمله کرد. در مقابل حسن روحانی در سخنرانی خود گفت که «ما ابزار چانه‌زنی داخلی و انتخاباتی آمریکا نیستیم.» او تاکید کرد که «آمریکا نه می‌تواند مذاکره را بر ما تحمیل کند و نه جنگ را.» روحانی همچنین گفت که «هر دولتی که در آمریکا انتخاب شود، به ناچار تسلیم تاب‌آوری ملت بزرگ ایران خواهد شد.» این سخنان می‌توانند به این معنا باشند که دولت بعدی آمریکا در نهایت با ایران مذاکره خواهد کرد. در این میان اما مشکل این است که موضع حکومت ایران در این باره در ابهام است. اطمینان خاطر رییس‌جمهور ایران از رخ ندادن جنگ در کوتاه‌مدت پربی‌راه نیست، اما او پیش از این خود بارها به تاثیر مخرب تحریم‌های آمریکا اذعان کرده است.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
روحانی سال گذشته نیز گفته بود که «پاسخ ما به مذاکره تحت تحریم، نه است.» او در سال ۱۳۹۷ نیز خواستار بازگشت آمریکا به میز مذاکره شده و در عین حال گفته بود که «برای گفتوگو، نیازی به گرفتن عکس‌های دونفره نیست.» در این سال‌های اخیر امیدی به بهبود روابط و یا دیدار سرپایی روسای دو کشور وجود داشت که این امیدها به باد رفت و اکنون روابط دو کشور به بالاترین سطح تنش رسیده است.
یکی از اتفاقات و یا اصلی‌ترین اتفاق سال گذشته در روابط ایران و آمریکا، کشته شدن قاسم سلیمانی بود. دونالد ترامپ نیز در سخنرانی خود از سلیمانی به عنوان «تروریست شماره یک جهان» نام برد.
روحانی به ترور قاسم سلیمانی نیز اشاره ملایمی کرد و با نام بردن از او به عنوان «سردار شهید» و «قهرمان مبارزه با خشونت افراطیون در خاورمیانه»، گفت که «پاداش مبارزه با افراط‌گری، ترور نیست.»
نکته متفاوت سخنرانی روحانی با سال گذشته، اذعان به اعتراض‌ها در ایران و یک کاسه کردن این اعتراض‌ها با عراق و لبنان و در نهایت نسبت دادن همه آن‌ها به دخالت آمریکا بود. روحانی گفت: «پاسخ رای ملت‌ها در ایران، در عراق و در لبنان، تحمیل آشوب‌های خیابانی و حمایت از روندهای غیردموکراتیک نیست.»
او همچنین با اشاره به کودتای ۲۸ مرداد گفت: «آزادی سیاسی داخلی برای ما بسیار مهم است و ما به عنوان کهن‌ترین دموکراسی در خاورمیانه، به مردم‌سالاری خود می‌بالیم و آزادی داخلی را با دخالت خارجی، سودا نخواهیم کرد.» پیش از این نیز مقامات جمهوری اسلامی به اعتراضات در عراق و لبنان واکنش منفی نشان داده بودند، اما مطرح کردن موضوع اعتراض‌ها در ایران در نشست مجمع عمومی سازمان ملل اقدامی متفاوت و غیر قابل انتظار است. بازتاب اعتراض‌های سال ۱۳۹۸ و مطرح شدن گسترده اعدام «نوید افکاری» شاید دلایلی بوده که باعث شده‌اند روحانی نتواند از کنار این اعتراضات به راحتی عبور کند.
سخنرانی امسال روحانی نیز تکراری از سخنرانی‌های سال‌های پیشین است. سخنرانی او نه در مجمع عمومی سازمان ملل واکنش جدی را برمی‌انگیزد و نه در فضای داخلی. قرار هم نبوده که این سخنرانی اتفاق خاصی را سبب شود، چرا که موضوع روابط ایران و آمریکا با پیچ و خم‌های بسیار و پیغام و پسغام‌های مختلف همراه بوده است. یک روز پیش از سخنرانی روحانی نیز سخنان رهبر جمهوری اسلامی درباره قطعنامه ۵۹۸ و صلح با عراق، برخی گمانه‌زنی‌ها را درباره احتمال رخ دادن اتفاقی در روابط با آمریکا دامن زده بود. هر چند «روزنامه کیهان» تیتر یک روز چهارشنبه خود را به رد این گمانه‌زنی‌ها اختصاص داده و نوشته است که «اساسا مقایسه قطعنامه ۵۹۸ با مذاکره با آمریکا قیاسی مع‌الفارق است.»
روحانی شاید امیدوار بود که حضور و سخنرانی پایانی‌اش در سازمان ملل یکی از اتفاقات ثبت‌شده در تاریخ شود. اما او نیز مانند روسای جمهور سابق ایران در این نشست با مقامات آمریکا دیدار نکرد. دولت روحانی اما حداقل به نسبت روسای جمهور سابق دو رکورد از خود برجا گذاشته است. تنها رییس‌جمهوری بوده است که با رییس‌جمهور آمریکا به صورت تلفنی گفتوگو کرده و همچنین وزیر خارجه‌اش نیز با رییس‌جمهور آمریکا به صورت اتفاقی مواجه شده و گپ زده است. او شاید با لحن ملایم خود امیدوار است که پس از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، اتفاق جدیدی در روابط دو کشور رخ دهد.
