رادیو زمانه - تولید بزرگترین کارخانه تولیدکننده روغن در ایران به دلیل پایان یافتن مواد اولیه به مدت ۹ روز متوقف شده است. کمبود و گرانی مواد اولیه برای واحدهای تولیدی در ایران از اصلی‌ترین مشکلات واحدهای تولیدی در کشور است.
گروه صنعتی بهشهر، بزرگترین تولیدکننده روغن به‌دلیل آن‌که در بورس فعالیت می‌کرد و ملزم به ارائه اطلاعات بااهمیت درباره فعالیت شرکت به سهامداران بود در اطلاعیه کوتاهی اعلام کرد:
«به‌دلیل اتمام موجودی مواد اولیه، عملیات تولیدی شرکت به‌مدت ۹ روز متوقف می‌شود.»
شرکت صنعتی بهشهر قدیمی‌ترین شرکت ایرانی تولید روغن‌های گیاهی خوراکی شامل روغن‌های مایع، روغن‌های مخصوص سرخ‌کردنی، نیمه‌جامد و روغن‌های مخصوص شیرینی‌پزی (شورتنینگ) است که از سال ۱۳۳۰ فعالیت خود را آغاز کرده. این شرکت بیش از ۳۰ درصد از سهم بازار ایران برای مصرف‌های خانگی و صنف و صنعت را به خود اختصاص می‌دهد و محصولات خود را به کشورهای روسیه، اوکراین، قزاقستان، آذربایجان، گرجستان، ترکمنستان، افغانستان، عراق و کشورهای منطقه خلیج فارس نیز صادر می‌کند.
این شرکت در گذشته محصولات خود را با نام‌های تجاری گلنار، شاه‌پسند و بهار تولید می‌کرد و در حال حاضر، نام‌های تجاری لادن، بهار، بهارالماس و نسترن توسط این مجموعه تولید می‌شوند.
مطالب بیشتر در سایت رادیو زمانه
شرکت صنعتی بهشهر در اطلاعیه خود اعلام کرد که با توجه به تأمین نشدن ارز برای واردات روغن خام و عرضه نشدن روغن خام به میزان مورد نیاز از شرکت بازرگانی دولتی ایران، دستیابی به ظرفیت تولید کامل شرکت در کوتاه‌مدت میسر نیست اما یک روز بعد گفت موانع تأمین مواد اولیه در حال برطرف شدن است.
در ماه‌های اخیر نیز برخی از شرکت‌های تولیدی به‌دلیل تأمین نشدن ارز نهاده‌های دامی و کالاهای اساسی با نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی تعطیل شده‌اند. این در حالی است که بانک مرکزی ایران گفته است در هفت ماه امسال با وجود فشار تحریم‌ها شش میلیارد و ۲۱۴ میلیون دلار برای واردات کالاهای اساسی ارز تأمین کرده اما اولویت‌بندی در دست وزارتخانه‌های صنعت، جهاد کشاورزی و بهداشت است.
پیش از این امیرهوشنگ بیرشک، دبیر انجمن صنفی صنایع روغن در واکنش به توقف فعالیت تولیدی شرکت صنعتی بهشهر گفته بود:
«وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت) واردکنندگان را به بانک مرکزی معرفی کرده اما مشکل، تخصیص ارزِ قابل انتقال است. در واقع مهم این است که ارز تخصیص داده شده قابلیت انتقال داشته باشد در غیر این صورت فایده‌ای ندارد.»
به‌گفته بیرشک در حال حاضر ۶۰ هزار تن روغن خام در گمرکات دپو شده است:
«حدود دو ماه است که این روغن‌ها در گمرکات مانده‌اند و مشکل همان بحث تخصیص ارز قابل انتقال است و مرتب در حال رایزنی و پیگیری هستیم که این مشکل رفع شود.»
بانک مرکزی می‌گوید در هفت ماه امسال ۷۷۷ میلیون دلار ارز ترجیحی برای واردات دانه‌های روغنی و ۷۷۸ میلیون دلار نیز برای واردات روغن خام تأمین شده و این بانک تأمین ارز کالاهای اساسی را طبق مصوبه ستاد اقتصادی دولت به‌طور کامل انجام داده است و نقشی در مشکل کنونی تأمین ارز ندارد.
برخی رسانه‌های ایران اختلاف شدید قیمت مواد اولیه دولتی و آزاد در دوره‌های تنش ارزی و تحریم را عامل وضعیت کنونی می‌دانند و می‌گویند احتکار و دلالی مواد اولیه دولتی برای کسب رانت حاصل از ارز دونرخی در اقتصاد ایران شکل گرفته که نتیجه آن توزیع ناکارآمد مواد اولیه و نایابی آن در سطح بازار بوده است. در واقع تفاوت قیمت مواد اولیه با قیمت واقعی به اندازه‌ای است که نظام توزیع فعلی قادر به کنترل آن نیست.
با بروز مشکلاتی همچون بالا رفتن قیمت‌ها و اعتراضات مردمی در دی ماه ۹۶ مسئولان دولتی برای کنترل قیمت‌ها و جلوگیری از گسترش اعتراضات و آرام کردن بازارها، سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی را در پیش گرفتند. بانک مرکزی ایران از فروردین ۱۳۹۷ پس از بحران ارزی، با اعمال سیاست‌های ارزی جدید، تخصیص ارز به کالا و خدمات وارداتی را محدود کرد.
با اعلام این خبر موج جدیدی از سوء استفاده‌ها از این رانت ارز آغاز شد. در مرداد ماه سال ۱۳۹۷ بیش از ۹ میلیارد دلار ارز دولتی که برای واردات کالاهای اساسی اختصاص داده شده بود، ناپدید شد. تابستان سال گذشته نیز ماجرای گم شدن بیش از یک میلیارد یورو ارز دولتی فاش شد.
