دویچه وله - دادستان نظامی تهران شامگاه جمعه ۱۹ دی ماه در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد که در جریان رسیدگی به پرونده سرنگونی هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی اوکراین اینترنشنال "ده‌ها نفر" احضار شده‌اند.
به گزارش وب‌سایت جماران غلامعلی ترکی می‌گوید در میان متهمان این پرونده حتی فرماندهان ارشد نظامی هم حضور دارند که به زودی به دادگاه معرفی می‌شوند.
او ادعا کرده که مجموع یافته‌ها "به طور قطع" نشان می‌دهد که در جریان سرنگونی هواپیمای اوکراینی در سحرگاه ۱۸ دی ماه سال پیش "زنجیره‌ای از خطاهای انسانی" نقش داشته است.
هواپیمای پرواز ۷۵۲ تهران - کی‌یف اندکی پس از برخاستن از فرودگاه هدف دو موشک پدافند هوایی نیروی هوافضای سپاه پاسداران قرار گرفت و سقوط کرد. در جریان این حادثه تمام ۱۷۶ سرنشین هواپیما جان خود را از دست داده‌اند.
تکرار روایت باورناپذیر
مسئولان جمهوری اسلامی با وجود شواهد و گزارش‌هایی که اصابت موشک‌های پدافند هوایی سپاه پاسداران به این هواپیما را علت سقوط آن عنوان می‌کردند تا ۲۱ دی و به رغم آگاهی دقیق از علت وقوع حادثه، این گزارش‌ها را به شدت تکذیب می‌کردند و به ارائه اطلاعات خلاف واقع می‌پرداختند.
👈مطالب بیشتر در سایت دویچه وله
امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه، با تاخیر سه روزه در یک گفت‌وگوی تلویزیونی مسئولیت این خطای فاجعه‌بار را بر عهده گرفت و گفت مامور سامانه پدافند هوایی سپاه، هواپیمای مسافربری اوکراینی را "اشتباها موشک کروز تشخیص داده" و به سمت آن شلیک کرده است.
این روایتی است که در یک سال گذشته بارها تکرار شده و بازماندگان قربانیان و پنج کشوری که شهروندانشان را در این حادثه از دست داده‌اند آن را باورپذیر نمی‌دانند.
روز جمعه وزیران خارجه افغانستان، کانادا، بریتانیا، سوئد و اوکراین در بیانیه‌ای خواستار اجرای عدالت شدند و جمهوری اسلامی را فرا خواندند که گزارش کاملی از رویدادها و روندی که به تصمیم‌گیری منجر به این فاجعه شد ارائه دهد.
دادسرای نظامی تهران که مامور رسیدگی به این پرونده شده زمانی از بازداشت شش نفر در ارتباط با این پرونده خبر داد، مدتی بعد از آزادی سه نفر آنها و زمانی هم اعلام کرد از متهمان فقط یکی در بازداشت است.
علیرضا قندچی، که در سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی همسر و دو فرزند خود را از دست داده در سالروز این واقعه در گفت‌وگو با دویچه‌وله فارسی از مسئولان جمهوری اسلامی انتقاد کرد که هنوز هیچ گزارش جامعی درباره این فاجعه ارائه نکرده و تلاش می‌کند "یک نفر را مسئول قتل ۱۷۶ نفر" معرفی کند.
دادستان نظامی تهران در تازه‌ترین توضیحات خود کمابیش هم روایت قدیمی را تکرار کرده و می‌گوید کاربر سامانه دفاع پدافندی سپاه "در آخرین جا به جایی تنظیم موقعیت خودش را فراموش می‌کند" و به همین علت هواپیمای مسافربری را با موشک کروز اشتباه می‌گیرد و به آن شلیک می‌کند.
فرماندهان عالی و میانی در میان متهمان
غلامعلی ترکی می‌گوید در بررسی‌های دادستانی "خطاهای پدافندی" به اثبات رسید و "حتی فرماندهان بالادستی که باید بر این مسئله نظارت و هدایت و حتی مراقبت می‌کردند تا این خطا پیش نیاید ما آنها را مسئول شناختیم و هم اکنون جزو مقصرین این پرونده هستند".
به گزارش جماران، دادستان نظامی تهران وعده داد: «بزودی این پرونده جهت رسیدگی به دادگاه نظامی تقدیم می‌شود و متهمان این پرونده به دادگاه معرفی خواهند شد و حتی فرماندهان عالی و میانی هم در بین آنها حضور دارند.»
او همچنین گفته است: «ستاد کل نیروهای مسلح پس از بررسی‌های لازم ۱۰ نفر را در این مسئله مقصر شناخت و حتی با تنبیه انضباطی، برخی از این افراد را تنزل درجه داد و هم اکنون این افراد به دادگاه نظامی معرفی شده‌اند.»
مسئولان تا کنون درباره فرماندهان عالی متهم در این پرونده و کسانی که به گفته غلامعلی ترکی تنزل درجه داده شده‌اند گزارش شفاف و خبر دقیقی منتشر نکرده‌اند.
باز بودن آسمان ایران در شرایط آماده‌باش
سرنگونی هواپیمای اوکراینی چند ساعت پس از آن رخ داد که نیروهای سپاه پاسداران به تلافی کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده وقت نیروی قدس سپاه در حمله پهپادی نیروهای آمریکایی، تعدادی موشک به سمت دو پایگاه نیروهای آمریکایی و متحدانش در عراق پرتاب کردند.
یکی از انتقادهای مهم به جمهوری اسلامی این است که چرا با وجود در حالت آماده باش قرار گرفتن و افزایش پدافند هوایی به خاطر نگرانی از حمله متقابل آمریکا جلو پرواز هواپیماهای مسافربری را نگرفته‌اند.
دادستان نظامی تهران مدعی است مسئولان برای بستن آسمان ایران "تکلیفی" نداشته‌اند و می‌افزاید: «در این زمان تدبیر در پایتخت این بوده است که هر هواپیما برای انجام پرواز خود باید از شبکه پدافند کشور مجوز لازم را اخذ می‌کرد و این پرواز نیز اجازه گرفته بود.»
این گونه "توضیح‌ها" برای بسیاری قابل قبول نیست. ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین در سالروز سرنگون کردن هواپیمای پرواز ۷۵۲ گزارش ایران را قانع کننده ندانست و تاکید کرد که تهران نمی‌توانسته متوجه هدف قرار دادن یک هواپیمای غیرنظامی نباشد.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر هم در بیانیه‌ای تصریح کرده که جمهوری اسلامی تا کنون در انجام تحقیقات لازم و شفاف و ارائه یک گزارش معتبر درباره سرنگونی هواپیمای اوکراینی ناموفق بوده است.
