معصومه رشیدیان، انصاف نیوز: عبدالله سلامی -فعال اجتماعی خوزستانی- میگوید با رهاسازی آب از مخزن سد کرخه کمی به آرامش ناآرامیهای نواحی غربی خوزستان کمک شد اما از طرف دیگر ناآرامیهای اخیر در شهر ایذه، ابعاد جدیدی به وضعیت ناشی از بحران و تنش آبی داده است.
او با تاکید بر اینکه نگاه امنیتی به شرایط خوزستان اوضاع را پرمخاطره خواهد کرد میگوید «من اعتقاد ندارم که دست بیرونی درکار باشد. الاحوازیه یا اپوزیسیون خارجی یا دشمن خارجی، سوار بر موج میشود اما تعیین کننده نیست و منشا هم آنها نیستند. خطر سوءمدیریت خیلی بیشتر از اپوزیسیون خارجی است. سوءمدیریت در اداره کردن کشور یا ادراهی یک استان اساسی مثل خوزستان خیلی خطرناکتر از الاحوازیه و... است.»
گفتوگو با عبدالله سلامی در مورد آخرین وضعیت اعتراضات در خوزستان را در ادامه بخوانید:
هنوز آمار رسمی از مصدومین و کشته شدگان نداریم
سلامی درمورد آخرین وضعیت اعتراضات به انصاف نیوز گفت: از هفتمین شب [یا ششمین شب] آخرین ناآرامیها و اعتراضات مردمی که پریشب در شهر ایذه رخ داده بود، از آمار کشته شدگان و مصدومین، تاکنون خبر موثق و رسمی مبنی بر کشته و یا مصدوم شدن معترضین یا نیروی یگانهای ضد شورش اعلام و اطلاع رسانی نشده است. اما در شبکههای اجتماعی خبر کشته شدن سه نفر منتشر شده است. البته خبری که در شبکههای اجتماعی پخش شده بود، بعدها از طریق صدا و سیمای محلی تکذیب شد.
شهر ایذه از جمله شهرهای محروم و خشمگین استان بوده و ناآرامی و اعتراضات مردمی در آن مسبوق به سابقه است. ناآرامی پریروز و پریشب شهر ایذه در ناحیه شرقی استان، ابعاد جدیدی به ناآرامیهای چندین روزه ناشی از بحران و تنش آبی، بخشیده است. رها سازی آب از مخزن سد کرخه، کمی به آرامش ناآرامیهای نواحی غرب خوزستان کمک کرده است.
علیرغم اینکه بخش دهدز، از توابع شهرستان ایذه، در مجاورت دریاچهی مخزن سدهای کارون ۲ و ۳ واقع شده است، مردم آنجا سالهاست از کمبود آب شرب رنج میبرند و اخیرا با کمبود شدید تامین آب شرب، مواجه شدهاند. همانطور که پیشتر اشاره کردم شهرستان ایذه به دلیل وجود تنگناهایی از فقر، حرمان، بیکاری و سختی گذراندن معیشت، از جمله شهرستانهای اعتراضخیز استان خوزستان، بشمار می رود.
او با طرح پیشنهادی به دولت آتی توضیح داد: عطف به بحران و تنش آبی مزمن خوزستان و همچنین وقوع ناآرام های اخیر، دولت جدید میبایست لایحهی اعطای اختیارات محلی جهت اداره کردن ساز و کارهای زیربنایی خوزستان را تنظیم و جهت تصویب، به مجلس تقدیم کند.
به گمان ، برای پایان دادن به بحران مزمن تنش آبی در بخش سفلای آبهای جاری کشور و استفادهی بیرویه از فراوانی آب در بخش علیای آبهای جاری، دایر کردن و راهاندازی یک سازمان و ادارهی مستقل بیشتر از هروقت دیگر ضرورت پیدا کرده است تا بلکه اختیارات و همچنین سوءمدیریت وزارت نیرو در توزیع ناموفق آب، محدود شود. دولت آقای روحانی، بیشتر از ادوار دولت، یک عذر خواهی بزرگ به مردم حرمان کشیدهی خوزستان بدهکار است.
اعتراضات و ناآرامیهای دیروز نواحی شرقی استان در شهر ایذه ، اتهام فرصت طلبانه و مغرضانه تجزیه طلبی به معترضین عرب نواحی مرکزی و غربی خوزستان را خوب افشا کرده و به اعتراضات چهره واقعی که معلول بحران و تنش آبی و سایر تنگناهای استان بوده ، بخشیده است .
او در توضیح مسالمتآمیز بودن اعتراضات صورت گرفته توسط مردم گفت: راهپیماییها مسالتآمیز بوده است؛ درحد شعار دادن از وضعی که از تنش آبی پیش آمده، مظلومیتی که وجود دارد و اوضاعی که بالاخره منافع آنها را به خطر انداخته. من خیلی نشنیدم که علیه نظام شعاری سرداده شود و یا اینکه شعار نامربوطی داده شود؛ بیشتر ناله از ظلمی است که بر آنها شده است. حال ممکن است یک درصد قلیلی از آنها که شیوههای دیگری را انتخاب میکنند، شعارهای دیگری هم داده باشند.
شعار مردم معترض و کسانیکه در این شش-هفت روز در نا آرامیهای ناشی از تنش آبی در بخشی از نقاط استان تظاهرات کرده بودند، اعتراض حماسی به ظلم و حرمان و سوء مدیریت بوده است، طبق گزارشات تصویری و میدانی شنیده و مشاهده شده، تظاهر کنندگان هیچگونه تعرض و یا حمله به اماکن عمومی نکرده و فقط در قسمتی از شهرها به راه بندان و آتش زدن لاستیک ماشین که معمولا کار نوجوانان ماجراجو است، اقدام کرده بودند؛ گزارش حمل سلاح و یا تیراندازی هوایی توسط تظاهر کنندگان در کار نبوده و مشاهده نشده بود.
تلافات دام بویژه تلف شدن دهها راس گاومیش از دامداران و همچنین وارد شدن آسیب جدی به محصولات کشت سیفی کشاورزان نیز پیش آمده و مشاهده شده است .
ولی برخورد با مردم توسط نیروهای ضدشورش انجام گرفته است و آنطور که گزارش شده و مشاهده شده، دخالت با شکلیک گاز اشکآور و احیانا شلیک گلولههای رزمی بوده است.
او درمورد آمار مصدومین نیز توضیح داد: از مصدومین آمار دقیقی نداریم. البته این آمار باید توسط رسانههای داخلی و ملی منتشر شود؛ بهتر از این است که از جای دیگری منتشر شود که مسئولیتی از این جهت احساس نمیکند، در این صورت صحت و سقم آن اخبار و آمار هم قابل بررسی نخواهد بود. بنابراین اگر اطلاع رسانی درست از طریق منابع مطمئن باشد به آرامش اوضاع کمک میکند.
این فعال اجتماعی خوزستانی در پاسخ به این سوال که «باتوجه به تجربهی آبان که هنوز آمار دقیقی از تعداد کشته شدگان و مصدومین داده نشده است، مردم ممکن است به آمارهای رسمی داخلی اعتماد چندانی نکنند» گفت: هنوز این بیاعتمادی هست و در شبکههای اجتماعی معمولا اخبار فلهای منتشر میشود و متاسفانه و یا خوشبختانه -هنوز نمیدانم- تاثیر زیادی میگذارد. اما اگر از طریق رسانههای رسمی اطلاع رسانی شود، بنظرم همین موضوع کمک میکند. ولی متاسفانه همیشه یک نارسایی و احتیاطهای بیجایی در این قضایا وجود داشته و اخبار را آنگونه که اتفاق میافتد، به موقع و دقیق و درست منتشر نمیکنند؛ به همین خاطر یک درصدی از بیاعتمادی از جانب مردم به رسانههای ملی و رسمی هست.
پاسخ اقناعی ندارند
سلامی در تشریح دلایل اعتراضات اخیر گفت: باتوجه به اینکه در این یکی دوماه اخیر کاهش آب رودخانهها بیسابقه بوده است، مردم -بخصوص آنها که سروکارشان با آب کشاورزی است- احساس نگرانی کردند که سطح آب آنها بطور نگران کنندهای کم شده است. مردم اعتراضات رسمی خود را به شکلی -با مراجعه به سازمانهای ذیربط- اعلام کردند؛ اینکه کشتها را محدود کردند، که مثلا صیفی جات یا برنج کاری کشتهای غرقابی است و همچنین درجه گرمای بیسابقهای که امسال تجربه میکنند، تمام اینها عواملی بوده است که مردم را کمی به خشم وادار کرد.
همچنین اینکه مسئولین هم پاسخ اقناعی برای مسئلهی کم آبی ندارند هم موضوع مهمی است. من معتقدم مردم نیاز به قانع شدن دارند و دنبال کسی هستند که بهانهها را از دستشان بگیرد و به آنها بگوید که «چرا ما امسال به این بیآبی دچار شدهایم؟» علیرغم اینکه بیآبی مسئلهی تازهای نیست و مزمن شده است. حداقل در این ۲۰ سال اخیر خوزستان با تنش آبی مربوط به آب شرب و آب کشاورزی درگیر بوده است. اما پیک بنیانی این شرایط در این ماه اخیر پیش آمده است. من تابحال کارون را تا این حد خشک ندیده بودم؛ یا کرخه را که معمولا رودخانهی پرآبی بوده است. به هرصورت تظاهرات و انتقادات مردم منطقی است. مسائل جانبی مربوط به بیکاری و سخت شدن معیشت و زندگی مردم هم قابل کتمان نیست و در نهایت همهی اینها سبب شده است این ناآرامیها بوجود بیاید.
نباید به این اعتراضات اتهام زد
او با تاکید بر اینکه نباید به این ناآرامیها و اعتراضات اتهام دیگری نسبت داد، گفت: مردم واقعا مشکل دارند، وضعیت آب بحرانی است. اینها عوامل کمی نیست و نمیتوان پذیرفت که «مردم نباید اعتراض و راه پیمایی کنند». از سوی دیگر یک مدیریت کنترل بحران قوی هم نداریم که هم بتواند مردم را آرام کند و هم بتواند خیلی زود به درد مردم رسیدگی کند و مسائل را برطرف کند. اینها همهی مسائلی است که دست به دست هم میگذارند و این وضع را بوجود میآورند.
او با اشاره به سوالات سادهی مردم که بیپاسخ مانده است، میگوید: عوام میپرسند که اگر فلسفهی ساختن این سدها این بوده که جلوی سیلابها را بگیرند پس سیلابهای سال ۹۸ چه بوده؛ میپرسند اگر قرار بوده این سدها آب را ذخیره کنند تا در زمان خشکسالی جای نگرانی نباشد، پس چرا الان به نقطهای رسیدیم که با کمبود آب مواجه شدیم. این سوالات سوالاتی عامیانه است و به پاسخی ساده هم نیاز دارد؛ اما حتی از پاسخگویی به این سوالات هم اجتناب میکنند که من نمیدانم چرا. اگر واقعا سد را ساختند که جلوی سیل را بگیرند یا ساختهاند که آب را ذخیره کنند دیگر نباید پدیدههایی چون سیلاب و بیآبی را شاهد باشیم که اتفاق افتاده است. هیچگونه مسئولیتی برای اینکه مردم را قانع کنند من نه از استاندار میبینم، نه از مقامات محلی و نه از مقامات ملی.
هنر استاندار امنیتی دیدن وضعیت است
در آلمان سیل میآید، خانم مرکل میرود در مناطق سیلزدهی شهرهای آلمان و با مردم رابطهی عاطفی پیدا میکند. اما اینجا خبری از این چیزها نیست. هنر استاندار این است که این وضع را میبرد در حوزهی نگاه امنیتی و بازهم دیگران را مسئول این قضایا میکنند که «دستهای خارجی درکار است و آدمهای ضدانقلاب و ضدنظام این کارها را میکنند» تنها هنری که دارند این است و متاسفانه چیز دیگری هم بلد نیستند و این اوضاع را بسیار پرمخاطره میکنند. شرایط، شرایط بدی است و برخوردها هم برخوردهای مناسبی نیست و در نتیجه خروجی این اوضاع، خروجی نگرانکنندهای خواهد بود.
سلامی در پاسخ به اینکه آیا مشکل آب شرب هم وجود دارد گفت: وقتی کمبود آب یک وضع عمومی پیدا کند و ما با کاهش آب مواجه میشویم، اثراتش را در آب مصرفی هم میبینیم. این آب مصرفی میتواند صنعتی باشد، کشاورزی باشد و شرب؛ آثارش را در این سه فرایند میبینیم و مشکل آب شرب و کشاورزی را داریم و قطعا بر صنایع ما هم اثرگذاشته است که آن را نمیبینیم و آماری داده نمیشود. یعنی قطعا این بیآبی اثر تخریبیاش را بر روی ۷ طرح کشت نیشکر که به آب فراوان نیاز دارند و یک سرمایهگذاری ملی است، گذاشته است. بنابراین ما در تمام فرایند مصرف آب مشکل داریم اما جایی که منافع مردم به خطر میافتد، قشر آسیبپذیر مثل کشاورزان و دامداران، مسلم است که آنجا وضعیت را بحرانیتر میبینیم. جاهایی هم که مصرف آب شرب با کمبود مواجه میشود ما باز با اعتراضات مردم مواجه خواهیم شد.
مردم چگونه اعتراض کنند که به گوش مسئولین برسد؟!
او با تاکید بر مخاطرات نگاه امنیتی به خوزستان گفت: نگاه امنیتی به خوزستان نمیتواند کمکی به آرام کردن اوضاع کند و دیگر باید از این فرافکنیها دست برداریم. مسئولین امر دیگر باید به اصل قضیه بپردازند و سراغ مسائلی که میتواند اوضاع را بدتر کند نروند. به هرجهت مردم مشکل دارند و تنها راهی که برایشان میماند اعتراض است؛ حال اینکه مردم باید چگونه اعتراض کنند که به گوش مسئولین برسد و آنها متنبه شوند مسئلهی دیگری است.
در فرانسه تظاهرات جلیقه زردها بارها حتی به خشونت کشیده شد اما در ادبیات مسئولینشان هیچ اثری از نگاه امنیتی نمیبینید. اگر کسی به اماکن عمومی آسیب زد اولین اتهامی که متوجهاش بود این بود که کاری غیرقانونی کرده و باید مسالمتآمیز اعتراض میکردند و بر مبنای همین هم با او برخورد میشد. اما اینجا آقای بخشی را که یک کارگر ساده است به اتهام به خطر انداختن امنیت ملی بازداشت و محکوم میکنند. منظور اینکه این نگاه امنیتی به اعتراضات مردم سودی نداشته و اوضاع را بدتر کرده و باید آرامآرام این شیوههار ا کنار گذاشت.
برخوردها با مردم تا بحال شیوهی قابل دفاعی نبوده و باید تجدیدنظر کرد؛ باید بپذیریم که مردم حق اعتراض دارند، باید قبول کنیم که باید رفتار درستی با مردم داشته باشیم و بموقع به مشکلات آنها برسیم. این چیزهاست که میتواند کمک کند ما با چنین بحرانهایی مواجه نشویم.
این فعال اجتماعی خوزستانی در پاسخ به اینکه آیا خطر تجزیه طلبان و گروههایی چون الاحوازیه را جدی نمیداند، گفت: این یک خطر جدی نبوده و نیست و نخواهد بود. ما همیشه فکر میکردیم حوادث خرمشهر اوایل انقلاب میتواند تعیین کننده باشد، آمدیم جلو و هنوز هم معتقدیم که دستهایی از بیرون در کارند. من معتقدم این دستها چندان هم تعیین کننده نیست و اگر هم همیشه فکر کنیم که قضیه این است متاسفانه دیگر نمیتوانیم بطور واقعگرایانهای به مشکلات برسیم. مدام تصور میکنیم که مثلا این الاحوازیه است که دارد این مشکلات را پیش میآورد. کمااینکه نه! ما مشکلاتی داخلی داریم که دشمن خارجی -هرکسی که هست- میآید و سوار این مشکلات میشد اما عامل اصلی که آنها نیستند، آنها میآیند و فرصتطلبی میکنند، اما هیچوقت نمیتوانند تعیین کننده باشند. حتی در انقلاب سال ۵۷ چیزی که سرنوشت ایران را تعیین کرد و باعث سقوط شد، مسائل داخلی بود؛ من هیچ اعتقاد ندارم که مسائل خارجی برای ایران تعیین کننده است؛ این بهانهی خوبی نیست و بیشتر یک سرپوش است.
اصلا یک منطقی است که باید از آن دست بکشیم. نه اینکه دشمن خارجی را جدی نگیریم، منظورم این است که آن را تعیین کننده ندانیم. چیزی که تعیین کننده است اوضاع داخلی ماست.
همین مسئلهی تنش آبی مسئلهی کمی نیست. من معتقدم اصلا اعتراضات مردم نسبت به بحران آبی موجود ناچیز است. الاحوازیه یا اپوزیسیون خارجی یا دشمن خارجی سوار بر موج میشود اما تعیین کننده نیست و منشا هم آنها نیستند. بنظرم آنچه باعث میشود این وضع پیش آید و خطرساز باشد منشا است. خطر سوءمدیریت خیلی بیشتر از اپوزیسیون خارجی است. سوءمدیریت در اداره کردن کشور یا ادراهی یک استان اساسی مثل خوزستان خیلی خطرناکتر از الاحوازیه و... است. من اعتقاد ندارم که دست بیرونی درکار باشد.
وضع ما بحرانی است؟، مشکل آب جدی است و پیامدهای ناشی از آن هم واقعی است و باید بپذیریم و زود به سراغ حل قضیه برویم.