چرا روسیه از توافق هسته‌ای با ایران می‌ترسد

مشرق - پایگاه بیزینس اینسایدر در گزاشی درباره توافق احتمالی ایران و غرب و تاثیر آن بر روسیه می‌نویسد: به محض اینکه ایران و گروه 5+1 به توافق اولیه‌ای در لوزان سوئیس دست یافتند، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه طی فرمانی ممنوعیت فروش سامانه پدافندی اس-300 به ایران را لغو کرد و مسکو خبر مبادله نفت در برابر غذا با ایران را اعلام کرد. اقدامات روسیه اینطور نشان داد که انگار تهران و مسکو جدیدترین دوستان خوب دنیا هستند که هر کاری می‌خواهند انجام می‌دهند، خصوصاً با توجه به اینکه هنوز راه طولانی برای دستیابی به توافق هسته‌ای وجود دارد.

با این حال، روسیه خیلی سریع این کار را انجام داد نه به این خاطر که ایران را دوست دارد بلکه به این دلیل که کرملین می‌ترسد که جایگاهش در صحنه جهانی در صورت بهبود روابط تهران و واشنگتن تضعیف شود.

چندی پیش گورگی میرسکی یک کارشناس روس در زمینه مسائل خاورمیانه گفت: مسکو از ایران طرفدار آمریکا بیش از ایران هسته‌ای می‌ترسد. نزدیکی ایران به آمریکا می‌تواند باعث تضعیف روسیه شود. به همین خاطر کرملین باید قبل از نهایی شدن توافق هسته‌ای اقدامات پیشگیرانه انجام می‌داد تا به ایران نشان دهد که برای این کشور شریک قابل اعتمادتری است.

با توجه به این موضع‌گیری، سه بحث درباره موضع جهانی روسیه در قبال توافق احتمالی وجود دارد:

1. روسیه، ایران گرفتار تحریم را بیش از ایرانی که روابط اقتصادی با آمریکا دارد ترجیح می‌دهد. مقامات روسیه می‌فهمند که اگر ایران با گروه 5+1 به توافق برسد، این کشور پس از برداشته شدن تحریم‌ها ترجیح می‌دهد تا روابط اقتصادی و تجاری با آمریکا داشته باشد.

فروش سامانه اس-300 نشان می‌دهد که روسیه می‌خواهد روابط تهران و واشنگتن را پیچیده نماید.

2. توافق هسته‌ای با ایران می‌تواند باعث کاهش قیمت نفت شود و این خبر بدی برای روسیه است. ورود مجدد نفت ایران به بازار پس از برداشته شدن تحریمها می‌تواند تا 15 درصد قیمت نفت را کاهش دهد.

از آنجاییکه اقتصاد روسیه بسیار به قیمت بالای نفت متکی است و چندی است که اقتصاد این کشور از قیمت پایین نفت رنج می برد، پایین‌تر آمدن قیمت نفت می‌تواند خبر بدی برای روسیه باشد.

3. ایران دروازه سیاسی و اقتصادی روسیه برای ورود به خاورمیانه است. پس از وقوع بهار عربی در سال 2011، تاثیرگذاری روسیه در خاورمیانه کاهش یافت. از آنجاییکه مسکو تهران را آخرین جای پای خود در منطقه می‌بیند، کرملین از سال 2012 تلاش کرده است تا روابط خود را با تهران افزایش دهد.

پس از تشدید تنش‌ها با غرب در سال 2014، این مساله برای روسیه بسیار مهمتر هم شد زیرا مقامات روسیه معتقدند که رابطه خوب با کشورهای خاورمیانه می‌تواند مانع از انزوای بین‌المللی کرملین شده و تحریمهای غرب علیه این کشور را جبران کند.

روسیه از رابطه با خاورمیانه بیش از ایران سود می‌برد. تاثیرگذاری ایران در افغانستان، عراق، سوریه بیش از روسیه است. در نتیجه، تنها کمکی که روسیه می‌تواند به مشکلات این کشورها کند حمایت اخلاقی است. این مساله باعث می‌شود که تهران فقط بتواند در برخی حوزه‌ها روی کمک‌های اندک کرملین حساب باز کند.

نتیجه منطقی: روسیه معتقد است که بهبود روابط تهران و واشنگتن ناگزیر به تضعیف جایگاه مسکو در صحنه بین‌المللی منجر خواهد شد.