نسلی از زیر شنل، هدایت و نیما و براهنی بیرون آمده اند!چرا باید نوشته های براهنی را نسل جوان بخوانند!
"روی برگی
تونوشتی :باغ
روی یک قطرهء باران درشت
من نوشتم: دریا دریا دریا
و در آن لحظه زنی
چشمهایش را به کبوترها بخشید"
(رضابراهنی)
اگر از جمالزاده و یکی بود یکی نبودش به عنوان آغازگر شکل مدرن داستان نویسی یاد کنیم، ولی هدایت و بوف کورش زمان را یک قرن جلو انداخت، و نسل مان از زیر شنل هدایت در داستان، درشعر، از زیرشنل نیمایوشیج، درنقدادبی و نظریه ادبی هم از زیر شنل رضا براهنی بیرون آمده یم! چرا؟
ما در آغاز قرن سنت داستان نویسی نداشتیم، و بوف کور صادق هدایت وداستان هایش چهره ادبی ایران را عوض کرد. جامعه و داستان نویسی ما وارد دورجدید شد، و نیما یوشیج سروکله اش پیدا شد، و ما را، از خواب هزارساله بیدارکرد، و آب درخوابگه مورچگان ریخت، بمرور باید نقد ونظریه های ادبی تدوین می شد، که براهنی پیشقدم شد، و شش دهه براهنی به طورمستمر قلم زده وتلون نوشته هایش نسل تشنه آموختن راسیراب کرده است!
قبل از انقلاب کتابهای نقد به تعداد انگشتان دست هم نمی رسید. نوری علا و کتاب نقدشعرش به نام،"تئوری شعر" و شفیعی کدکنی و "صورخیال "ش. اما قصه نویسی و طلا در مس براهنی در یک جلد، حادثه مهمی در فضای ادبی ما گشود، و ما با یاکوبسن، دریدا و تودروف، و نظریه هایشان آشنا شدیم، و بعدها براهنی نظریه های ادبی خودش رامطرح کرد، واز یک محقق به یک نظریه پرداز عروج کرد، سنگ بنایی که براهنی گذاشت، هنوز بی رقیب است! بعد از انقلاب تعدادی کتاب نقد ترجمه و نوشته شد؛ ولی از حلاوت و تازه گی نوشته های براهنی کاسته نشد!
رضا براهنی، کارهایش متنوع هستند، در شعر و کتاب "خطاب به پروانه ها"، و من "دیگر شاعرنیمایی نیستم"، در زمان خودش یک حادثه مهم ادبی بود! در زمینه رمان،"رازهای سرزمین من"رمان مدرنی بود وبعد رمان آزاده خانم ونویسنده اش، از اثری پست مدرن نام می برند!
در نقد شعر، بعدها طلادر مس درسه جلدکتاب مرجعی ست، که نظریه های ادبی و شعر شاعران را بر این اساس واکاویده و شعر مدرن ایران و نقدشان، بصورت مدون در اختیار عامه کتابخوان قرارگرفت. انتشارکتاب" کیمیا وخاک "در زمان چاپش بر جلای شعر نیما وفروغ افزود!
در زمینه شعر، شعر چند صدایی و نظریه اش نسل ما مدیون براهنی ست! منظومه اسماعیل در آن دوران، و بازتاب شرایط اجتماعی آن دوران حادثه ای بود، و رضابراهنی خطاب به دوست شاعرش اسماعیل شاهرودی، که خودازشاعران نیمایی ست سروده است!
رضابراهنی، در نوشتن افت وخیزهای زیادی داشته است، ولی حضورش پربار و دست و دلباز بود و ابائی نداشت، از دانشی که می آموخت، به نسل بعد از خودش و جوانان منتقل کند!
دوست و دشمن، از رضا براهنی، از یک ادیب پرخوان و پرنویس نام می برند، و جنون نوشتن داردوکتابی به همین نام هم دارد!
یکی از کتابهای مهم و قابل بحسش "تاریخ مذکر"است، و در زمان خودش جزو تکها بود!
کارگاههای داستان وشعرش و تربیت نسلی،مانند شیواارسطویی، مهسامحب علی و...می توان نام برد، می توان به این کارنامه بازافزود، بالغ بر پنجاه اثر منتشرکرده است. رضا براهنی از نوادر روزگار ماست.اگر سه بزگ، صادق هدایت ونیما یوشیج و رضابراهنی نبودند، فضای ادبی مان معلوم نبود، چه شکلی پیدا می کرد! خوشحال باشیم از زیر شنل این سه بزرگ بیرون آمده ایم! با یاد هدایت ونیمای قلم، عمررضابراهنی دراز باد.
امیرکراب
مطلب بعدی...
نفت کوره (مازوت) و زنان باردار، پروین ملک
نفت کوره (مازوت) و زنان باردار، پروین ملک
