جمهوری اسلامی در بدو ورود ویروس کرونا به ایران همواره تحریم بوده است و ارتباطی با دنیای مدرن حداقل در زمینه علم پزشکی نداشته است. در کنار تحریم‌های بین المللی، تحریم‌های داخلی نیز کار مبارزه با بیماری کرونا و مقابله با ابتلا و کشتار ایرانیان را دشوار و سخت نموده است. با کشف واکسن در دنیا و عرضه آن به بازارهای جهانی، بخش اعظم این واکسن‌ها در داخل ایران با ممنوعیت مصرف مواجه شدند. واکسن هایی که با تحریم‌های داخلی رو به رو شده‌اند همان واکسن هایی هستند که در آمریکا و اروپا و به طور ویژه در انگلستان و آلمان تولید می‌شوند. بیشتر جمعیت دنیا به استثنای ایران، چین و روسیه از واکسن‌های معتبر و موثری استفاده کرده‌اند که این روزها پیک اومیکرون را پشت سر گذاشته‌اند و محدودیت‌های کرونایی را یکی پس از دیگری لغو می‌کنند. اکنون از چین خبر می‌رسد که این کشور، ‌ ۹ میلیون نفر را به دلیل شیوع ویروس جدید قرنطینه کرده است. آژانس خبرگزاری آسوشیتدپرس با انتشار مطلبی در توییتر از قرنطینه ساکنان یک شهر در چین توسط حکومت این‌ کشور خبر داده است. این خبرگزاری نوشت: چین در بحبوحه جهش اومیکرون و شیوع ویروسی جدید از همین نوع، ۹ میلیون نفر از ساکنان شمال شرقی مرکز صنعتی چانگچون را قرنطینه کرد. در ادامه موج جدید بیماری در چین، خبرگزاری فرانسه در خبری فوری اعلام کرد که چین ۱۷ میلیون نفر دیگر را در شهر شنزن به دلیل کرونا تحت قرنطینه قرار داد. روسیه نیز وضع بهتری نسبت به چین ندارد و با اینکه این کشور از جمله سازندگان واکسن بوده است اما گزارش‌ها حاکی است که اجبار مردم این کشور برای واکسیناسیون بی فایده بوده است و ایمنی جمعی در روسیه پدید نیامده است و روسیه علاوه بر معضل جنگ، با کرونا دست و پنجه نرم می‌کند.
ایران همچنان گرفتار پیک کرونا از نوع اومیکرون و دلتا است و حکومت در این کشور برای اینکه قافیه جهانی واکسیناسیون و مهار کرونا را نبازد، عادی انگاری می‌کند و وانمود می‌کند پیک کرونا را پشت سر گذاشته است. در حالی که تاکنون کوچکترین مداخله بهداشتی و پیشگیری درخصوص اومیکرون صورت نگرفته است، مقامات سیاسی و سلامت کشور با بزرگنمایی واکسیناسیون، مدعی عبور کشور از قله ابتلا و مرگ و میر در پیک ششم کرونا هستند. خریداری واکسن‌های چینی از محل پول‌های بلوکه شده و واردات ۸۴ درصدی واکسنی که به گفته سازمان‌های پژوهشی دولتی در ایران تنها ۵ درصد در مقابل ویروس دلتا موثر بوده است و همچنین تاثیرگذاری پایین تر آن در مقابل اومیکرون در نوبت سوم به اقرار کشور سازنده یعنی چین، مهار و کنترل بیماری کرونا در کشور را ناممکن ساخته است. واردات سینوفارم چینی به کشور و مصرف آن در حالی است که ایران از عمده هدف‌های کشورهای آسیایی و اروپایی برای واردات واکسن‌های اهدایی آسترازنکا بوده است. از آنجا که این نوع واکسن از محل هایی غیر از مبدأ اصلی یعنی انگلستان و آمریکا به کشور وارد گردیده است، اخیرا به دلیل عارضه‌های برجای مانده از این نوع واکسن و مرگ و میر در برخی مصرف کنندگان، مصرف آسترازنکا در کشور برای زیر ۵۰ سال ممنوع شده است و حتی سنین بالاتر از ۵۰ سال نیز رغبتی برای تزریق آن دیگر نشان نمی‌دهند. تکلیف واکسن‌های ایرانی هم از همان ابتدا مشخص بوده است و تناقضات شرکت‌های واکسن ساز درخصوص تاثیرگذاری و ایمنی زایی و عوارض واکسن‌های ایرانی به قدری زیاد شده است که از یک طرف اعلام می‌کنند ایران به بزرگ ترین تولیدکننده واکسن در آسیا تبدیل شده است و با تولید ۶۰۰ میلیون دز واکسن سالیانه، توانایی صادرات واکسن به کشورهای دنیا از جمله سوئیس را پیدا کرده است، و از طرف دیگر، سوئیس تکذیب می‌کند و می‌گوید ادعای خرید واکسن برکت خلاف واقع است و صحت ندارد. حتی در مورد واکسن‌های داخلی، سازمان بهداشت جهانی تاکنون حاضر به تایید هر یک واکسن‌های ایرانی نشده است.
با توصیفی که درباره واردات و تولید واکسن در ایران رفت، نمی‌توان با اتکای صرف به واکسیناسیون و اجباری شدن واکسن، به عادی انگاری بیماری پرداخت و «آرامش قبل از طوفان» را تحت نام «نزول شاخص‌های پیک کرونا» و «مدیریت موج ششم کرونا با کمترین عوارض» جازنی کرد. سازمان بهداشت جهانی فعلا سه نوبت واکسیناسیون را واکسیناسیون کامل تلقی کرده است و با عنایت به اینکه براساس آمار رسمی، ۲۶ درصد جمعیت کشور هنوز واکسن نزده ‌اند و آمار دوز سوم واکسیناسیون به ۳۰ درصد هم نرسیده است، بیش از ۷۰ درصد جمعیت کشور واکسینه نشده محسوب می‌شوند. حتی افرادی هم که واکسینه شده‌اند، واکسن هایی دریافت نموده‌اند که ایمنی زایی آن‌ها زیر سوال است! بنابراین ده‌ها میلیون بمب کرونایی متحرک در کشور پراکنده هستند و با تعطیلات نوروزی پیش رو و حجم مسافرت‌های بی سابقه و دید و بازدیدهای مراسم عید، باید منتظر پیک هفتم کرونا از هفته‌های سوم و چهارم فروردین ماه سال آینده بود. خروج تهران و دیگر شهرهای کشور از محدودیت‌های حداکثری، فعالیت سینماها با ظرفیت ۱۰۰ درصدی، از سر گرفته شدن سفر راهیان نور، پیش بینی مسافرت‌های نوروزی تا ۲۰ میلیون مسافر در مازندران و ۸ میلیون مسافر در بوشهر و آماده باش تنها ۱۲ هزار نیروی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در ایام نوروز و عدم وجود زیرساخت‌های کافی ارتباطی برای ردگیری واکسینه نشده‌ها در «سامانه ایران من» و اصرار بر سفرهای نوروزی با تزریق ۲ دز واکسن، نشان می‌دهد که انتقام سخت از دو سال قرنطینه کرونایی در پیش است، که پیامد آن به طور قطع و یقین، جشن جهش کرونا و وقوع پیک هفتم کرونا با سویه‌های جدید ویروس خواهد بود؛ پیکی که این بار راه فراری برای آن نمی‌توان تصور نمود، جز اینکه با برقراری حکومت نظامی کرونایی و شکل گیری آرایش جنگی در مقابل ویروس، و تجدید واکسیناسیون با واکسن‌های معتبر خارجی و به روز شده، از شر بیماری خلاصی پیدا کرد.

محمدرضا محبوب فر
کارشناس حوزه سلامت