روند مدیریت فضای مجازی در یک سال اخیر هم نشان می‌دهد که از همان زمان آغاز تلاش برای تصویب و عملیاتی شدن طرح صیانت در مجلس، کاهش سرعت، اختلال و افزایش فیلترینگ و از کار افتادن بخش زیادی از فیلترشکن‌ها سرعت گرفته است. وقتی هم با پشتیبانی یکی از این شرکت‌ها درباره وضعیت فعلی صحبت کردیم، مشکلات اختلال در سرعت را تلویحا به مانورهای مربوط به طرح صیانت مرتبط دانستند.

حالا در حالی‌ که طرح صیانت «چراغ خاموش» تصویب و بعد با انتقادهای گسترده در ایران مواجه شد، در روزهای اخیر برخی نمایندگان از برگشت دادن آن برای بررسی مجدد در مجلس خبر داده‌اند. اما در عین‌ حال به نظر می‌آید برنامه‌های صیانت به صورت گام‌به‌گام و با تکنولوژی چینی و روش روسی در حال اجرا است.

جلال رشیدی کوچی، نماینده مرودشت، ارسنجان و پاسارگاد در مجلس، ۱۴ فروردین درباره برگشت طرح صیانت اعلام کرد که درخواست ۱۸۵ نماینده مجلس مبنی بر بازگرداندن طرح صیانت از کمیسیون مشترک به صحن علنی مجلس به هیئت‌رئیسه ارائه خواهد شد.

اینترنت و فضای مجازی چون استخوانی در گلوی حکومت است و از سویی، آخرین مسیر برای مطالبه گری مدنی در ایران به‌حساب می‌آید.

در اواخر دولت حسن روحانی نیز وقتی افزایش ناگهانی قیمت بسته‌های اینترنت حاشیه‌ساز شد، وزیر ارتباطات دستور بازگشت قیمت‌ها به قبل و پرداخت خسارت به کاربران را صادر کرد. اتفاقی که اگرچه کاهش نسبی قیمت‌ها را رقم زد، بازهم کاربران با افزایش قیمت اینترنت در بسته‌های خریداری شده مواجه بودند.

از دیگر مواردی که کاربران فضای مجازی در ایران با آن مواجه‌اند، اتمام حجم بسته‌ها زودتر از روند معمول است که به گفته شرکت‌های خدمات اینترنت، به دلیل افزایش استفاده از فیلترشکن و سایت‌ها و اپلیکیشن‌های مستقر بر پهنای باند خارجی است.

در حالی‌ که ابراهیم رئیسی به اولین سالگرد پیروزی در انتخابات نزدیک می‌شود، وعده اینترنت با کیفیت و ارزانی که داده بود، مثل بسیاری دیگر از وعده‌هایش رنگ‌باخته و به برنامه‌ای مدون و روشن برای محدود کردن دسترسی شهروندان به اینترنتی مبدل شده است که آزاد بودن آن منتقدانی مانند سید احمد علم‌الهدی، پدر همسرش، دارد.

اگر افزایش قیمت‌های اخیر را در کنار اختلال گسترده و کندی فرسایشی سرعت اینترنت بگذاریم، به نظر می‌رسد باید منتظر باشیم تا در گام بعدی، فیلترینگ گسترده‌تر و محدود شدن بیشتر فیلترشکن‌ها را نیز شاهد باشیم.

نگاهی به آمار استفاده شهروندان ایرانی از اینترنت در کنار اهداف نهایی محدود کردن استفاده از فضای مجازی در ایران روشنگر این است که طرح صیانت و برنامه‌های مشابه آن بیش از هر چیز برای افزایش سطح کنترل امنیتی بر افکار عمومی در شرایطی است که تنگنای قوانین شرعی و مشکلات اقتصادی هر روز زندگی شهروندان را بیش از گذشته سخت می‌کنند.

از سویی هر چقدر احتمال وقوع اعتراض‌های مردمی جدید و افشای ناکارآمدی و فساد اقتصادی در ایران از طریق رسانه‌های اجتماعی بیشتر می‌شود، نگرانی‌های انقلابیون در کنار رهبر جمهوری اسلامی برای محدود کردن شدن سریع‌تر فضای مجازی نیز بیشتر می‌شود.