این تلاش به ویژه در سال‌های اخیر، که شعار «رضاشاه روحت شاد» یکی از شعارهای اعتراضی (یا بهتر است بگویم شعار آزاردهی حکومت اسلامی) شده، ابعاد وسیع تری پیدا کرده است. و فرضا ما می‌بینیم که در دو سه سال گذشته در سالگرد تاسیس دانشگاه تهران، به نقل قول از «تاریخ نگاران اسلامی» (یا تاریخ زدایان اسلامی) «ساخته شدن دانشگاه توسط رضاخان را یکی از بزرگترین دروغ‌های تاریخ» می‌دانند.

درتاریخ ۷ خرداد سال گذشته، همزمان با سالگرد تصویب قانون تاسیس دانشگاه تهران، نشریه «تسنیم»، ارگان سپاه پاسداران حکومت اسلامی، مطلب بلندی را از بخش «گروه تاریخ انقلاب» منتشر کرد با نام: «آیا رضاشاه سنگ بنای آموزش عالی را در ایران گذاشت» (۲) و بلافاصله در برخی از نشریات دیگر بازنشر پیدا کرد. بعدها من متوجه شدم که موضوع این مطلب در برخی از اسناد حکومتی نیز، به عنوان یک واقعیت تاریخی منتشر شده است.

مطلب این گونه شروع می‌شود: «درحالی که ادعا می‌شود رضاشاه سنگ بنای آموزش عالی را در ایران گذاشت، اما پیش از روی کار آمدن او، موسسات آموزش عالی در ایران ایجاد شده بود و رضاشاه با هدف کنترل فعالیت‌های دانشجویان اقدام به تجمیع و ادغام آن موسسات کرد» و سپس نام این موسسات را که در ایران وجودداشته این گونه ذکر می‌کند: «دارالفنون، مدرسه علوم سیاسی، مدرسه طب، مدرسه عالی فلاحت و صنایع روستایی، مدرسه فلاحت مظفر (اولین مدرسه کشاورزی در ایران)، مدرسه صنایع و هنر، مدرسه عالی معماری، مدرسه عالی حقوق و چند مرکز آموزش عالی دیگر در تهران که برخی از آنان سال‌ها قدمت داشتند».

ابتدا ببینیم در زمان تاسیس دانشگاه تهران کدام یک از این موسسات به جز دارالفنون که حدود هشتاد سال قبل از دانشگاه تهران ساخته شده بود و می‌توانست نام «مدرسه عالی» را آن هم در زمانه خود داشته باشد هم قد و اندازه حتی دارالفنون بودند؟ به کدام یک و بر چه اساسی می‌توان نام مدرسه عالی و یا دانشکده و دانشگاه را بر آن‌ها نهاد؟ و چگونه دانشگاهی چون دانشگاه تهران که براساس معیارهای علمی و تاسیساتی دانشگاه‌های پیشرفته روز جهانی طراحی و ساخته شده بود، می‌توانست از «ادغام و تجمیع» مدارسی که تازه از مکتب خانه تبدیل به مدرسه شده بودند، ساخته شود؟

در قانون تاسیس دانشگاه تهران نیز دانشگاه را دارای ۶ دانشکده عنوان می‌کند:

علوم معقول و منقول، علوم طبیعی و ریاضی، ادبیات و فلسفه و علوم تربیتی، طب و شعب آن و فروع آن، حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی، فنی می‌بینیم و در ادامه‌ی آن آمده است که «دانشسراهای عالی و مدارس ممکن است از موسسات دانشگاه محسوب شوند». اما در هیچ بخشی از این قانون از «ادغام و تجمیع» مدارس نامبرده سخن نرفته است.

نگاهی به این مدارسی که «تاریخ نگاران انقلابی» یا «تاریخ زدایان انقلابی» آن‌ها را همسان مدرسه عالی و دانشکده و دانشگاه می‌دانند بیندازیم:

ـ مدرسه دارالفنون به همت و خواست میرزاتقی خان امیرکبیر در در روز یکشنبه ششم دی ماه ۱۲۳۰، سیزده روز قبل از کشته شدن امیرکبیر و بدون حضور او، با ۳۰ دانش آموز، تاسیس یافت. از نامه‌های به جا مانده از امیرکبیر و نوشته‌های روزنامه «وقایع اتفاقیه» و اسناد دیگر می‌بینیم که در آغاز نام خاصی برای این واحد آموزشی در دست ساخت در نظر نگرفته بودند و از این بنا با عناوین «مدرسه، مدرسه جدید، مکتبخانه پادشاهی، تعلیم خانه، معلم خانه و مدرسه نظامیه» یاد شده‌است. در آخرین نامه‌ای که امیرکبیر به سفیر ایران در روسیه برای پیگیری جذب استادان اروپایی می‌نویسد، از این بنا به عنوان مدرسه نظامیه یاد می‌کند. رشته‌های تحصیلی که بعدها و به مرور در دارالفنون تدریس می‌شد هفت رشته‌ی پیاده نظام، سواره نظام، توپخانه، پزشکی و جراحی، داروسازی و کانی‌شناسی بود.

ـ مدرسه فلاحت: مدرسه‌ای بود که سال ۱۳۰۱ (زمان سردار سپهی رضاخان) خورشیدی تأسیس شد و در سال ۱۳۰۲ خورشیدی (زمان نخست وزیری رضاخان) با عنوان «مدرسه عالی فلاحت و صنایع روستایی» و در سال ۱۳۱۳ (چندین سال پس از پادشاهی رضاشاه) با عنوان «بنگاه‌های علمی فلاحتی» به فعالیت خود ادامه داد. این مرکزتازه در سال ۱۳۱۹ به دانشکده تبدیل شد و در سال ۱۳۲۸ از وزارت کشاورزی جدا و به عنوان یکی از دانشکده‌های دانشگاه تهران به رسمیت شناخته شد.

ـ مدرسه علوم سیاسی: در سال ۱۲۷۷ خورشیدی (۱۱ سال قبل از کودتا) مظفرالدین شاه، فرمانی جهت تاسیس مدرسه علوم سیاسی (تابع وزارت امور خارجه) را صادر کرد و سالی چهار هزار تومان، برای مخارج این مدرسه در نظر گرفته شد. میرزا حسن خان مشیرالملک برنامه مدرسه را تنظیم کرد و با انتشار اعلامیه‌ای تاریخ ثبت نام و گزینش محصلان و شروع مدرسه را به اطلاع عموم رساند و پس از آن که تعداد ثبت نام کنندگان به ۱۷ نفر رسید، در روز ۱۸ آذر ماه سال ۱۲۷۸ شمسی مدرسه علوم سیاسی گشایش یافت. میرزاحسن خان مشیر الملک در نطق افتتاحیه مدرسه اظهار داشت که هدف مدرسه علوم سیاسی این است که از میان خانواده‌های نجیب و اصیل مملکت شاگرد بپذیرد

ـ مدرسه فلاحت مظفری: مدرسه کوچکی در دوره‌ی مظفرالدین شاه و در سال ۱۲۷۹ خورشیدی، تقریبا همزمان با مدرسه رشدیه تاسیس شد.

ـ مدرسهٔ صنایع مستظرفه: به همت کمال‌الملک در سال ۱۲۸۹خورشیدی (ده سال قبل از کودتا) در عمارت حوضخانه واقع در باغ نگارستان برای تدریس و توسعه نقاشی تأسیس شد. در این مدرسه از سال ۱۳۰۲ خورشیدی، علاوه بر نقاشی، هنرهای دستی، چون منبت کاری، موزاییک سازی و قالب بافی هم تدریس می‌شد.

دانشکده معماری: این دانشکده که در لیست تاریخنگاران انقلابی آمده تازه در سال ۱۳۱۸ خورشیدی (۱۲ سال پس از پادشاهی رضاشاه) و با تاسیس دانشکده هنرهای زیبا و زیر نظر فارغ‌التحصیلان رشته معماری مدرسه عالی ملی هنرهای زیبای فرانسه شروع به کار کرد.

و تاریخ نگاران انقلابی، در جایی دیگر و در همان مقاله می‌گویند:

«هرچند ادعا می‌شود اولین دانشگاه در زمان رضاشاه ساخته شد، اما همانطور که گفته شد پیش از آن موسسات آموزش عالی در ایران فعالیت داشتند و تنها در آن زمان با تجمیع آن موسسات، نام دانشکده و دانشگاه در ایران مرسوم شد. از این رو برخی از پژوهشگران تاریخ، ساخته شدن دانشگاه توسط رضاخان را یکی از بزرگترین دروغ‌های تاریخ می‌دانند».

و سپس به خیال خودشان مدرک تازه‌ای را مطرح می‌کنند: «تازه در سال ۱۲۹۷ و دو سال پیش از کودتای انگلیسی رضاخان، دانشگاهی که امروز معروف به دانشگاه خوارزمی است، تاسیس شد. رضاشاه تنها کاری که انجام داد، دانشکده علوم و دانشکده ادبیات که مربوط به دانشگاه خوارزمی بود، دانشکده فنی که همان دارالفنون بود، مدرسه عالی طب، مدرسه عالی علوم و حقوق سیاسی که در زمان مظفرالدین شاه تاسیس شده بود و چند مدرسه دیگر را در یک مکان با عنوان "دانشگاه تهران" مجتمع کرد»

توجه داشته باشید که در سال ۱۲۹۷ اصلا چیزی به نام «دانشگاه خوارزمی» که تاریخ نگاران انقلابی مدعی هستند، وجود نداشته است بلکه مرکزی بوده تازه تاسیس با نام «دارالمعلمین مرکزی» به منظور تربیت معلم. این مرکز تنها دو کلاس داشته یکی برای تربیت معلم ابتدایی و یکی برای تربیت معلم دبیرستان. در سال ۱۳۰۷ خورشیدی با تغییر در اهداف و اساسنامه تبدیل می‌شود به «دارالمعلمین عالی» و در سال ۱۳۱۲ تبدیل می‌شود به دانشسرای عالی و تازه در سال ۱۳۵۳ برای اولین بار تبدیل می‌شود به دانشگاه؛ دانشگاه تربیت معلم و تازه در سال ۱۳۹۰ نام‌اش را می‌گذارند دانشگاه خوارزمی.

اما جالب ترین بخش این «مطالعات تاریخ نگاران اسلامی» آنجاست که این پرسش را مطرح می‌کنند:

«هدف از تجمیع نهادهای آموزشی و ایجاد دانشگاه چه بود و رضاشاه به چه دلیل و با چه انگیزه‌ای اقدام به تجمیع موسسات آموزش عالی، دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها، و تاسیس دانشگاه تهران کرد؟

و خودشان جواب می‌دهند:

«در خصوص اینکه رضاشاه از تجمیع موسسات آموزش عالی چه هدفی داشت، نظرات متفاوتی بیان شده است. اما با بررسی روندها و اتفاقات رخ داده در همین رابطه تاحدودی می‌توان به انگیزه رضاشاه پی برد».

و چکیده‌ی توضیحات آن‌ها این است: «در سال ۱۹۲۸میلادی{ ۱۳۰۷ خورشیدی} دانشجویان ایرانی مقیم اروپا در جریان حضور تیمورتاش وزیر دربار در آلمان، تظاهرات‌هایی علیه رضاشاه برگزار کردند. آنان نشریه‌ای به نام پیکار به همت مرتضی علوی انتشار دادند و همچنین گزارش‌هایی با موضوع جنایات پهلوی اول به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی و آلمانی تهیه و برای مطبوعات آلمان ارسال کردند. انتشار این گزارش‌ها موجب تیرگی روابط ایران و آلمان شد. در نتیجه مرتضی علوی از آلمان اخراج شد و با مرگ مشکوکی از دنیا رفت. (۳) این اتفاقات موجب شد تا رضاشاه فعالیت‌های دانشجویان را کنترل کند. از این رو او در سیاست اعزام دانشجو به خارج از کشور که از دوران قاجار آغاز شده بود، تجدیدنظر کرد و محدودیت‌هایی به وجود آورد»

در این جا هم تاریخ نگاران انقلابی با سر هم کردن برخی از حوادث و تاریخ‌های غلط دادن خواسته‌اند ثابت کنند که هدف از ایجاد دانشگاه تهران محدود کردن دانشجویان بوده (آن هم دانشجویان خارج کشوری!) در حالی که «نشریه پیکار متعلق به حزب کمونیست ایران» فقط یک سال و چند ماه، یعنی از بهمن ۱۳۰۹ تا در ۱۳۱۱ (ژانویه ۱۹۳۱ـ دسامبر ۱۹۳۲) در آلمان منتشر شد و نمی‌تواند ربطی به «تظاهرات دانشجویان علیه رضاشاه در سال ۱۹۲۸ () ۱۳۰۷ داشته باشد.

در عین حال تدارک ساختن دانشگاه از سال ۱۳۰۵ شروع شده بود، یعنی قبل از همه‌ی این ماجراها. و گذشته از این در سال ۱۳۰۸، یعنی پس از «تظاهرات دانشجویان در اروپا» رضاشاه ۱۰۰ دانشجوی ممتاز را با بورس دولت به اروپا فرستاد. و این تعداد بیشترین تعداد دانشجویانی بود که در طول همه‌ی سال‌های قبل به اروپا فرستاده شده بودند. یعنی اگر رضاشاه دانشگاه تهران را برای کنترل دانشجویان تاسیس می‌کرد، چگونه تعدادی بیشتری دانشجو به جایی فرستاد که علیه او تظاهرات راه می‌انداختند؟ من تردیدی ندارم که رضاشاه از این که علیه او تظاهرات می‌کردند، خوشحال نبود مثل هر شاه و رهبر دیگری و تا جایی که زورش می‌رسید سعی می‌کرد از این نوع تظاهرات جلوگیری کند اما این تصور که دانشگاه تهران را ساخت تا دانشجویان را کنترل کند، فقط از ذهن چند موجود واپسگرایی برمی آید که جهان‌شان از کف دست‌هاشان کوچکتر است.

با این حال من یقین دارم همین موجودات وقتی سکوت دانشگاهیان را در ایران و خارج ایران می‌بینند اگر دست‌شان برسد نام دانشگاه تهران و نام سازنده‌اش را هم تغییر خواهند داد مگر با «مرکز مطالعات مدیریت ایران» این کار را نکردند؟ مرکزی را که به همت حبیب لاجوردی، و با همکاری دانشگاه هاروارد ایجاد و اداره می‌شد، و چند گروه دانش آموخته در حوزه مدیریت تحویل جامعه داده بود، در چشم برهم زدنی، اموالش را همراه با اموال سازندگانش مصادره کردند، نام‌اش را تغییر دادند و نام امام صادق»‌شان را بر آن نهادند. و برخی از جاهای دیگر را.

باور بفرمایید که این‌ها زادگان همان کسانی هستند که ۱۴۰۰ سال پیش، دانشگاه جندی شاپور، یعنی بزرگترین دانشگاه خاورمیانه و یکی از مهم ترین دانشگاه‌های دوران باستان را با کل کتاب‌ها و اساتید و وسایل بیمارستان‌اش به بغداد منتقل کردند و نام‌اش را گذاشتند «دانشگاه بغداد» و اکنون از آن به عنوان اولین دانشگاه اسلامی جهان نام می‌برند و به آن می‌بالند. و همان کسانی هستند که از آنزمان تا کنون هر گاه که قدرتی داشتند، هر آن چه را که در سرزمین ما ارزش و اعتباری داشت از ایرانی بودن، به اسلامی بودن تغییرش دادند و به کل منکر سازندگانش شدند؛ از شخصیت‌های نامسلمانمان، چون خیام و زکریای رازی و فردوسی گرفته تا معماری و هنر و ادبیات و نجوم و... و... حتی بسیاری از آثار دوران باستانی مان که اکنون به غلط جزو آثار اسلامی شناخته می‌شوند.

شکوه میرزادگی
savepasargad.com

----------------------------

۱ـ این موسسات از اواخر دهه دوم پس از انقلاب، شروع به کار کردند، شخصی به نام پورپیرار و دو تن از «تاریخ نگاران انقلابی» که هر سه از توده‌ای‌ها بودند، مسئولیت بخش تاریخ باستانی را (برای تحقیر و کوچک کردن آن) بر عهده داشتند و بخش‌های مربوط به دوران پهلوی نیز بیشتر بر عهده توده‌ای‌های دیگری بود که با حکومت اسلامی همکاری داشتند. در همان هنگام که بنیاد میراث پاسارگاد تازه کارش را در چارچوب یک کمیته جهانی برای حفظ میراث فرهنگی ایران در آمریکات شروع کرده بود، بخشی را در وب سایت خود باز کرد زیر عنوان «تاریخ زدایی» که در حد امکاناتی که داشت علاوه بر رویارویی با این موسسات، ویرانگری‌های عمدی حکومت نیز را نیز بازتاب می‌داد. که هنوز لیست این عملیات را در آرشیو خود دارد.

۲ـ ساخته شدن دانشگاه توسط رضاخان یکی از بزرگترین دروغ‌های تاریخ است؟

۳ـ مرتضی علوی، عضو حزب کمونیست ایران بود که نشریه پیکار را در آلمان منتشر کرد. با قدرت‌گیری آدولف هیتلر در آلمان، مرتضی که در پراگ بود به شوروی پناهنده شد ۹ سال در آنجا زندگی بدی داشت و به بهانه ارتباطش با زنی آلمانی، در زمان سکونت‌اش در آلمان، او را از حزب کمونیست اخراج و به مناطق آسیایی شوروی تبعید کردند و بعد هم او را کشتند.