هفتاد و پنجمین جشنواره بینالمللی فیلم کن در حالی برگزار میشود که اخبار منتشر شده از آن تعجب شمار زیادی از مخاطبان ایرانی را برانگیخته است.
رفتارهای عجیب و گاه زننده از برخی بازیگران در خارج از کشور، مدلهای عجیب لباسهای برخی بازیگران ایرانی حاضر شده در جشنواره و مهمتر از همه، سخنان سطحی است که در خوشبینانهترین حالت از روی ناآگاهی و سطحینگری و در حالت بدبینانه به خاطر کسب محبوبیت از طریق موجسواری روی مشکلات بخشهایی از جامعه و کسب شهرت در خارج از کشور و در متن و حاشیه جشنواره ایراد شده است.
تازهترین این اظهارنظرها مربوط به نشست خبری فیلم «برادران لیلا» است؛ فیلمی با کارگردانی سعید روستایی و بازی ترانه علیدوستی، نوید محمدزاده و پیمان معادی که خود را در حالی نماینده سینمای ایران در بخش مسابقه اصلی هفتاد و پنجمین جشنواره فیلم کن معرفی کرده که اساساً هیچ گونه مجوزی از نهادهای داخلی دریافت نکرده است و اقدامی هم در این خصوص ترتیب نداده است؛ فیلمی که فاقد پروانه نمایش است و هیچ کدام از مدیران سینمایی هم آن را ندیدهاند و در این باره هم هیچ گاه پاسخی شنیده نشد.
هنوز کسی نمیداند که قرار است از این جعبه سربسته چه چیزی بیرون بیاید!
پیمان معادی در نشست خبری فیلم «برادران لیلا» درباره وضعیت اقتصادی امروز ایران گفته است: «آدمهایی در ایران مجبورند به مسائل اقتصادی و تورم واکنش داشته باشند. درصدی از آدمها در ایران اگر یخچال خانهشان خراب بشود، طبقه اجتماعیشان عوض میشود. یعنی هزینه تعمیر یک یخچال میتواند طبقه اجتماعی شما را ببرد پایینتر و این آدمها به ناچار مجبورند اخبار سیاسی را به لحاظ مسائل معیشتی دنبال کنند.
شما برای اینکه سبد کالا و رفاه خانوادهات را تا سر ماه تأمین کنی هر روز باید ببینی رئیس جمهورهای امریکا و فرانسه چه گفتند. همه تئوریسین شدهاند، اما چون نمیتوانند در این مباحث عمیق بشوند در سطح میمانند و این کار را برای زندگی در ایران سخت میکند و تصمیمات آدمها ممکن است ویرانگر باشد. چیزی که از نظر تورم در ایران دارد اتفاق میافتد برای خیلیها قابل درک نیست. چون شاید این اتفاق از جنگ بدتر ویرانگرتر است و امیدوارم یک اتفاقی بیفتد.»
اظهارنظر درباره مسائل سیاسی از سوی عموم افراد آزاد است؛ اما در ارتباط با این اظهارات نکاتی وجود دارد که لازم است مخاطب با خود درباره آنها بیندیشد؛ از جمله اینکه چرا هنرمندی که به نظر میرسد از بدیهیترین مفاهیم سیاست آگاهی چندانی ندارد، به خود اجازه میدهد که در چنین سطحی اظهارنظر کند؟
معادی که مدعی شده زندگی روزمره ایرانیان به اظهارات رئیسجمهورهای امریکا و فرانسه وابسته است، چگونه و بر پایه چه مستنداتی چنین سخن خندهدار و مفرحی را ایراد کرده است؟ بویژه آنکه در دوره کنونی که رئیسجمهور امریکا هر روز در رسانههای جهان مورد مضحکه عام و خاص قرار دارد.
اما اگر منظور معادی تحریمهای وضع شده در ارتباط با ایران از سوی امریکا و اروپا است، باید از وی پرسید اینکه ایران تحریم شده، هم تقصیر ایران است؟! چرا او انگشت اتهام و بازخواست را به جای کشورهای تحریمکننده باید به سوی کشور خود دراز کند.
آیا معادی اطلاع دارد که در همین چند روز گذشته النا دوهان گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد درباره تأثیر منفی اقدامات یکجانبه قهرآمیز بر بهرهمندی از حقوق بشر پس از سفر ۱۲ روزه خود به ایران، اظهار داشته:
«تأثیر تحریمها بر گروههای آسیبپذیر و سرپرستان خانواده و اتباع مهاجر افغانی در این سالها غیرقابل انکار بوده است. تحریمها ارائه کمکهای بشردوستانه از طریق آژانسهای بینالمللی را مختل و امکان نقل و انتقال پول را مسدود کرده است.
بعد از انعقاد توافق هستهای و قطعنامه ۲۲۳۱ تمام تحریمهای ثانویه علیه ایران برداشته شد و سازمان ملل بهنحوی عمل کرد که از طریق برجام اقداماتی را انجام داد و بخشی از آن سرمایهگذاری در ایران بود، اما امریکا یکجانبه از برجام خارج و تحریمها را مجدداً علیه ایران وضع کرد و بانک مرکزی ایران و چند بانک ایرانی را در لیست تحریمها قرار داد و بسیاری از شرکتها از بازار ایران خارج شدند و داراییهای ایران مسدود شدند که این اقدامات ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد دلار به ایران آسیب زده است.»
اگر معادی و سایر سلبریتیهای همفکر او هنوز در تحریمهای یکجانبه علیه ایران تردید دارند و مقصر این تحریمها را خود ملت ایران میدانند و هرآنچه توسط متخصصان و مسئولان در کشور گفته میشود را نمیخواهند بپذیرند، آیا تأیید فرستاده سازمان ملل برای ظالمانه بودن تحریمها علیه ایران را نیز نمیخواهند بپذیرند که گفته بود: «تحریمهایی که علیه ایران اعمال شده است از دید شورای حقوق بشر و مجمع عمومی سازمان ملل قابل توجیه نیست. تحریمهای یکجانبه بهشکل اولیه و ثانویه و تهدید به اعمال تحریمها، همه اینها بحث وضعیت حقوق انسانی را در ایران به خطر انداخته است و این تحریمهای اعمالشده به تحریم صادرات کالاها و تحریم بانکهای ایران و تحریم غذا و دارو منجر شده که باعث کاهش درآمد دولت و افزایش قیمتها و فقر افراد آسیبپذیر و پناهندگان و زنان سرپرست خانوار شده است.»
با وجود تمام حواشی هنری، نکته آزاردهنده در ارتباط با جشنواره کن امسال اظهارنظر برخی سلبریتیها است که اتفاقاً به حوزه تخصصی آنها هم هیچ گونه ارتباطی ندارد و نشست خبری فیلم «برادران لیلا» برجستهترین نمونه از این سنخ است.
در حالی که مسائل تخصصی بسیاری در ارتباط با فیلم مبهم است؛ عوامل آن بدون آنکه توضیحی قانعکننده در ارتباط با فیلم و ارتباط آن با جامعه ایران ارائه بدهند و به این سؤال پاسخ دهند که چگونه بدون طی فرایندهای قانونی در کشور و با کسب چه مجوزی خود را نماینده ایران قلمداد کردهاند، در ارتباط با مسائل سیاسی اظهارنظر کرده و شروع به طرح سخنانی میکنند که به نظر میرسد کوچکترین اطلاعی دربارهشان ندارند.
به نظر میرسد آگاهی اجتماعی و سیاسی یکی از مهمترین موضوعاتی است که سلبریتیهای ایرانی هنوز هم نیاز به تقویت آن در خود دارند؛ در غیر این صورت تراژدی غمبار اظهارنظرهای سطحینگرانه و نابخردانهشان تمامی نخواهد داشت.