رادیو زمانه - حشمت الله فلاحت‌پیشه، نماینده پیشین و رییس اسبق کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با وبسایت رویداد ۲۴ گفت که از سه ماه پیش مشخص شده بود که برجام به سرانجام نخواهد رسید: «از حدود سه ماه قبل قابل پیش بینی بود که برجام به چنین سرانجامی دچار شود.
یعنی از زمانی که آمریکا و ایران جنبه‌های اشتراکی را کنار گذاشته و جنبه‌های اختلافی را برجسته کردند می‌شد این نتیجه را حدس زد. به هر حال با ایجاد رخنه در برجام، اجازه دادند که همه بازیگران توافق، کم کم منافع خودشان را به شکست برجام گره بزنند و حتی بازیکنان آشوب ساز منطقه هم موفق شدند لابی‌های خود را تقویت کنند و دیپلماسی را به حاشیه ببرند.»
مذاکرات احیای برجام از زمان آغاز حمله روسیه به اوکراین متوقف شده است. در سه ماه گذشته اتحادیه اروپا به همراه قطر و عمان تلاش کرده‌اند تا میانجی اختلافات باقی‌مانده آمریکا و ایران برای احیای برجام باشند. با وجود این هنوز پرونده برجام روی میز مذاکرات در وین باقی‌مانده در حالی که مذاکره‌کنندگان ارشد اتاق مذاکره را ترک کرده‌اند.
پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین و آغاز تحریم‌های بین‌المللی علیه این کشور، سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد که احیای برجام باید متضمن تامین منافع روسیه از این توافق باشد. این نخستین گره در مذاکرات احیای برجام بود که آمریکا و ایران در آن نقش چندانی نداشتند. هر چند بعدتر گفته شد این شرط روسیه برای احیای برجام از سوی کشورهای غربی مورد توجه قرار گرفته و دیگر یکی از موانع نیست، ولی از آن زمان بزرگ‌ترین مانع، یعنی باقی ماندن یا نماندن سپاه در فهرست تحریم‌های تروریستی آمریکا هر روز برجسته‌تر شد و به بن‌بست کنونی شکل داد.
روایت فلاحت‌پیشه از این بن‌بست تا حدودی به نقش پررنگ روسیه در بروز آن اشاره دارد. او گفت که پس از تجاوز نظامی روسیه به اوکراین، منافع روسیه در تضاد با احیای برجام قرار گرفت و ایران هم با تعلل‌های بسیار فرصت احیای برجام پیش از حمله به اوکراین را از دست داد: «روسیه موفق شد با حمله به اوکراین، برجام را تحت تاثیر قرار دهد بدون اینکه اهمیت خود را در بازارهای انرژی از دست بدهد. در نهایت چیزی که باقی مانده، تحریم‌ها علیه ایران است.»
فلاحت‌پیشه همچنین اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی و گران کردن کالا‌ها را برنامه دولت برای آمادگی قبل از اعلام رسمی شکست برجام دانست: «سیاست ریاضت اقتصادی دولت مانند افزایش مالیات و اقتصاد کوپنی عملا نشان می‌دهد که این تصمیم گرفته شده است و کشور را خودش را برای شکست برجام آماده کرده است.»
این نماینده سابق مجلس با انتقاد از سیاست ریاضت اقتصادی دولت گفت که مسئولان حکومتی برنده این سیاست و مردم بازنده آن هستند: «در این شرایط مشکلی برای مسئولان ایجاد نشده و سفره‌هایشان هم بزرگتر شده است. تحمیل اقتصاد ریاضتی به کشور به جای استفاده از فرصت‌های توسعه‌ای به هیچ عنوان قابل دفاع نیست و این باعث می‌شود ایران بیشتر از قبل از کشورهای همسایه و سایر کشورهای دنیا عقب بماند.»
رئیس اسبق کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت که ایران اکنون بازار نفت تحریمی را هم به روسیه باخته است و هم از احیا نشدن برجام متضرر شده و هم دیگر نمی‌تواند نفت خود را به راحتی بفروشد:
«اگر قطع‌نامه‌ای علیه ایران شکل بگیرد، یک جنگ سرد به کشورمان تحمیل خواهد شد. مذاکره‌کنندگان هیچ گاه باورشان نمی‌شد با آن همه تشریفات در هتل کوبورگ وین، برجام تحت‌الشعاع منافع دیگر کشور‌ها قرار بگیرد... در شرایط جدید، ایران بازار تحریمی نفت را هم به روسیه واگذار می‌کند و همین بازارهای محدودش را هم از دست می‌دهد. مسئولان باید یک گزارش شفاف از شرایط بدهند که بدانیم این هدر رفت فرصت بر چه اساسی رخ داده است؟»
