آن شب چه گذشت؟

من در کنار فتاح عبدُلی، سمت راست او، نشستم. درسمت چپ او همایون اردلان نشسته بود. شرفکندی و دهکردی در آنطرف میز، روبروی اردلان و عبدلی، نشسته بودند. وعزیز غفاری (صاحب رستوران) در رفت و آمد و مشغول پذیرایی بود. او در آن شب نه آشپز داشت و نه گارسون. هیچ میهمانی هم در رستوران نبود، به غیر از یک مشتری همیشگی، پتر (Peter)، که سر جای همیشگی‌اش روبروی در ورودی نشسته بود.
پس از من مسعود میرراشد آمد و در کنار من، سمت راست، نشست. او از دعوت شدگان برای جمعه شب بود که در آن شب اتفاقی به آنجا آمده بود. پس از او مهدی ابراهیم زاده آمد، که از دعوت شدگان برای جمعه بود و نوری آن شب با او نیز تلفنی تماس گرفته و از او (مانند من) خواسته بود به رستوران بیاید. او سمت چپ نوری، روبروی من، نشست. پس از او شخصی به نام اسفندیار صادق زاده به رستوران آمد که من او را نمی‌شناختم و اصولا به نشست دعوت نبود، اتفاقی آمده بود. بنابر پرسش عزیز غفاری از نوری و شرفکندی و با موافقت آنها بر سر میز ما آمد و روبروی مسعود میرراشد، یعنی سمت چپ مهدی ابراهیم زاده نشست.
به هنگام ورود من به رستوران، ابتداء گفتگو بر سر این بود که زمان نشست را چه کسی اشتباه گفته است. شرفکندی می‌گفت امکان ندارد که ما جمعه شب گفته باشیم، زیرا جمعه صبح زود پرواز برگشت داریم. نوری می‌گفت من گفتم پنجشنبه شب، یعنی شب جمعه، وعزیزغفاری معتقد بود نوری گفته است جمعه شب. درهرصورت نتیجه‌ای حاصل نشد و موضوع همچنان ناروشن ماند. سپس از ترورهای رژیم در لندن، وین و پاریس گفتگو شد. شرفکندی می‌گفت اگر آنها بخواهند کسی را ترور کنند، خواهند کرد، زیرا ما در برابر یک حکومت با تمام امکانات قرار داریم. او تعریف کرد که روزی در کردستان، بر روی کوهها، با چند تن از پیشمرگان کرد نشسته بود و سخن از مرگ و زندگی شد. یکی از پیشمرگان از جای خود برمی خیزد و از روی بوته‌ای کوچک به آن سو می‌پرد و سپس رو به شرفکندی می‌گوید: "کاک سعید فاصله مرگ و زندگی همین است". و در آن شب متأسفانه این اتفاق افتاد.

شام حدود ساعت ده و نیم روی میز چیده شد. ساعت حدود ده دقیقه به یازده شب بود و ما مشغول صرف شام و گفتگو. سخن برسرمسائل ایران وکردستان بود. من صورتم به طرف شرفکندی و مشغول گفتگو با او بودم که فرد سمت راست من شروع به سخن و گفتگوی ما را قطع کرد. من به سوی او برگشتم که ببینم چه می‌گوید. در این هنگام از درگاهی میان دو سالن، فردی وارد شد، پشت میرراشد، و تقریبا میان من و او ایستاد. من چون نشسته بودم و نگاهم به صورت میرراشد بود، ابتدا تنها پاهای او را دیدم و فکر کردم شاید یکی از دعوت شدگان است که تازه وارد شده است، و پس نگاهم آهسته به بالا رفت تا ببینم چه کسی آمده است.
در لحظه‌ای که نگاه من به سوی صورت تازه وارد به طرف بالا می‌رفت تا ببینم چه کسی آمده است، در برابر چشمان من، از فاصله شاید یک وجبی صورتم، مسلسلی بالا آمد و شروع به تیراندازی کرد و من سه پوکه اول را که از مسلسل بیرون پریدند، دیدم. در آنزمان به نظرم آمد که به روی مسلسل یک دستمال انداخته‌اند و از زیر آن شلیک می‌کنند. بعداً (تحقیقات پلیس) مشخص شد که تیراندازی از درون یک ساک ورزشی انجام گرفته است. درهمین لحظه نگاه من به صورت مسلسل چی افتاد که تا زیر چشم پوشیده بود. در آن لحظه فکر کردم صورتش را با یک دستمال پوشانده، اما بعداً (تحقیات پلیس) معلوم شد یقه پلیوراش را تا زیر چشم و زیر گوشهایش بالا کشیده است. من به گونه غریزی خود را از روی صندلی به پشت سر پرت کردم و با صورت، و به روی شکم، به زیر میز پشت سر افتادم.
چند ثانیه بعد فتاح عبدُلی (که سمت چپ من نشسته بود) در فاصله حدود دو وجبی، صورت به صورت من، در زیر همان میزی افتاد که من افتاده بودم. او که تنها چند لحظه دیرتر از من خود را به پشت سر، زیرمیز پرت کرده بود، چند گلوله (بعد مشخص شد چهارگلوله)، و ازجمله یک گلوله به قلبش اصابت کرده و دهانش پراز خون بود و دیگر نفس نمی‌کشید. من، صورت در صورت او، به روی شکم در زیر میز افتاده بودم و تکان نمی‌خوردم.
دو رگبارمسلسل شلیک شد و سپس لحظه‌ای سکوت. من، بدون آنکه تکان بخورم، در لحظه سکوت میان دو رگبار، تنها برای آنکه بدانم چکار باید بکنم، آیا می‌توانم برخیزم یا نه، ازهمانجا نگاهم را به سویی انداختم که مسلسل چی ایستاده بود تا ببینم رفته است یا نه. در این حالت دستی را دیدم با کلت و آستینی مشکی (بدون آنکه صورت ضارب را ببینم) که به سوی محلی که شرفکندی نشسته بود تک تیر، تیر خلاص می‌زد. تیر خلاص زن، پس از شرفکندی، چند گامی جلوتر رفت و دوباره صدای یک تک تیر (بعدا فهمیدم به سوی اردلان رفته است، در آن لحظه نمی‌دانستم به چه کسی تیر خلاص می‌زند). در این لحظه جرقه‌ای از مغز من گذشت که اینها به تک تک ما تیر خلاص می‌زنند، او اکنون به سراغ عبدُلی در کنار من خواهد آمد (که با اصابت گلوله به قلبش فوت کرده بود) و پس از شلیک یک تیر خلاص به او، گلوله‌ای نیز به خود من خواهد زد، که چنین نشد.
لحظه‌ای گذشت و من صدای مهدی (مجتبی) ابراهیم زاده را شنیدم که نام برخی از ما را بلند صدا می‌کرد و نام مرا، از جایم برخاستم، به سوی تلفن دویدم تا به پلیس اطلاع دهم که تنها مشتری دائمی و آلمانی رستوران، پتر، گفت او تلفن زده است. تلفن را برداشتم به مهران براتی (ازدعوت شدگان برای روزجمعه) زنگ زدم و گفتم" در اینجا همه را به گلوله بسته‌اند، کی زنده و کی مرده است، نمی‌دانم"، گوشی را گذاشتم و به اتاق عقبی برگشتم.

مقتولان و مضروبان

فتاح عبُدلی و همایون اردلان، هر دو به قتل رسیده و نقش بر زمین بودند. صادق شرفکندی نیز در جا فوت کرده، اما هنوز روی صندلی‌اش بود. نوری دهکردی نیز همچنان روی صندلی بود. او که به روی میز خم شده بود چانه‌اش به یک لیوان آبجو تکیه داشت و خُرخُر می‌کرد. تمام صورت و سینه‌اش و نیز لیوان آبجو پر از خون بود. رفتم به طرف او که کمکش کنم، خواستم صورتش را در دستهایم بگیرم، اما فوراً دستهایم را کنار کشیدم، نمی‌دانستم چه باید بکنم. نگران بودم که هر حرکتی موجب مرگش شود.
به صادق شرفکندی دوازده گلوله، عمدتا به ناحیه سر، گلو، روده، ریه، جگر و کلیه اصابت کرده بود. او در جا فوت می‌کند. به اردلان از مسلسل سه گلوله، یکی به سینه، یکی به قسمت پائین شکم و یکی به زانوی راست او اصابت کرده بود. اردلان، با وجود این جراحات، اگر سریع مورد مداوا قرار می‌گرفت شانسی برای زنده ماندن داشت، اما تیر خلاص به سرش باعث مرگ فوری او می‌شود. به عبدلی، که از همه نزدیکتر به تیرانداز نشسته بود، چهار گلوله مسلسل، از فاصله‌ی بسیار نزدیک، اصابت کرده بود. گلوله‌ای که به قلب او نشست موجب مرگ فوری او در همان محل ترور شد. به دهکردی هفت گلوله اصابت کرد، اما او در جا فوت نکرد. او را به بیمارستان منتقل کردند که در ساعت پنج دقیقه پس از نیمه شب بر اثر خون ریزیهای درونی فوت کرد. به عزیز غفاری، صاحب رستوران، دو گلوله اصابت کرده بود، یکی به پا و دیگری به شکم که مداوا شد. او اکنون میان آلمان و ایران در رفت و آمد است.

سازماندهندگان و ضاربان

هفده روز پس از ترور، در۴ اکتبر ۱۹۹۲، عباس رایل (تیر خلاص زن) و یوسف امین (نگهبان در ورودی به هنگام ترور)، درشهر راینه، در ایالت وِست فالن (آلمان)، درخانه برادر امین دستگیر می‌شوند. امین دو روز مقاومت می‌کند و سپس تمام ماجرا را برای دادستانی تعریف می‌کند. براساس اعترافات او، خانه‌های تیمی کشف و نیز سایر اعضای تیم، کاظم دارابی کازرونی (مامور وزارت اطلاعات و امنیت ج. ا. ا. و سازمانده ترور در برلین)، محمد ادریس (حزب الله لبنان) و عطاءاله ایاد نیز دستگیر می‌شوند. دستگیر شدگان عبارتند از:

کاظم دارابی کازرونی: دارابی مسئول برنامه ریزی ترور در برلین بود. او برای تیم ترور"خانه‌های امن" و نیز پول و سایر لوازم مورد نیاز را تهیه می‌کند. خودش به هنگام ترور به مسافرت، به شهر هامبورگ و برِمِن می‌رود تا رد گم کند. دارابی عضو سازمان اطلاعات و امنیت ایران وعضو سپاه پاسداران است. افسر رابط او ابتداء حسن جوادی، "کارمند"سفارت ایران در بُن، و پس از اخراج جوادی از آلمان (۱۹۸۹)، مرتضی غلامی بود. دارابی با سرکنسول ایران در برلین، آقای محمود امانی فرانی، نیز در ارتباط بوده است. امانی فرانی کارمند عالی رتبه واواک بود. یکی از وظائف دارابی در برلین جمع آوری اخبار و اطلاعات در باره افراد اپوزیسیون برای شخص سرکنسول بوده است. دارابی، به هنگام دستگیری، به همراه فرهاد دیانت ثابت گیلانی و بهمن برنجیان، عضو هیئت رئیسه "اتحادیه دانشجویان مسلمان در اروپا"، واحد برلین، بود. این"اتحادیه... " یکی از تشکیلات حزب الله ایران در اروپا و یکی از مراکز فعالیت واواک و سپاه پاسداران است. فرهاد دیانت ثابت گیلانی و بهمن برنجیان نیزهر دوعضو واواک هستند. دارابی پس از آزادی از زندان به ایران می‌رود و در فرودگاه مورد استقبال مقامات رسمی ج. ا. ا. قرار می‌گیرد.
علاوه بر دارابی، چهار لبنانی نیز دستگیر می‌شوند: یوسف امین (نگهبان در ورودی به هنگام ترور) و عباس رایل (تیر خلاص زن) که هر دو عضو حزب الله لبنان هستند و در سال‌های ۸۶/۱۹۸۵در اطراف شهر رشت، در یکی از اردوگاههای آموزشِی سپاه پاسداران دوره‌های کار با اسلحه، کار با مواد منفجره، ترور و غواصی دیده‌اند. محمد اتریس، عضو حزب الله لبنان، مأمور تهیه اوراق جعلی برای فرار رایل و امین می‌شود. عطااله ایاد، عضو سازمان شیعه اَمَل، مأموریت داشت نقشه ترور را تهیه کند. او و طرح عملیاتی‌اش درآخرین لحظه توسط عبدالرحمان بنی هاشمی (سر تیم ترور، مسلسل چی) کنار گذاشته می‌شوند، چرا، مشخص نشد. عده‌ای دیگر موفق به فرار می‌شوند که برای آنها حکم دستگیری صادر می‌شود:
عبدالرحمان بنی هاشمی (ابو شریف): او مسلسل چی، فرمانده عملیات، کادر حرفه‌ای ترور وزارت اطلاعات و امنیت ج. ا. ا. است که موفق می‌شود پس از انجام ترور فورا به ایران فرار کند. عبدالرحمان بنی هاشمی از سوی علی فلاحیان مأمور اجرای عملیات ترور می‌شود. بنی هاشمی زیر نظر مستقیم "کمیته عملیات ویژه" (در وزارت اطلاعات و امنیت) کار می‌کند وعضوهیچ تشکیلاتی نیست. او همکاران تیم‌اش را خودش انتخاب می‌کند. بنی هاشمی پیش از ترور با مأموران ساکن برلین تماس برقرار می‌کند. طرح نهائی ترور توسط او کامل و تصویب می‌شود. تیمی که به سرپرستی بنی هاشمی از ایران می‌آید، از واحدهای عملیات ویژه برای خارج ازکشور است. برای ترور در خارج از کشور، شعبه ویژه‌ای در وزارت اطلاعات و امنیت کشور وجود دارد. بنابر اطلاعات سازمان امنیت آلمان به دادگاه، "... تیم ترور در اوائل سپتامبر به برلین می‌آید. تیم، پیش از انجام عملیات توسط یکی از جاسوسان واواک، که دررابطه‌ای مستقیم با رهبران ح. د. ک. ا. بوده است، از اجتماع هیئت نمایندگی در رستوران میکونوس مطلع و مطمئن می‌شود... ". بنابر همین گزارش این جاسوس به هنگام ترور در رستوران حضور داشته است. تیم ضربت، پس از انجام ترور، بنابر یک برنامه دقیق و از پیش آماده شده آلمان را ترک می‌کند و به ایران می‌رود.
فردی به نام محمد، ایرانی، او اسلحه‌های ارتکاب جرم را شب قبل از ترور به خانه تیمی می‌آورد.
ابوجعفر، معروف به حیدر، ازاعضای حزب الله لبنان، ساکن شهر اوزنابروک (Osnabrück) در آلمان. او راننده اتومبیل فرار است که پس از ترور به لبنان و از آنجا به ایران می‌رود و سپس در سپاه پاسداران مشغول کار می‌شود.
علی صبرا، لبنانی وعضو حزب الله. ماشین عملیات، ب.‌ام. وِ، پلاک B-AR۵۵۰۳، را او، یک هفته پیش از ترور، خریده است. او بعدا در لبنان و در مرکز حزب الله مشغول به کار می‌شود.
یک ایرانی، راننده یک مرسدس بنز مدل ۱۹۰ که یک ساعت پیش از ترور با بنی هاشمی در خیابان نزدیک میکونوس ملاقات می‌کند.

دستگیر شدگان در برابر دادگاه قرار داده می‌شوند و پس از یک بررسی قضایی که بیش از سه سال و نیم طول کشید محکوم می‌شوند. در دهم آوریل ۱۹۹۷ رأی دادگاه صادر می‌شود:
• کاظم دارابی کازرونی حبس ابد
• عباس رایل حبس ابد
• یوسف امین یازده سال زندان
• محمد اتریس پنج سال و سه ماه زندان
• عطااله ایاد، پس از حدود چهار سال زندان، آزاد

آمران

به هنگام بررسی پرونده قضایی ترور برلین، از آنجا که عاملان یا ضاربان هیچگونه آشنایی شخصی با مقتولان نداشتند، همواره این پرسش مطرح بود که آمران یا دستور دهندگان این ترور چه کسانی بوده‌اند؟ بنابر اعترافات و شهادت مقام ارشد امنیتی ج. ا. ا. ابوالقاسم مصباحی (شاهد "C") در حضور دادستانی پرونده و نیز دربرابر دادگاه در باره "آمران" از جمله چنین آمده است: "... در دوران حیات آیت الله خمینی، تصمیم در باره قتل دگراندیشان در درون یا بیرون بدون استثنا از سوی او گرفته می‌شد. پس از فوت آیت الله خمینی، و پس از آنکه علی خامنه‌ای در سال ۱۹۸۹ رهبر نظام شد، تحت ریاست و نظارت او شورایی به نام "شورای امور ویژه" تأسیس شد که برفراز حکومت و تمام نهادهای آن بود... وظیفه "شورای امور ویژه" اتخاذ تصمیم در تمام امور مهمی بود که خارج از محدوده وظایف نهادهای قانونی و رسمی حکومت انجام می‌گرفت و در رابطه با آنها رعایت جنبه‌های قضائی- دینی لازم بود... تصمیمات اتخاذ شده در "شورای امور ویژه" تعیین وظیفه و تکلیف برای دولت، مجلس و تمام نهادی رسمی حکومت بود و آنها موظف به اجرای تصمیمات آن بودند. زمانیکه "شورای امور ویژه" در باره یک قتل تصمیم می‌گرفت، تصمیم باید بدون استثناء به تأیید مقام رهبری می‌رسید و بدون دستور او هیچکس اجازه اقدام نداشت. اعضاء ثابت "شورای امور ویژه" که در باره قتل مخالفان و دگراندیشان تصمیم می‌گرفتند (در آن زمان)، عبارتند بودند از:
• رهبر مذهبی نظام (آیت الله خامنه ای)
• رئیس جمهور (علی اکبر هاشمی رفسنجانی)
• وزیر امور خارجه (علی اکبر ولایتی)
• وزیر اطلاعات و امنیت (علی فلاحیان)
• اولین وزیر واواک، ریشهری، که در آن زمان مسئول دستگاه اطلاعاتی رهبر و از افراد محرم او بود (و هنوز هست) که برای دفتر رهبر فعالیتهای اطلاعاتی و ضد اطلاعاتی انجام می‌دهد
• فرمانده سپاه پاسداران وقت، محسن رضائی
• رئیس نیروهای انتظامی وقت، سپهبد رضا سیف اللهی
• و آیت الله خزعلی، عضو شورای نگهبان، به عنوان مسئول امور دینی- مذهبی

حکم ۳۹۵ برگی دادگاه برلین بالاترین و ارشدترین مقامات ج. ا. ا. را رسما به عنوان آمران ترور برلین و مخالفان برون مرز محکوم می‌نماید:
"... قتل دکتر قاسملو و دو تن از یارانش در ۱۳ ژوئیه ۱۹۸۹ در شهر وین، و همچنین قتلی که در این دادگاه مورد بررسی قرار گرفت، از نتایج و پیامدهای عملی سیاستهای ج. ا. ا. است. رابطه میان قتل وین و برلین بسیار روشن و آشکار می‌باشد... اسناد و مدارک غیرقابل انکار ارائه شده به این دادگاه، شکل و نوع اتخاذ تصمیم راس رهبری سیاسی ایران، و همچنین ساختار و مسئولیتهای این تصمیم گیریها را، که با هدف نابودی مخالفان رژیم در خارج از کشور انجام می‌گیرند، به گونه‌ای بسیار روشن و آشکار نشان می‌دهند... اتخاذ تصمیم درباره نابودی دگراندیشان و مخالفان رژیم در اختیار نهادی به نام"شورای امور ویژه" است که نهادی غیرقانونی و به دستور رهبر مذهبی نظام تشکیل شده است... اعضای این شورا عبارتند از رئیس جمهور، وزیر اطلاعات و امنیت، وزیرامور خارجه، روسای نیروهای نظامی و انتظامی... و همچنین رهبر مذهبی نظام... دلیل و انگیزه ترور برلین صرفا سیاسی و مربوط به حفظ قدرت سیاسی است... این قتل صرفا با انگیزه سیاسی و با هدف نابودی مخالفان رژیم انجام گرفته است. هدف اصلی رژیم ایران نابودی مخالفان فعال نظام در خارج از کشور است... " (از متن حکم دادگاه).

منابع و پانویس‌ها:
* برای اطلاعات بیشتر و دقیق تر نگاه شود به کتاب " ترور به نام خدا" از همین نویسنده