روپوش و پیراهن‌های بدن‌نما بخشی از پوشش دوران زند و قاجار بود که اطلاع کمی از آن داریم
سارا باقری - ایندیپندنت فارسی
یکی از ارزشمندترین آثار عرضه‌شده در مجموعه «هنر جهان اسلام و هند»، یک نقاشی منحصربه‌فرد از دوران زندیه است که با قیمت پایه بین ۲۴۰ تا ۴۰۰ هزار دلار برای فروش به خانه حراج کریستی سپرده شده است.
لباس زنان در دوره قاجار شباهت زیادی به پیراهن نازک و یقه‌باز دوره زندیه دارد
***
نقاشی موسوم به «یک زیبای لمیده» که امضای محمدباقر را بر خود دارد، یکی از نقاشی‌های ایرانی دوران اسلامی متاخر است که از بخشی از فرهنگ پوشاک زنان ایرانی پرده برمی‌دارد.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
این پرتره مسحورکننده محمدباقر بدون تردید بهترین نقاشی رنگ‌روغن او است، چهره‌ای شگفت‌انگیز و جذاب و ظریف که استادانه طراحی شده است. همچنین ازآنجایی که در زمان کریم‌خان زند (حکومت ۱۷۵۱-۱۷۷۹) نقاشی شده و احتمالا برای شخص او کشیده شده است، اهمیت دارد.
ابعاد نقاشی ۱۱۷ × ۸۲ سانتی‌متر و ابعاد آن با قاب ۱۲۷ × ۹۱ سانتی‌متر است و تصویر زنی را نشان می‌دهد که به پشتی تکیه داده و بادبزنی در دست دارد. زن پیراهن سیاه گل‌دار نازک بدن‌نمایی بر تن دارد که چاک عمیقی تا روی ناف دارد و بلندی‌اش تا روی شلیته (تنبان) را می‌پوشاند.
برخلاف باور عمومی که تغییر پوشاک زنانه به مدل‌های نازک و بدن‌نما را به «هوسرانی ناصرالدین‌شاه و سوغات سفر فرنگ» نسبت می‌دهند، لباس زنان در دوره قاجار شباهت زیادی به پیراهن نازک و یقه‌باز دوره زندیه دارد.
ابوالقاسم آقا حسین شیرازی در کتاب پوشاک زنان ایرانی می‌نویسد: «بستن شلیته پایین‌تر از کمر مرسوم بود تا قسمتی از شکم و ناف بانو دیده شود.»
بخشی از نقاشی اثر میرزابابا اصفهانی از نقاشان دوران زندیه و قاجار
***
این پیراهن نازک بدن‌نما در تعداد زیادی از نقاشی‌های دوره زندیه و در ادامه در دوره قاجار هم دیده می‌شود و با استناد به مجموعه عکس‌های موجود در گنجینه کاخ گلستان، این مد تا اندرونی ناصرالدین‌شاه هم راهش را بازکرده بود.
پارچه گران‌قیمت این لباس که ابریشم نازک گلدوزی‌شده بود، باعث می‌شد تنها قشر خاصی از زنان قدرت خرید و پوشیدن آن را داشته باشند، اما سلیقه زنان دربار و خانواده‌های ثروتمند و نوع لباس‌پوشیدن آن‌ها آرام‌آرام از درون حرم‌سرا به بیرون سرایت کرد.
این نقاشی با توجه به جزئیاتی مانند لب‌های غنچه و صورتی، چانه نوک‌تیز، چشم‌ها و موهای قهوه‌ای تیره، به ایدئال‌های زیبایی ایرانی پایبند است. احساسات ملایم و شیرینی که از‌طریق ویژگی‌های صورت زن منتقل می‌شود، نمونه‌ای از سبک محمدباقر است. منسوجات پرنقش‌ونگار و نمای دوبعدی این شاهکار باعث تمایز بیشتر دوران زند می‌شود. محمدباقر این اثر را با عبارت مذهبی «یا باقرالعلوم» (کاشف علم) امضا کرده است.
محمدباقر هنرمند بسیار ماهری بود که از دهه ۱۷۴۰ تا ۱۸۰۰ فعالیت داشت و به‌دلیل تطبیق‌پذیری خود در سبک‌های مختلف مانند رنگ‌روغن، آبرنگ، لاک، میناکاری و نقاشی‌های دیواری، تحسین می‌شد. او در کنار محمدصادق و میرزابابا یکی از هنرمندان بااستعداد عصر خود بود. این هنرمندان در دوره زند و قاجار تاثیر ماندگاری بر هنرهای ایرانی و همچنین بر نسل بعدی نقاشان و تذهیب‌کاران گذاشتند.
حراج بهاره کریستی مجموعه‌ای از ۲۳۹ اثر تاریخی شامل قالی و قالیچه‌های دستباف، نمونه‌های برجسته‌ای از نسخه‌های خطی، نقاشی، سرامیک و فلزکاری را برای فروش در ۲۷ آوریل در لندن عرضه می‌کند.
این مجموعه شامل یک برگه مینیاتور دوران تیموری و یک نقاشی رنگ‌روغن از هنرمند مشهور محمدباقر است، به همراه گنجینه‌ای از هنر دوران مغول و گورکانی که نماینده شکوه و جلال دربار سلاطین هند محسوب می‌شوند.
علاوه بر این، در آثار نفیس این حراج مجموعه‌ای خیره‌کننده از دست‌نوشته‌ها و نقاشی‌های ایرانی و هندی از مجموعه‌های خصوصی و همچنین نمونه‌های چشمگیر کاشی و سفال به چشم می‌خورد.
حمله آمر به معروف با قیافه ترسناک به شهروندان
کلمه: به آتش کشیده شدن دفتر امام جمعه قشم
