اما در نظام‌هایی که تغییر کابینه با شیوه‌های دموکراتیک و قانونی تقریباً غیرممکن است، عبارت «دولت سایه» چندان معنای روشنی به خود نمی‌گیرد.

سعید جلیلی دولت سایۀ خود را در سال ۱۳٩۶، در پی پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری تشکیل داد. چنان که طرفداران وی ادعا می‌کنند، این گروه غیررسمی فعالیت خود را تا امروز ادامه داده است.

یکی از نمایندگان مشهد می‌گوید سعید جلیلی برنامۀ دولت سایه‌اش را قبلاً به ابراهیم رئیسی ارائه داده و وی نیز «بخش‌هایی از این برنامه را به دولت خود ابلاغ کرده بود.»

کدام خط سیاسی؟

سعید جلیلی در سال ۱۳٩۲ در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد و سوم شد. اما در سال ۱۴٠٠، قبل از رأی‌گیری، به نفع ابراهیم رئیسی کنار رفت.

در سال ۱۳٩۲، گفته می‌شد که بسیاری از نظرات اقتصادی جلیلی با روش‌های احمدی‌نژاد هم‌خوانی دارد و انتظار می‌رفت که در صورت پیروزی وی در انتخابات، همان سیاست‌های احمدی‌نژاد ادامه یابد. جلیلی در آن زمان طرفدار «تفکیک جنسیتی و اسلامی کردن دانشگاه‌ها» نیز بود.

وی هنگامی که مسئولیت مذاکرات اتمی را به عهده‌ داشت، شهرت «انعطاف‌ناپذیر» بودن خود را به خوبی نشان داد. با اینحال، موضع‌گیری‌های وی، گذشته از پیروی بی‌چون و چرا از خامنه‌ای، گاه برای اصولگرایان هم باعث سوءتفاهم شده است. در سال ۱۳٩۶، سایت «خبرآنلاین» نوشت: «سعید جلیلی دغدغۀ این روزهای راستگرایانی شده است که نمی‌دانند با او چه کنند. او با ایدۀ تشکیل دولت در سایه خود را تبدیل به معضلی در بین اصولگرایان کرده است.»

جلیلی که در جنگ ایران و عراق یک پای خود را از دست داد، امروزه عضو مجمع تشخیص مصلحت و نمایندۀ رهبری در شورای امنیت ملی است.

به رغم مسئولیت‌های مختلف و حضور رسانه‌ای زیاد، هنوز به دشواری می‌توان جهت‌گیری سیاسی واقعی سعید جلیلی را تشخیص داد.

ثبت نام نامزدهای انتخابات از روز پنجشنبه دهم خرداد آغاز خواهد شد. سپس شورای نگهبان باید صلاحیت نامزدها را تأیید کند.