Saturday, Feb 22, 2025

صفحه نخست » صادق زیباکلام: روح دولت انگلستان از ظهور رضا شاه خبر نداشت

21-2.jpgصادق زیباکلام: روح دولت انگلستان از ظهور رضا شاه در ایران خبر نداشت چه رسد به برنامه ریزی آن

سخنی به گزاف نرفته اگر کودتای سوم اسفند سال ۱۲۹۹ را یکی از مهمترین نقاط عطف تاریخ معاصر ایران بدانیم. ۱۰۴ سال پیش در نخستین ساعات آنروز، ۴۰۰۰ لشکرقزاق به فرماندهی "رضاخان میرپنج" که روز قبلش از پادگانشان در روستای آقا بابای قزوین حرکت کرده بودند، بدون آنکه با مقاومتی روبرو شوند وارد پایتخت شدند.

رهبراصلی کودتا یک روزنامه نگارجوان۳۲ساله بود به نام سید"ضیاءالدین طباطبایی" که جامعه تحصیلکرده ایران چند سالی میشد که با مقالات تندش علیه حاکمیت قاجارها آشنا شده بود. او قاجارها را مسبب وضعیت نابسامان کشورمیدانست. دولت اویکصد روز بیشتردوام نیاورد و چهره‌ای که بعد از کودتا بتدریج برقدرت مسلط شد همان رضاخان میرپنج بود.

او سرانجام بعد از قریب به ۵ سال موفق شد سلسله قاجار که به شدت محبوبیتشان سقوط کرده بود را به کمک مجلس کنار گذارده و سلسله پهلوی را تاسیس نماید و خود نیز بعنوان رضاشاه قدرت را بدست گیرد. اقدامات واصلاحات رضاشاه ظرف ۱۶ سال بعدی چهره ایران را تغییر داد.

من همواره گفته ام اگرتصویری از ایران ۱۲۹۹ و ایران ۱۳۲۰ که رضاشاه از قدرت برکنار می‌شود را کنار هم می‌گذاشتیم، به زحمت میشد باور کرد که هر دو تصویر تعلق به یک کشور دارند. البته هرقدر که رضاشاه موفق شد گام‌های بلند و ارزنده‌ای درزمینه پیشرفت‌های اقتصادی و نوسازی کشوربرداشته و چهره ایران را تغییر دهد، درعرصه توسعه سیاسی، آزادی بیان، انتخابات آزاد و حاکمیت قانون ایران عملاً به عقب رفت.


روایت دولتی همه آن تحولات را سناریوی انگلستان می‌داند. ایضاً اقدامات رضاشاه را هم در جهت منافع انگلستان میداند. من در کتاب "رضاشاه" ام که متاسفانه اجازه انتشار در ایران به آن ندادند، سعی کرده‌ام نشان دهم که روح دولت انگلستان در لندن هم از انجام کودتا خبر نداشت، چه رسد به اینکه آنرا طراحی هم کرده باشد. بعلاوه نشان داده‌ام که هیچیک از اقدامات رضاشاه اساساً ارتباطی به منافع انگلستان درایران نداشت.

کودتای سوم اسفند محصول شرایط آنروز ایران بود. بسیاری ازمناطق کشور، ازجمله کردستان، آذربایجان، گیلان، خوزستان، سیستان و بلوچستان وجنوب در اختیار قدرت‌های گریز ازمرکز درآمده بود. رضاخان اگر بعد ازکودتا ظرف چهارسال بعدی توانست شخص اول مملکت و "رضاشاه" شود به واسطه طرح‌های لندن نبود. بلکه او چکمه از پای در نیاورد تا مجدداً وحدت و یکپارچگی ایران را رقم زد.



Copyright© 1998 - 2025 Gooya.com - سردبیر خبرنامه: [email protected] تبلیغات: [email protected] Cookie Policy