نگاهی به آگهی‌های فروش نشان می‌دهد این وضعیت درمورد آپارتمان‌های بیش از ۸۵ متر شدت بیشتری دارد و مشخص است معدود معاملات صورت‌گرفته مربوط به خریدارانی است که با سطح توان مالی محدود به خرید آپارتمان‌هایی با متراژ کم یا متوسط در مناطق مرکزی و غربی تهران اقدام کرده‌اند.

طبق اطلاعات منتشرشده در میان گروه سرمایه‌گذاران، به نظر می‌رسد تنها افرادی همچنان در بازار اقدام به خرید می‌کنند که دورنمای سرمایه‌گذاری آن‌ها بلندمدت است و بر این باورند که در بازه زمانی چندساله بازار مسکن مخاطره کمتری در مقایسه با سایر بازارهای مالی دارد.

همچنین توقف انتشار آمارهای رسمی از میزان معاملات نیز می‌تواند به‌دلیل وخامت وضعیت بازار مسکن باشد. آمارها در آخرین دوره انتشار گواهی بر این بودند که سهم آپارتمان‌های کوچک و کمتر از ۸۵ متر در خرید و فروش بیش از آپارتمان‌های بزرگ‌متراژ یا واقع در مناطق گران‌قیمت کلان‌شهرها است.

یکی از فعالان بازار مسکن در گفت‌وگو با خبرنگار ایندیپندنت فارسی، از کاهش چشمگیر معاملات در تهران خبر داد. او معتقد است که ادامه رکود در ماه‌های بهمن و اسفند برخلاف پیش‌بینی‌ها بوده است و این امر امید به رشد معاملات و قیمت‌ها در سه‌ماهه نخست سال آینده را کمرنگ کرده است.

به گفته این فعال بازار، در شرایط فعلی تنها افرادی به فروش آپارتمان در محدوده قیمت واقعی اقدام می‌کنند که نیاز مالی فوری دارند. دیگر فروشندگان با در نظر گرفتن رشد فرضی قیمت در سه‌ماهه نخست سال آینده، قیمت‌های پیشنهادی‌شان را بیش از قیمت واقعی فعلی تعیین کرده‌اند.

این فعال بازار مسکن همچنین به پدیده فروش آپارتمان به قصد خرید ملک کوچک‌تر، یا آنچه در اصطلاح بازار مسکن «ضعیف‌تر» خوانده می‌شود، اشاره کرد و گفت: «این گروه یا برای دستیابی به سود از طریق ورود به بازارهای موازی، ریسک این اقدام را می‌پذیرند، یا نیاز مالی آن‌ها را ناچار ساخته است که برای تامین مبالغ مدنظر خود، با فروش آپارتمان به مناطقی ضعیف‌تر کوچ کنند و یا به اجاره‌نشینی روی بیاورند.»

انتظار بی‌حاصل برای بهبود وضع بازار مسکن

پیش‌بینی کارشناسان حاکی از آن است که در شش‌ماهه نخست سال آینده، بازار شاهد رشد هیجانی نخواهد بود و شیب تورمی متصور، بیشتر تابع بخشی از تورم حاکم بر اقتصاد، انتظار تورمی شدت‌یافته و افزایش قیمت‌ها در حوزه مصالح و ساخت‌وساز خواهد بود، عواملی که در نهایت سطح تورم غیرهیجانی در نیمه نخست سال آینده را کمتر از میزان رشد فرضی سایر بازارها مانند طلا و ارز نشان می‌دهد.

مسئله جذب سرمایه در بازار مسکن، مطابق آمارها، یکی از پایین‌ترین نرخ‌های سالیان اخیر را داشته است. ایرج گلابتونچی، دبیر سندیکای شرکت‌های ساختمانی ایران، گفته است: «براساس داده‌های مرکز آمار ایران، طی دوره ۹ماهه سال جاری، بخش مسکن در مقایسه با سایر بخش‌ها، کمترین میزان سرمایه را به خود جذب کرده و رشد این بخش از ۳.۶ درصد در سال گذشته، به صفر درصد در وضعیت کنونی رسیده است.»

در این میان، رشد پدیده‌هایی مانند فروش متری مسکن، با هدف جذب سرمایه به این بازار، با هشدار دستگاه انتظامی همراه بوده است که آگهی‌های فروش متری مسکن را فرصتی برای کلاهبرداری از شهروندان عنوان می‌کند.

مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران نیز با هشدار درمورد فعالیت غیرقانونی در زمینه فروش متری مسکن گفته است: «بحث فروش متری مسکن کاملا غیرقانونی است و هرکس به اسم سکوهای فروش متری مسکن در حال پیش‌فروش است، به‌طور قطع قصد کلاهبرداری از مردم را دارد.»

طرح‌هایی از این دست به نظر می‌رسد برگرفته از پیشنهاد عرضه متری مسکن در بورس بود که دولت سیزدهم وعده اجرای آن را داد، اما به مرحله اجرای فراگیر نرسید.

حالا سیاست‌ها و طرح‌های دستوری که با ادعای بهبود وضعیت مسکن هرازگاهی از سوی دولت‌ها ارائه شده، همانند وعده ساخت یک‌میلیون مسکن در سال، با شکست مطلق مواجه و تنها به بحران بازار مسکن افزوده است.

کارشناسان حوزه مسکن خلف وعده دولت‌ها در ساخت مسکن را دلیل دیگری بر رکود کنونی بازار می‌دانند و معتقدند که وعده‌های ساخت مسکن حمایتی دیگر توان متوقف کردن رکود بازار را ندارد.

جهش چندباره قیمت‌ها در سالیان اخیر، رشد میانگین قیمت مسکن در کلان‌شهرها را به نقطه‌ای رسانده است که خانه‌دار شدن برای برخی خانوارهای ایرانی در حد یک رویا باقی مانده است.

جامعه ایران، بنابر آمارهای رسمی حکومت، با کمبود دست‌کم هفت میلیون واحد مسکونی مواجه است و رکود ادامه‌دار این بازار حتی سازندگان قدیمی را از ساخت‌وساز جدید منصرف کرده است، تا با ادامه این روند، افزوده‌شدن به آمار هفت میلیون کسری مسکن موضوعی دور از ذهن نباشد.