«جهان از نگاه اوکراین به شدت نگران‌کننده است»
رادیو بین المللی فرانسه - ژان پیر فیلیو که در حوزۀ تاریخ معاصر خاورمیانه و اسلام سیاسی تألیفات زیاد دارد، معتقد است که برگزاری مذاکرات مربوط به اوکراین در خاک عربستان سعودی نشانگر نقش مهمی است که این کشور در کنار آمریکا و روسیه به عهده گرفته است. مثلث واشنگتن - مسکو - ریاض در عمل اروپا و البته دولت اوکراین را به حاشیه رانده است.
ژان پیر فیلیو در آغاز مقالۀ خود در روزنامۀ لوموند به خاطر می‌آورد که بیش از دو سال قبل در شهر کی‌یف، جلسات درسی را پیرامون «مؤلفه‌های خاورمیانه‌ای در جنگ اوکراین» برگزار کرده بود. در آن زمان، شاید دانشجویان چندان به حساسیت موضوع پی نبرده بودند، اما به نوشتۀ فیلیو، تکرار همان مبحث طی هفته‌های اخیر در مقابل دانشجویان اوکراینی دیگر نیازی به اثبات اهمیت موضوع نداشت. با گذشت دو سال، همۀ اوکراینی‌ها نقش تعیین‌کنندۀ خاورمیانه را در سرنوشت خود به خوبی دریافته‌اند.
نویسندۀ مقاله که بعد از اقامت یک ماهه در نوار غزه به اوکراین رفته، یادآوری می‌کند که روزهجدهم فوریه (۳٠ بهمن)، بالاخره مذاکره و تماس علنی میان آمریکای ترامپ و روسیۀ پوتین صورت گرفت: نمایندگان دو طرف در عربستان سعودی و در غیاب اروپاییان روبروی یکدیگر قرار گرفتند و در بارۀ سرنوشت اوکراین به گفتگو نشستند، بدون آن که نماینده‌ای از کشور جنگ‌زده را به جمع خود بپذیرند.
طبق اظهارات رسمی، نقش مهم عربستان در این مذاکرات ناشی از وساطت محمد بن سلمان در روند مبادلۀ اسیر میان روسیه و اوکراین و همچنین میان آمریکا و روسیه است. اما ژان پیر فیلیو تأکید می‌کند که اگر از زمان دستیابی ترامپ به ریاست جمهوری، عربستان صدها میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری نکرده بود، بن‌سلمان هیچگاه نمی‌توانست چنین جایگاه تعیین‌کننده‌ای به دست آورد. دلیل دیگر اهمیت نقش او، همکاری و هماهنگی راهبردی ریاض با مسکو، در بازار جهانی نفت است.
بدین ترتیب، در منطق معامله‌گرانه‌ای که مثلث روسیه-آمریکا-عربستان را شکل داده، اوکراین به عاملی برای ایجاد تعادل تقلیل یافته است. به همین دلیل است که ولودیمیر زلنسکی به ناچار به دیدار محمد بن سلمان شتافت، به‌رغم آنکه در جریان مذاکرات شرکت داده نشد.
درس‌های غزّه
زیر فشار واشنگتن، اوکراین ناچار است هر شرطی را برای آتش‌بس موقت بپذیرد. در این مورد، ژان پیر فیلیو شباهتی با اوضاع غزه می‌بیند و گوشزد می‌کند که حماس نیز تحت فشارهای آمریکا باید به یک آتش‌بس موقتی اکتفا کند، در حالی که اسرائیل نه نیروهای خود را از نوار غزه بیرون می‌برد و نه تعهدی برای آتش‌بس پایدار می‌دهد. این در حالی است که ورود کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه نیز متوقف شده است.
ژان پیر فیلیو سپس بر نقش مهم استیو ویتکاف، فرستادۀ ویژه دونالد ترامپ تأکید می‌کند و می‌گوید ترامپ به‌قدری از او راضی بود که مأموریت وی را از خاورمیانه به روسیه و اوکراین تعمیم داد.
👈مطالب بیشتر در سایت رادیو بین المللی فرانسه
ویتکاف که مثل دونالد ترامپ از حوزۀ معاملات املاک و مستغلات به سیاست وارد شده، بعد از آنکه در ماه گذشته به کرملین رفت، راهی خلیج فارس شد تا با رهبران عرب گفتگو کند. به عقیدۀ فیلیو، وظیفۀ ویتکاف در عمل دریافت خواسته‌های ولادیمیر پوتین و انتقال آنها به کاخ سفید است؛ مهم نیست در این میان اوکراین چه بهایی خواهد پرداخت. استیو ویتکاف تنها به یک هدف بزرگ می‌اندیشد: برگزاری «دیداری بنیان‌ساز» میان دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، در عربستان سعودی...
چنین است که نظم جدید بین‌المللی به زور و شتاب از خاورمیانه به قارۀ اروپا می‌رسد، بدون آن که مسئولان اتحادیۀ اروپا و یا رهبران کشورهای عضو اتحادیه نقشی داشته باشند.
ژان پیر فیلیو مقالۀ خود را با این جمله به پایان می‌رساند: «جهان از نگاه اوکراین به شدت نگران‌کننده است»
