آيا پوتين می‌تواند بين خامنه‌ای و ترامپ ميانجی‌گری کند؟
یورونیوز - همزمان با افزایش تنش‌ها میان آمریکا و ایران، معاون وزیر خارجه روسیه روز اول آوریل گفته بود که مسکو آماده میانجی‌گری میان تهران و واشنگتن است. از سوی دیگر، مذاکرات میان روسیه و آمریکا با هدف پایان دادن به جنگ اوکراین و عادی‌سازی روابط دوجانبه در جریان است. آیا روسیه نفوذ لازم را برای میانجی‌گری دارد؟
دنیل راکوف، محقق ارشد اندیشکده «مرکز ویلسون» واشنگتن طی مقاله‌ای در اورشلیم پست به بررسی توانایی و علل تمایل ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه به ایفای نقش میانجی‌گر میان جمهوری اسلامی و دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا پرداخت.
به گفته آقای راکوف، همزمانی پیشنهاد ولادیمیر پوتین میانجی‌گری در مذاکرات هسته‌ای دولت دونالد ترامپ با جمهوری اسلامی ایران با اظهارات او درباره روی کار آمدن دولت جدید در اوکراین، نشان می‌دهد که روسیه در حال پیگیری دو مسیر موازی در سیاست خارجی است؛ از یک سو می‌کوشد عادی‌سازی روابط با ایالات متحده را تسریع کند و از سوی دیگر تلاش دارد از ابتکار آتش‌بس دونالد ترامپ در جنگ اوکراین فاصله بگیرد.
با اين حال، دو پرسش اساسی مطرح است: «آيا کاخ سفيد می‌تواند به وعده‌های روسيه درباره جمهوری اسلامی ايران اعتماد کند؟» و «آيا مسکو اساسا توان تحقق اين وعده‌ها را دارد؟»
به گفته این تحلیل‌گر، با توجه به تحولات اخیر در جنگ اوکراین، به نظر می‌رسد روسیه قصد دارد با بهره‌برداری از تمایل ظاهری دونالد ترامپ به حمایت از ولادیمیر پوتین، به تهاجم به اوکراین ادامه دهد. همچنین آقای پوتین می‌خواهد مسیر عادی‌سازی روابط با آمریکا را از پرونده جنگ اوکراین جدا کند. در همین راستا، او به جای پذیرش بی‌قید و شرط آتش‌بس، به نظر می‌رسد که تاکتیک‌های ایجاد تاخیر را پیش گرفته است و به رئیس‌جمهوری آمریکا پیشنهاد کمک در حل بحران‌های دیگر را می‌دهد. پیشنهاد میانجی‌گری میان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا نیز در زمره همین تاکتیک‌ها قرار دارد.
به گفته آقای راکوف، مسکو انگیزه کافی را برای وعده پیروزی دادن در سیاست خارجی به دولت ترامپ دارد. آقای پوتین، عادی‌سازی روابط با ایالات متحده در زمینه‌های مختلف را فرصتی برای افزایش نفوذ جهانی روسیه و بازیابی وجهه خود به‌عنوان یک قدرت جهانی می‌بیند.
به گفته این تحلیل‌گر، به رغم نزدیک‌تر شدن روابط تهران و مسکو در چند سال اخیر به دلیل همکاری‌های نظامی، کرملین همچنان اولویت را به تقویت روابط با آمریکا، عربستان سعودی و امارات عربی متحده می‌دهد. زیرا این کشورها به ویژه از طریق هماهنگی سیاست‌های نفتی در چارچوب اوپک پلاس، نقش کلیدی در ثبات اقتصادی روسیه ایفا می‌کنند.
دنیل راکوف معتقد است که با روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ، رویکرد روسیه نسبت به جمهوری اسلامی ایران تغییر کرده است. او با اشاره به تاخیر تحویل سامانه‌های پدافند هوایی روسیه به جمهوری اسلامی ایران به ویژه پس از حملات اکتبر اسرائيل به ایران و آسیب دیدن برخی از سامانه‌ها پدافند هوایی جمهوری اسلامی، می‌گوید که مسکو انتظارات تهران مبنی بر عمل به عنوانه پشتوانه راهبردی را برآورده نمی‌کند.
آیا پوتین می‌تواند از خامنه‌ای در برابر ترامپ «بله» بگیرد؟
دنیل راکوف می‌گوید که روسیه ابزار کافی برای مجبور کردن علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی به تسلیم شدن در برابر ضرب‌الاجل دونالد ترامپ و عقب‌نشینی از برنامه هسته‌ای را ندارد.
اکسیوس پیش‌تر گزارش داده بود جمهوری اسلامی ایران ضمن موافقت با مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا، عمان را به عنوان میانجی تعیین کرده است. به گفته آقای راکوف، همین امر نشان‌دهنده اعتماد نداشتن رهبر جمهوری اسلامی به مسکو است.
به گفته این تحلیل‌گر، درگیر کردن ولادیمیر پوتین در مذاکرات برای طرف آمریکایی می‌تواند به این معنی باشد که مسکو اعلام کند، در صورت حمله آمریکا به ایران، از کمک فوری به تهران خودداری می‌کند. این موضوع می‌تواند دست بالا را در مذاکرات به واشنگتن بدهد و به ویژه با توجه به ضرب‌الاجل دوماه دونالد ترامپ، معادلات را دگرگون سازد.
به گفته آقای راکوف، علی خامنه‌ای اکنون بازهم با دوگانگی عقب‌نشینی از برنامه هسته‌ای و یا پذیرش تهدید وجودی برای جمهوری اسلامی مواجه شده و ممکن است بار دیگر به گونه‌ای «نرمش قهرمانانه» انجام دهد و یا حتی «جام زهر» را سر بکشد. با این حال، برای جمهوری اسلامی شاید گرفتن جام زهر از دستان روسیه یا چین آسان‌تر از آمریکا باشد. به گفته او، ولادیمیر پوتین و یا شی جین‌پینگ، رهبر چین می‌توانند با وعده تاسیس راکتورهای غیرنظامی بیشتر، همکاری اقتصادی و حتی ارسال تسلیحات متعارف به تهران راه خروجی آبرومند از بن‌بست کنونی ارائه کنند.
به گفته دنیل راکوف، دخالت روسیه برای دستیابی آمریکا به توافق با جمهوری اسلامی ایران می‌تواند سودمند باشد، اما این مشارکت بهایی خواهد داشت. به گفته او، میزان حمایت و مشارکت روسیه وابسته به آن خواهد بود که دولت دونالد ترامپ تا چه اندازه آماده است که کارشکنی‌های مسکو در مذاکرات آتش‌بس با اوکراین را تحمل کند.
دنیا را برای امریکا ناامن میکنیم
