تحلیل‌گران جمهوری اسلامی بر این باورند که هرگونه حمله نظامی از سوی آمریکا منجر به جهش قیمت نفت و تلاطم بازارهای مالی جهانی خواهد شد، و همین تلاطم برای رئیس‌جمهوری‌ای چون ترامپ که به منطق بازار حساس است، کافی‌ست تا از اقدام نظامی منصرف شود.

آنها متوجه نیستند که ترامپِ امروز، دیگر همان تاجر محتاطِ دیروز نیست. تعرفه‌های جدیدی که ترامپ بر کشورهای مختلف، از چین گرفته تا اروپا و حتی اسرائیل، وارد کرده، بازار جهانی را شوکه کرده‌ است. این رویکردِ بی‌محابا نشان می‌دهد که ترامپ، برخلاف تحلیل تهران، از پیامدهای بازار نمی‌ترسد.

فراتر از شخصیت ترامپ، شرایط بازار انرژی هم به‌ضرر جمهوری اسلامی تغییر کرده است. برخلاف دهه‌های پیشین که غرب به نفت خلیج فارس وابسته بود، حالا چین، خریدار اصلی نفت این منطقه است. و همان چین، دو سال پیش با میزبانی از آشتیِ ایران و عربستان در پکن، به تهران فهماند که علاقه‌ای به بی‌ثباتی در منطقه ندارد و قرار نیست در صورت بروز درگیری بین جمهوری اسلامی و غرب، جریان نفت از منطقه به چین به مخاطره بیفتد. پس از آن توافق، جمهوری اسلامی عملاً مجبور شد حملات نیابتی توسط حوثی‌ها به خاک عربستان را متوقف کند.

با این حال، رهبران جمهوری اسلامی هنوز تهدیدات ترامپ را جدی نمی‌گیرند. در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ، وقتی او وعده خروج از برجام را داد، در تهران همه آن را یک بلوف می‌دانستند. خامنه‌ای تهدید به «آتش زدن برجام» کرد، و ظریف گفت «امضای کری تضمین است». اما در عمل، آمریکا از برجام خارج شد و صادرات نفت ایران به پایین‌ترین سطح در تاریخ خود رسید.

امروز اما خطر جدی‌تری مطرح است: ترامپ در موضعی تهاجمی‌تر، نه تنها به تحریم، بلکه به اقدام نظامی مستقیم علیه تأسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی اشاره می‌کند. و باز هم، سکوت یا خنده‌های نیش‌دار از طرف تهران شنیده می‌شود؛ گویی همه چیز تکرار گذشته است، در حالی‌که شرایط به‌مراتب بحرانی‌تر است.

جمهوری اسلامی در حال تکرار اشتباهی قدیمی است؛ اتکا به واکنش بازارهای جهانی به‌عنوان ابزارِ بازدارنده. اما ترامپِ ۲۰۲۵ نه‌تنها باهوش‌تر و مصمم‌تر از ترامپِ ۲۰۱۷ است، بلکه حالا تجربه دارد و تیم امنیتی مجرب‌تری اطرافش جمع شده‌اند. او نه از واکنش بازار می‌ترسد، نه از نارضایتی متحدان.

واقعیت آن است که انتخابی سخت پیش‌روی خامنه‌ای قرار دارد: یا ورود به مذاکره‌ای تحقیرآمیز و تسلیم، یا پذیرش خطر جنگی که از همیشه نزدیک‌تر شده و این بار، ممکن است واقعاً رخ دهد.