الگوهای زبانی: همه الگوهای زبانی مبتنی بر «پردازش زبان طبیعی» (NLP= Natural Language Processing) هستند. معروف‌ترین الگوی زبانی «چت جی‌پی‌تی» است. البته هم اکنون شرکت‌های دیگری نیز وارد کارزار شد‌ه‌اند که محصولات‌شان بسیار خوب است. آن چه در جهان دیجیتال و پردازش از اهمیت بنیادین برخوردار است، «داده» (Data) است. الگوهای زبانی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند هدفمند هزاران متن را جستجو و پردازش کنند.

یکی از مهمترین و سریعترین جستجوگرهای قابل دسترس توسط شرکت آی بی ام IBM ساخته است. البته دقیقتر است بگوییم که یک «درگاه» یا «میانا» (Interface) به نام واتسون (Watson) می‌باشد. این ابرکامپیوتر سرعتی بس شگفت انگیز دارد و می تواند در هر سه ثانیه 200 میلیون صفحه را بخواند [حدود 80 ترافالپس / Teraflops] و همزمان اطلاعات مربوط به پرسش را بیرون بکشد و طبقه بندی کند. البته این بدان معنا نیست که تمامی اینترنت با همین سرعت کار میکند، این درگاه / میانا فعلاً در انحصار شرکت آی بی ام است و در آینده شرکت های دیگر نیز، بویژه در چین و اروپا، به عنوان رقیب وارد این حوزه خواهند شد.

جستجو برای این الگوهای زبانی، کاملاً هدفمند است. یعنی زمانی که شما یک پرسش را طرح می‌کنید، جستجوگر پربسامدترین واژه‌ها و جمله‌های مرتبط با پرسش شما را پیدا کرده، طبقه‌بندی می‌کند و باز هم پُربسامدترین نظر یا نگاه را «منتزع / تجرید» می‌کند و آن را به شما تحویل می‌دهد. البته من در این‌جا روند را خیلی ساده کردم ولی حدوداً همین گونه عمل می‌کند.

به عبارتی، الگوهای زبانی، هوش مصنوعی‌ واقعاً هوشمند نیستند تا بتوانند یک ایده نوین مبتنی بر میلیون‌ها داده را بیافرینند و سپس ارائه بدهند. از این رو، آن‌چه الگوی زبانی می‌گوید لزوماً درست نیست و به عنوان «مدرک یا سند» برای درستی یا نادرستی نظر یا نظریه‌ای نمی‌تواند مورد استناد قرار گیرد.

به عکس، نتایج ماشین هوشمند یا دستیار می‌تواند مورد استناد قرار گیرد. زیرا این ماشین‌ها تخصصی هستند و می‌توانند نظر یا تحلیلی را ارائه دهند که کاملاً نو باشد و به ذهن هیچ کس هم خطور نکرده باشد. از این رو، می‌توان گفت که الگوهای زبانی، روند تجریدِ پربسامدترین ایده‌ها هستند ولی ماشین‌های هوشمند تخصصی آفریننده (خلاق) می‌باشند.

هوش مصنوعی فراگیر (General Artificial Intelligence): برای رسیدن به چنین هوش مصنوعی دست کم سه دهه دیگر نیاز داریم، زیرا هوش مصنوعی فراگیر، نه یک پروژه ملی بلکه یک پروژه بین‌المللی است. از سوی دیگر، در حال حاضر نه به اندازه کافی انرژی داریم، نه ابزارهای ذخیره‌سازی متناسب داریم. برای رسیدن به هوش مصنوعی فراگیر ما به پیش‌شرط‌های فراوانی نیاز داریم که من در کتابچه‌ی «از میمون تا هوش مصنوعی» آن را توضیح داده‌ام.

آن‌چه که در این نوشته کوتاه مهم است، تفکیک این سه نوع «هوش مصنوعی» است و این که کاربرد آن‌ها چیست. به ویژه، باید توجه داشته باشیم که «الگوهای زبانی» مانند چت جی‌پی‌تی را نباید ملاک درستی یا نادرستی چیزی قرار بدهیم.

ماشین‌های هوشمند، هوش مصنوعی فراگیر و پلتفرهای زبانی، ب. بی‌نیاز (داریوش)