به احتمال فراوان ترامپ عزم خود برای ساخت خاورمیانه جدید جزم کرده و با وجود توافق هم جمهوری اسلامی را تحمل نمیکند و در نهایت ترکیبی از نسخهی لیبی و نسخهی ۱۲ روزهی سوریه را برای ایران هم خواهد پیچید
محسن زینلیپور
بخش بزرگی از تحلیلگران برمبنای رویدادهای هفتههای اخیر، منتظر شکلگیری توافق با هدف کاهش تنشها هستند و توافق احتمالی را پایان خوش دشمنیها و برقراری روابط دوستانه ایران و آمریکا قلمداد میکنند.
حال آنکه که سیاستمداران عاقل هیچگاه نقشههای حقیقی خود را بر زبان نرانده و هدفهای کلان خود را به دور از گفتار و کردار ظاهری خود دنبال میکنند. به ویژه در مواردی مانند ایران که هر حرکتی در قبال آن ذینفعان و متضرران خاص خود را داشته و توجه یا واکنش موثر چین و روسیه، اروپا و کشورهای عرب منطقه و... را در پی دارد.
بر مبنای شواهد و قرائن امروز و سابقهی تاریخی طرفین، در قالب چند دلیل بیان خواهم کرد که چرا ترامپ به کمتر از نابودی کامل جمهوری اسلامی رضایت نخواهد داد و عزم خود را جزم کرده و در حال اجرای طرح کلان خود و جلب همراهی اروپاست.
🔸اول: ترامپ میخواهد راه نفوذ و سوءاستفادهی چین، روسیه و تا حدودی هند از ایران را بسته و ایران را متحد سیاسی اقتصادی خود کند و از منفعت اقتصادی این اتحاد استفاده ببرد. امری که با وجود جمهوری اسلامی، حتی یک درصد شانس موفقیت ندارد. (بحث سرمایهگذاری آمریکا در ایران، با وجود نبود ابتداییترین زیرساختها و نیاز به تامین آنها، نبود سیستم بوروکراسی و اجرایی سالم، فساد سیستماتیک یا سلولی، وجود رانت و عدم شایستهسالاری و از همه مهمتر بالا بودن دز آمریکاستیزی در میان قشر انقلابی، فقط مصرف تبلیغاتی داشته و تا آخرین روز حیات جمهوری اسلامی، امکانپذیر نخواهد بود)
🔸دوم: آمریکا خاورمیانهی جدید را کاملا یکدست، تحت نفوذ، متحد خود و عاری از اختلاف و تنش میخواهد و حکومتی که نتواند با اسرائیل دوستی پایدار و حقیقی داشته باشد، جایی در آن نخواهد داشت چون نمیخواهد همچنان برای ژاندارم ماندن منطقه هزینه بدهد.(امری که اعراب خیلی زودتر آن را دریافته و پایهی اصلی پیمان ابراهیم است)
🔸 سوم: ترامپ میخواهد برای همیشه آمریکا را از زیر بار حمایتهای سنگین سیاسی، مالی و نظامی از اسرائیل خلاص کند، همانگونه که دربارهی اروپا و ناتو نیز چنین هدفی را دارد. بنابراین استخوان جمهوری اسلامی را لای زخم منطقه خاورمیانه و در چشم متحد و پرخرجی چون اسرائیل نگه نمیدارد
🔸چهارم: ترامپ میخواهد خودش را در تاریخ آمریکا متمایز و درخشان ثبت کند. از آنجا که وجهه رسانهای و شخصیت تاریخیاش برایش مهم است، نمیخواهد همان کاری را بکند که اوباما هم انجام داده. یعنی صرفا توافق با جمهوری اسلامی (ولو محکمتر و سختتر) او به دنبال موفقیتهایی بزرگتر از کارهای روسای جمهور قبلی است (جنگ تعرفهها و ادعاهایش برای پاناما و غزه و تلاش برای تضعیف چین و اروپا به این دلیل شکل گرفته)
🔸پنجم: انجام توافق با جمهوری اسلامی باعث کاهش تمرکز و مشغولیت آمریکا نسبت به ایران نخواهد شد. چرا که اجرای آن و نظارت بر آن و مراقبت از تخطی ایران ممکن است کل دوره چهارساله ترامپ را درگیر کند. ترامپ میداند که از فردای توافق، جمهوری اسلامی در آفرینش چالشهای ساختگی و رسانهای و کلامی و حتی آزار و اذیتهای کوچک در گوشه و کنار و وادار ساختن آنها به واکنش، مهارت تام و تمام دارد.(او به دنبال راحت شدن خیالش از خاورمیانه و ایران و رفتن سراغ چین و هند است)
🔸ششم: ترامپ میخواهد کارت ایران را برای همیشه از روسیه بگیرد. حتی با وجود توافق هم جمهوری اسلامی به روابط دوستانه با روسیه و چین ادامه خواهد داد. فراموش نکنیم که جمهوری اسلامی با چین و روسیه قرارداد راهبردی ۲۵ ساله دارد
🔸هفتم: حتی با وجود توافق هم آمریکا نمیتواند پایگاههای نظامی خود در کشورهای همسایه ایران را به کلی تعطیل کند و به حضور پرشمار نظامیان خود در منطقه پایان دهد. امری که هزینهی سنگینی را بر بودجهی سالانهی آمریکا تحمیل کرده است و ترامپ به دنبال کاهش آن است
🔸هشتم: ترامپ عربستان را متحد استراتژیک جدید خود در منطقه میداند و نمیخواهد جمهوریاسلامی به عنوان تهدیدی بالقوه برای سعودیها باقی بماند. (امری که بعید نیست همین الان به عربها خبر داده شده و آسودهخاطرشان ساخته است)
ترامپ تصمیم خود را گرفته و امروز در فرانسه کنفرانسی مشابه گوادلوپ با اروپاییها برگزار کرده و میکوشد ابتدا با توافق، ج.ا را تا جای ممکن تضعیف کند و علاوه بر نشان دادن وجهه ضدجنگ از خود، خود را ناگزیر از حمله نشان دهد و با یک حملهی نظامی محدود و با کمترین خسارت به زیرساختهای ایران، ترکیبی از نسخهی لیبی و سوریه را برای ایران بپیچد