جمهوری اسلامی ممکن است فشار بر بازار نفت و بستن تنگه هرمز باشد

ایران اینترنشنال - علیرضا نامور حقیقی، تحلیل‌گر سیاسی، بعد از حمله آمریکا به تاسیسات اتمی ایران به ایران‌اینترنشنال گفت در این مرحله از بحران، چند مؤلفه کلیدی مسیر تحولات را تعیین می‌کنند. نخست، رفتار اسرائیل: آیا حملات متوقف خواهد شد یا ادامه می‌یابد؟ دوم، میزان واقعی خسارات وارده به تأسیسات هسته‌ای ایران که تا اینجا عمدتا هدف قرار گرفته‌اند-- و هنوز معلوم نیست آیا مواد غنی‌شده حیاتی از سایت‌هایی مثل فردو جابه‌جا شده‌اند یا نه. سوم، وضعیت سردرگم تصمیم‌گیری در داخل ایران است؛ علی خامنه‌ای غایب است، کانال‌های ارتباطی‌اش محدود شده، و پیام‌ها از سوی نهادهای مختلف حکومت، متناقض‌اند.

او افزود در چنین وضعیتی، واکنش جمهوری اسلامی ممکن است نه از طریق حمله مستقیم، بلکه از مسیرهای غیرمستقیم، مانند فشار بر بازار نفت و تهدید تنگه هرمز، اعمال شود. با این‌حال، اگر ایران به پاسخ نظامی گسترده رو بیاورد--در حالی‌که پدافند هوایی‌اش تضعیف شده و کنترل آسمان با اسرائیل است-- دولت ترامپ بهانه‌ای خواهد داشت برای ورود به فاز دوم حملات: نه فقط هدف‌گیری تأسیسات، بلکه تضعیف کامل زیرساخت نظامی و اطلاعاتی جمهوری اسلامی.

به گفته نامور حقیقی، نکته جالب اینجاست که ترامپ برخلاف گذشته، دیگر از اصطلاح «تسلیم کامل» استفاده نکرده. فقط گفته که زمان «پذیرش صلح» از سوی ایران فرا رسیده--اما شرایط صلح را صریح اعلام نکرده است. با کنار هم گذاشتن مواضع غیررسمی، می‌توان گفت خواسته‌های فعلی آمریکا در چهار محور خلاصه می‌شود: نابودی برنامه هسته‌ای که عملا انجام شده، پایان تخاصم با اسرائیل، توقف دخالت منطقه‌ای، و مهار برنامه موشکی. سه مورد اول برای جمهوری اسلامی تقریبا اجتناب‌ناپذیر شده‌اند.

او تاکید کرد تنها مورد باقی‌مانده، برنامه موشکی‌ است که حساسیت بیشتری دارد--هم به دلیل ابعاد دفاعی آن، هم به‌خاطر نبود یک چارچوب الزام‌آور حقوقی در سطح بین‌الملل برای محدودسازی‌اش. جمهوری اسلامی ممکن است در این زمینه انعطاف‌هایی نشان دهد، اما بعید است آن را به‌طور کامل کنار بگذارد. در مجموع، اگر طرفین نخواهند عمدا بحران را تشدید کنند، امکان رسیدن به توافقی محدود و مشروط وجود دارد؛ توافقی که نه بر اساس مصالحه‌ سیاسی، بلکه بر اساس واقعیتِ توازن قوای جدید رقم خواهد خورد.