مارکو روبیو در گفتگو با «فاکس بیزینس»: میتوانیم به دلخواه وارد حریم هوایی ایران شویم؛ حتا یک گلوله به سمت ما شلیک نمیشود
کیهان لندن - مارکو روبیو وزیر خارجه ایالات متحده ۲۲ ژوئن ۲۰۲۵ (اول تیرماه ۱۴۰۴) در مصاحبه با «فاکس بیزینس» در اظهاراتی به وقتکُشی جمهوری اسلامی در مذاکرات و بمباران مراکز اتمی در ایران اشاره کرد و گفت: «آنها با بازی دادن دونالد ترامپ اشتباه بزرگی مرتکب شدند.»
- مارکو روبیو وزیر امور خارجه اکنون در نخستین مصاحبهاش پس از اقدام ایالات متحده، به ما میپیوندد. آقای وزیر، از حضور شما سپاسگزارم. آیا اکنون ما با ایران در حال جنگ هستیم؟
- نه، نیستیم. این جنگ علیه ایران نیست. این خیلی ساده است. شصت و هفت روز پیش، رئیس جمهور ایالات متحده نامهای به ایرانیها فرستاد که در آن نوشته بود شما اجازه نخواهید داشت سلاح هستهای داشته باشید، یا برنامه هستهای نظامی داشته باشید. بیایید مذاکره کنیم، من میخواهم این موضوع را از راه دیپلماتیک و مسالمتآمیز حل و فصل کنم.
اما آنها تلاش کردند همان بازی را با او انجام دهند که طی ۳۵ سال گذشته با همه رؤسای جمهور آمریکا انجام دادهاند و رئیس جمهور به آنها گفت اگر به توافق نرسیم، و این چیزی است که ما میخواستیم، مجبور خواهم شد مسیر دیگری را در پیش بگیرم. و دیشب همین کار را کرد. [بامداد یکشنبه ۲۲ ژوئن (اول تیرماه) به وقت ایران] او راهی دیگر را برگزید. اما این انتخاب، انتخاب [رژیم] ایران بود. ما این مسیر را انتخاب نکردیم- آنها انتخاب کردند. با بازی دادن دونالد ترامپ، آنها اشتباه بزرگی مرتکب شدند و پرزیدنت ترامپ دیشب اقدام کرد.
من فکر میکنم که جهان امروز امنتر و باثباتتر از ۲۴ ساعت پیش است. [دوشنبه ۲۳ ژوئن/ ۳ تیرماه] تعدادی از کشورهایی که بیانیههایی در محکومیت اقدام ما صادر میکنند، پشت پرده با ما همعقیدهاند که این اقدام ضروری بود. آنها باید برای افکار عمومی خودشان چنین مواضعی بگیرند، اما تنها کسانی که از آنچه دیشب در ایران رخ داد ناخشنودند، رژیم ایران است.
-آیا از کسی در ایران چیزی شنیدهاید و آیا انتظار واکنشی تلافیجویانه را دارید؟
- اگر آنها واکنش تلافیجویانه نشان دهند، بدترین اشتباهی خواهد بود که تا کنون مرتکب شدهاند. ببینید، ما میتوانیم به دلخواه وارد حریم هوایی ایران شویم و از آن خارج شویم. دیشب هم این کار را کردیم. رئیس جمهور نیروهای نظامی ما را از آن سوی دنیا فرستاد. آنها وارد شدند، عملیات را انجام دادند و بازگشتند. حتی یک گلوله هم به سوی ما شلیک نشد. آنها حتی تا زمانی که ما از حریم هواییشان خارج شدیم، نمیدانستند چه اتفاقی افتاده است. هواپیماهای ما قبل از اینکه بالاخره متوجه شوند که مورد اصابت قرار گرفتهاند، از حریم هوایی آنها خارج شده بودند.
بنابراین اگر [رژیم] ایران تلافی کند، اشتباهی فاجعهبار خواهد بود. ولی هدف ما این نیست. ما به [جمهوری اسلامی] ایران اعلان جنگ ندادهایم. به دنبال جنگ با ایران نیستیم. اما اگر به ما حمله کنند، ما ظرفیتهایی در اختیار داریم که آنها هرگز ندیدهاند. این یک اشتباه وحشتناک از جانب آنها خواهد بود. و صادقانه بگویم، ما چنین چیزی را نمیخواهیم. هدف ما این است که ایران هرگز به سلاح هستهای دست پیدا نکند. اگر خواستهشان یک برنامه هستهای غیرنظامی است که در آن مانند هر کشور دیگری نیروگاه داشته باشند- همانطور که بسیاری از کشورهای دیگر در جهان دارند- میتوانند این کار را انجام دهند. چنین توافقی به آنها پیشنهاد شده بود. آنها ردش کردند. آنها سعی کردند ما را بازی دهند. ۱۰ روز پاسخ ندادند و اکنون رئیس جمهور باید به عنوان پاسخ اقدام میکرد.
- رئیس جمهور اخیراً در پستی گفت که میداند رهبر ایران کجا پنهان شده، اما هنوز آماده نیست او را هدف قرار دهد. در مورد دیدگاه خود در مورد تغییر رژیم در ایران چه میتوانید به ما بگویید؟
- خب مطمئناً این هدف ما نیست. هدف ما همان بود که در نامهای که رئیس جمهور حدود ۶۵ یا ۶۷ روز پیش برای رهبر ایران ارسال کرد، به وضوح بیان شد. در آن نامه او گفته بود که شما سلاح هستهای نخواهید داشت، بیایید بطور مسالمتآمیز برای یک راه حل مذاکره کنیم. ما میتوانیم یک توافق واقعاً خوب داشته باشیم که برای ایران، برای آمریکا و برای جهان خوب باشد. اما اگر این کار را نکنید، من مجبور خواهم شد بطور متفاوتی با این موضوع برخورد کنم.
ایرانیها [جمهوری اسلامی] از این نامه خوششان نیامد و به آن پاسخ ندادند. در نهایت وارد مذاکراتی ساختگی شدند و سعی کردند رئیس جمهور را به بازی بگیرند. آنها فکر کردند که میتوانند با ترامپ همان کاری را بکنند که با رؤسای جمهور پیشین کردند. اما دیشب متوجه شدند که اینبار چنین نخواهد شد. و جهان نیز متوجه شد. و این نه تنها در مورد این موضوع، بلکه برای بسیاری از مسائل دیگر که در سراسر جهان اتفاق میافتد، مهم است. این رئیس جمهوری است که آنچه میگوید، انجام میدهد. و این برای بسیاری، از جمله رژیم ایران، تکاندهنده بود.
-ارزیابی شما از قابلیتهای هستهای امروز ایران چیست؟
- آنها قطعاً تضعیف شدهاند. ببینید، اگر [رژیم] ایران مصمم به دستیابی به سلاح هستهای باشد، به نظر من این اقدام برای بقای رژیم بسیار خطرناک خواهد بود. واقعاً معتقدم چنین کاری پایان رژیم خواهد بود.
از نظر فنی، توانمندیهای ایران قطعاً عقب رانده شدهاند- نه فقط به خاطر اقدام دیشب ما، بلکه اسرائیلیها هم پیشتر اقدامات فوقالعادهای انجام دادهاند. در نهایت، تصمیم با [رژیم] ایران است. این یک تصمیم بسیار ساده است. اگر خواستهشان داشتن رآکتورهای هستهای برای تولید برق است، راههای زیادی برای آن وجود دارد- بسیاری از کشورها این کار را کردهاند بدون اینکه خودشان اورانیوم غنیسازی کنند.
اما اگر چیزی که میخواهند یک برنامه مخفی در دل کوههاست که هیچکس نتواند آن را ببیند و بازرسان فقط با اجازه آنها وارد شوند، آنها با مشکلات بزرگی روبرو خواهند شد. زیرا این یک رژیم خطرناک، خشن و افراطی است. ما با مردم ایران مشکلی نداریم-- دیشب ما به مردم ایران حمله نکردیم؛ ما به تأسیسات هستهای حمله کردیم. اگر خواستهشان برنامهای مخفی باشد که هیچ شباهتی به برنامههای هستهای غیرنظامی در سراسر جهان ندارد و بیشتر شبیه تلاش برای ساخت بمب باشد، نه فقط با ما، بلکه با بسیاری از کشورهای دیگر در جهان همچنان مشکل خواهند داشت.
- چه مشکلاتی؟ منظورتان چیست؟
- مانند مشکلاتی که همین حالا با آن مواجه هستیم. ببینید، چرا ما در عربستان سعودی و کویت و قطر و امارات پایگاه داریم؟ همه این پایگاهها برای محافظت از این کشورها در برابر [رژیم] ایران هستند. چرا حزبالله وجود دارد؟ به خاطر [رژیم] ایران. چرا حماس وجود دارد؟ به خاطر [رژیم] ایران. حوثیها چطور؟ به خاطر [رژیم] ایران. چه کسی بمبهای کنار جادهای را ساخت که باعث نقص عضو و کشته شدن سربازان آمریکایی در عراق شد؟ [رژیم] ایران. آنها پشت همه مشکلات در این منطقه هستند. آنها منبع، تنها منبع بیثباتی در کل خاورمیانه هستند. و جهان چهل و خردهای سال است که بهای این وضعیت را میپردازد.
حالا تصور کنید که این رژیم به یک سلاح هستهای دست یابد- فقط یکی- فقط یک سلاح هستهای یا حتی به آستانه داشتن آن برسد. این چیزی بود که جهان با آن مواجه بود. این غیرقابل قبول است. پرزیدنت ترامپ دیشب لطفی به جهان کرد و اکنون [رژیم] ایران باید از خواب بیدار شود. رژیم ایران باید از خواب بیدار شود و بگوید، خوب، اگر ما واقعاً خواهان انرژی هستهای در کشورمان هستیم، راهی برای دستیابی به آن وجود دارد. این پیشنهاد هنوز هم روی میز است. ما آمادهایم که فردا با آنها گفتگو کنیم و این روند را آغاز نماییم. استیو ویتکاف برای دستیابی به توافق با آنها بطور گسترده در سراسر جهان سفر و تلاش کرده است، اما آنها خیلی بازی در می آورند. آنها زیادی بازی میکنند و حال نتیجهاش را دیدند.
- اروپاییها طی چند هفتهٔ گذشته در این بحران عملکردی سست داشتهاند. انتظار شما از شرکا و متحدان ما در اروپا چیست؟
- ببینید، من فکر میکنم اروپاییها- به ویژه آلمان، فرانسه و بریتانیا - کاملاً روشن کردهاند که ایران نباید به سلاح هستهای دست یابد. درواقع، به نظر میرسد فرانسه برای نخستین بار گامی فراتر نهاده و حتی گفته است ایران نباید قابلیت غنیسازی داشته باشد. تحریمهایی از زمان توافق برجام وجود دارند که ما دیگر عضو آن نیستیم، اما آن کشورها هنوز عضو هستند. [رژیم] ایران کاملاً در نقض این توافق است. بنابراین، این سه کشور باید تا پیش از اکتبر امسال تصمیم بگیرند که آیا تحریمها علیه [رژیم] ایران را بازگردانند یا نه. ما آنها را تشویق میکنیم که در این مسیر به اعمال فشار بر [رژیم] ایران ادامه دهند، چرا که این خود ابزار فشار دیگری است.
- در مورد متحدان ما در خاورمیانه چطور؟ جالب است که ما هیچ واکنشی از نیروهای نیابتی [رژیم] ایران ندیدهایم- چه خود [جمهوری اسلامی] ایران، چه حزبالله، و چه حوثیها. نظر شما و البته پرزیدنت ترامپ که در نخستین سفر خارجی خود در صدد تقویت روابط با دوستانمان در خاورمیانه بود، چیست؟
- خب، ما صراحتاً اعلام کردهایم که اگر هر یک از این گروههای نیابتی به آمریکا حمله کنند، نه تنها با خود آنها برخورد خواهیم کرد، بلکه مسئولیت آن را متوجه [رژیم] ایران نیز خواهیم دانست. ما میدانیم که چه کسی پشت این حملات است. این از روشهای رایج آنها است؛ گروههای کوچکی مانند شبهنظامیان شیعه در عراق و سوریه میسازند و بعد پشت آنها پنهان میشوند و وانمود میکنند که خودشان دخالتی ندارند. ما میدانیم که کار خود آنها است- از جمله حوثیها. بنابراین [رژیم] ایران مسئول اقدامات این گروهها خواهد بود.
- آیا منصفانه است که بگوییم [جمهوری اسلامی] ایران فقط یک هفته تا داشتن سلاح هستهای فاصله داشت و آیا در این مرحله همه چیز نابود شده است؟ آیا از بین رفته است؟
- فکر میکنم منصفانه است اگر بگوییم آنها همه چیز لازم برای ساخت سلاح هستهای را در اختیار دارند. همه چیز. آنها قابلیت غنیسازی دارند. اورانیوم با غلظت بالا به مقدار کافی برای ساخت دست کم ۹ یا ۱۰ بمب دارند. فقط چند روز کافی است که آن را از ۶۰ درصد به ۹۰ درصد غنی کنند. ما مطمئن هستیم که آنها طراحی سلاح دارند. موشک های میانبرد و کوتاهبرد دارند که میتوانند کلاهکهای هستهای را حمل کنند. و ضمناً، ادعا میکنند که یک برنامه فضایی نیز دارند. ایران قرار نیست به ماه برود. آنها یک برنامه فضایی دارند چون میخواهند موشکهای قاره پیما بسازند- موشکهای دوربردی که روزی بتوانند به ایالات متحده برسند، درست همانطور که کره شمالی اکنون قادر به این کار است. این همان چیزی است که آنها در پیاش هستند.
- آقای وزیر، یک سوال آخر، آیا انتظار دارید [رژیم] ایران برای بستن تنگه هرمز اقدام کند تا حمل و نقل نفت در سراسر جهان را مختل سازد؟
- من دولت چین در پکن را تشویق میکنم که در این مورد با [رژیم] ایران تماس بگیرد، زیرا آنها به شدت به تنگه هرمز برای واردات نفت خود وابسته هستند. اگر [رژیم] ایران چنین کاری را انجام دهد، یک اشتباه فاجعهبار دیگر خواهد بود. این اقدام، خودکشی اقتصادی برای [خود] ایران خواهد بود. البته ما گزینههایی برای مقابله با چنین اقدامی در اختیار داریم. اما سایر کشورها نیز باید به این موضوع توجه کنند. این به اقتصاد کشورهای دیگر بسیار بدتر از اقتصاد ما آسیب خواهد رساند. به نظر من، این یک تشدید [تنش] گسترده خواهد بود که که مستلزم واکنشی جدی نه تنها از سوی ما، بلکه از سوی دیگران نیز خواهد بود.
- آقای وزیر، آیا چین همدست [رژیم ایران] بود؟ ما میدانیم که جتهایی وارد ایران شدند، اما نمیدانیم محموله این جتها چه بوده است.
- نه، ما هیچ مدرکی دال بر مشارکت چینیها در این موضوع نداریم.

عبدالکریم سروش: این پیرکودک بیفرهنگ