«علت مرگ: نامعلوم»، فیلمی که در دوران رئیسی توقیف بود نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۶ شد
بی بی سی - بنیاد سینمایی فارابی، فیلم «علت مرگ: نامعلوم» به کارگردانی علی زرنگار را به عنوان نماینده رسمی سینمای ایران برای سال ۲۰۲۶ به آکادمی اسکار معرفی کرد.
به گزارش روابط عمومی این بنیاد که زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، امسال برای اعلام نماینده رسمی سینمای ایران به آکادمی اسکار از میان ۸۴ اثر واجد شرایط، کمیته انتخاب پنج فیلم را نامزد کرد که در نهایت کمیته انتخاب، فیلم سینمایی «علت مرگ: نامعلوم» را به اتفاق آرا «شایسته حضور در این رقابت جهانی» دانست.
«علت مرگ: نامعلوم» اولین تجربه سینمایی علی زرنگار است که در دوران ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی به مدت سه سال توقیف ماند اما سال گذشته در تعداد اندکی از سینماها نمایش محدودی داشت.
هیئت انتخاب چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر، چهار سال پیش، این فیلم را با شش رای از مجموع هفت رای اعضا به عنوان سه فیلم برتر انتخاب کرد اما با دخالت وزارت ارشاد و عدم صدور پروانه نمایش از جشنواره کنار گذاشته شد.
کارگردان فیلم به‌شدت به آن اعتراض کرد: «آنچه شما را وادار کرده است که علی‌رغم رای شش به یک هیئت انتخاب، آن را کنار بگذارید، همین واقعیت فاش و آشکاری است که هر روزه مردمان با آن دست به گریبانند.»
مجید برزگر، تهیه‌کننده فیلم، «مشکل اصلی» فیلم را نه در محتوا بلکه «در رویکرد بی‌ثبات و سطحی مدیران فرهنگی» توصیف کرد.
ماجرای فیلم «علت مرگ: نامعلوم»، روایت سفر هفت مسافر در یک ماشین مسافرکش است که هر یک نماینده بخشی از جامعه ایران هستند و زمانی موضوع پیچیده می‌شود که یکی از مسافران حامل مبلغ زیادی دلار می‌میرد. در این سفر، تضاد میان اخلاق و نیازهای اقتصادی برجسته می‌شود و تماشاگر را به تامل درباره انتخاب‌های انسانی وادار می‌کند.
به اعتقاد علی زرنگار «فیلم اجتماعی باید انعکاسی از وضعیت جامعه باشد و نمی‌توان آن را جدا از بستر اجتماعی و اقتصادی ساخت.»
او می‌گوید آنچه که در ساخت یک اثر سینمایی اهمیت دارد، وجه تاریخی آن است زیرا سینما به‌نوعی تاریخ‌نگاری اجتماعی محسوب می‌شود و ارزش واقعی آن در گذر زمان آشکار می‌شود.
رخشان بنی‌اعتماد، کارگردان برجسته سینمای ایران پس از اکران محدود فیلم «علت مرگ: نامعلوم» گفته بود که بعد از سال‌ها به انزوا رفتن سینمای اجتماعی، «اثری پرقدرت و شریف» امید به زنده ماندن جوهر اندیشه در سینمای مستقل را نشان داد:
«فیلمی با تمام مشخصه‌های واقعی سینما از فیلمنامه و کارگردانی به‌غایت هوشمندانه تا فیلمبرداری و تدوین هم‌سو با موضوع و بازی‌های درخشان مجموعه بازیگران و دل به دریا زدن تهیه‌کننده‌ای که در رقابت با سرمایه‌های بادآوردهٔ میلیاردی با دست خالی شرایط ساخت اثری این‌چنین را فراهم آورده؛ همه و همه در کنار هم، لذت دیدن یک فیلم به‌تمام معنا حرفه‌ای را در جان‌ات جاری می‌کند. به پاس حمایت از این اثر با ارزش، به‌جاست در نبود امکان تبلیغ فراگیر، هر کدام از ما تماشاگران، یک رسانه باشیم.»
مصطفی مهرآیین، جامعه شناس، این فیلم را «از بهترین آثار اجتماعی این سال‌ها» خواند و علی امینی‌نجفی منتقد سینما به بی‌بی‌سی فارسی گفت: «سویه انتقادی فیلم در این است که آزمندی انسان‌ها ریشه در عوامل و علل اجتماعی دارد، هرچند مشخص نیست تا چه حد می‌توان آن را توجیه کرد.»
علی زرنگار، عکاس، شاعر و مدرس فیلمنامه‌نویسی است و در مقطع کارشناسی در رشته کارگردانی سینما در دانشگاه هنر تهران و در مقطع کارشناسی ارشد در رشته ادبیات نمایشی در دانشگاه تربیت مدرس تهران تحصیل کرده است.
او به عنوان نویسنده، آثار مطرحی همچون «بدون تاریخ، بدون امضاء»، «مغز استخوان» و «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» را در کارنامه خود دارد.
ایران تاکنون ۳۱ فیلم را به طور رسمی برای جایزه اسکار بخش بهترین فیلم بین‌المللی معرفی کرده است که از این میان دو فیلم «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» که هر دو آثار اصغر فرهادی است موفق به دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان شده است.
رقص گرجستانی افسر پلیس امریکایی
