خبرنامه گویا - حسن روحانی، رئیسجمهور پیشین ایران، در سخنانی انتقادی با تمرکز بر خطاهای تصمیمسازی در ساختار حاکمیت، نسبت به پیامدهای نادیدهگرفتن واقعیتهای امنیتی، سیاسی و اجتماعی کشور هشدار داد. او تأکید کرد که بزرگنمایی امنیت و کوچکانگاری تهدیدها، بهویژه در سالهای گذشته، کشور را در معرض آسیبهای جدی قرار داده است.
روحانی با اشاره مستقیم به اشتباه تصمیمسازان دربارهی غیرمحتمل دانستن حملهی آمریکا و اسرائیل گفت در مقاطعی، برخی تحلیلگران و نهادهای تصمیمساز با اطمینان ادعا میکردند که اسرائیل یا آمریکا هرگز به ایران حمله نخواهند کرد، زیرا هزینههای آن برایشان بالا خواهد بود. به گفته او، این نوع تحلیلها «غیردقیق و خوشبینانه» بود و میتوانست کشور را غافلگیر کند. روحانی تصریح کرد که همواره با این دیدگاهها مخالف بوده و بر ضرورت تقویت واقعی توان کشور بدون اتکا به محاسبات فرضی تأکید داشته است.
او با بیان نمونههایی از خطاهای گذشته، توضیح داد که گاهی تصمیمسازیهای نادرست در سطوح کارشناسی، اگر بدون بررسی دقیق پذیرفته شود، میتواند کل کشور را دچار بحران کند. روحانی با یادآوری یک گزارش اطلاعاتی نادرست در اوایل دهه ۷۰ شمسی گفت که چگونه تحلیل اشتباه یک دستگاه میتوانست ایران را وارد یک مواجهه پرهزینه کند و افزود: اطلاعات باید مبتنی بر واقعیت باشد، نه تحلیلهای سست و غیرقابل اتکا.
روحانی انتقاد خود را فراتر از حوزه امنیتی برد و به ضعفهای ساختاری در تصمیمسازی اقتصادی و مدیریتی نیز پرداخت. او با اشاره به نمونههایی مانند طرحهای غیرعلمی برای حل بحران آب، تأکید کرد که برخی پروژهها صرفاً بر پایه ادعا و بدون پشتوانه کارشناسی اجرا شدند و نتیجهای جز اتلاف منابع نداشتند. به گفته او، نبود دقت علمی و غلبه منافع گروهی یکی از آسیبهای جدی در فرآیند تصمیمگیری کشور است.
رئیسجمهور پیشین همچنین با انتقاد از دوقطبیسازیهای گسترده در جامعه گفت که بر سر هر موضوعی، از سیاست خارجی تا مسائل اجتماعی، جامعه به دو قطب متخاصم تقسیم میشود؛ وضعیتی که به گفته او انسجام ملی را تضعیف کرده و امنیت کشور را به خطر میاندازد. روحانی پرسید: «بدون وحدت و انسجام، آیا امنیت امکانپذیر است؟»
او با تأکید بر اینکه امنیت صرفاً با سلاح و قدرت نظامی تأمین نمیشود، گفت حتی بالاترین سطح توان دفاعی نیز بدون همراهی مردم کارآمد نخواهد بود. روحانی یادآور شد که در دوران ریاستجمهوریاش، قدرت نظامی ایران ارتقا یافت، اما عامل اصلی ثبات و امنیت را «امید و حضور مردم» دانست.
روحانی در بخش دیگری از سخنانش به انتقاد از وضعیت جمهوریت پرداخت و گفت اگر مشارکت مردم در انتخابات کاهش یابد، به معنای تضعیف جمهوریت است. او با اشاره به رد صلاحیتها و محدود شدن انتخاب مردم، تأکید کرد که جمهوریت نباید به بازی جناحی و قبیلهای تقلیل پیدا کند. به گفته او، اسلامیت نیز بدون «اخلاق محمدی و عدالت علوی» معنای واقعی خود را از دست میدهد.
او با اشاره به از دست رفتن فرصتها در سیاست خارجی، از جمله در دورههای اوباما و بایدن، گفت که نگاه بنبستمحور به دیپلماسی خطرناک است. روحانی تأکید کرد: برای ایران باعظمت، بنبست سیاسی معنا ندارد و حتی امروز نیز ممکن است فرصتهایی وجود داشته باشد که اگر بهموقع استفاده نشوند، برای همیشه از دست بروند.
در جمعبندی، روحانی از دولت چهاردهم خواست که دستکم یک اقدام مهم و ملموس انجام دهد تا مردم احساس تحول و امید کنند. به گفته او، اگر دولت نتواند هدفی بزرگ و قابل لمس برای جامعه تعریف و اجرا کند، ناامیدی افزایش مییابد و در چنین شرایطی، دشمنان خارجی نیز طمع خواهند کرد. او تأکید کرد که اصلاح مسیر تصمیمسازی، بازگشت به عقلانیت، شفافیت و اعتماد به مردم، تنها راه عبور کشور از وضعیت کنونی است.
محاصره کاراکاس؛ تمرین «خفگی» تهران
