ایران و نیروی قدس سپاه با چالشی کم‌سابقه و نگران‌کننده در عراق روبه‌رو شده‌اند: احتمال از دست رفتن کنترل بر نیروهای نیابتی‌ای که سال‌ها ستون فقرات نفوذ تهران در این کشور بوده‌اند. اعلام آمادگی شش گروه شبه‌نظامی مورد حمایت خامنه‌ای برای خلع سلاح داوطلبانه ـ آن هم مشروط به تضمین عدم حمله اسرائیل ـ نشانه اقتدار نیست، بلکه بازتاب فرسودگی، هراس و فشار فزاینده بر «محور مقاومت» در عراق است؛ تغییری معنادار نسبت به سال‌ها ادبیات تهدیدآمیز و نمایش قدرت.

برای تهران، پیامدهای این تحول جدی است. نفوذ نیروی قدس در عراق بیش از آن‌که بر مشروعیت سیاسی استوار باشد، به اهرم سلاح و شبکه‌های مسلح وابسته است؛ خلع سلاح این گروه‌ها می‌تواند این الگو را از درون تهی کند. فشارها چنان سنگین شده که سفیر ایران در بغداد آشکارا از آمادگی تهران برای «نجات رژیم عراق از سقوط» سخن گفته است؛ اظهارنظری که نشان می‌دهد در نگاه جمهوری اسلامی، بحث خلع سلاح نه یک جابه‌جایی تاکتیکی، بلکه زنگ خطری جدی درباره لغزش معماری نیابتی ایران در عراق است. گزارشی از مجتبا پورمحسن:

***