«خاطره پروانه» يكي از موسيقيدانان و خوانندگان زن ايراني است كه همواره در ميان دوستداران موسيقي طرفداران زيادي داشته و دارد.
او در چند ماه گذشته اظهار نظرهايي درباره عدم ماندگاري صداي موسيقيدانان زن و همچنين عدم توجه كافي به بخش موسيقيدانان در جشنواره فجر كرده بود كه مورد توجه علاقهمندان موسيقي قرار گرفت.
با او درباره خودش و اين مسائل گفتوگوي كوتاهي انجام دادهايم. شما هم ميتوانيد در اين گفتوگوي خودماني شركت كنيد.
-------------
خانم خاطره پروانه اين روزها به چه مسالهيي بيشتر فكر ميكنيد? و دغدغه فكري امروزتان چيست؟
دغدغه فكري هميشگي من براي موسيقي بانوان است و مشكلاتي كه هر روز برايش به وجود ميآيدأ مشكلات متعددي كه يك روز راجع به شعر و مضمون و كلمات است، يك روز راجع به اجرا است و روز ديگر راجع به مدت زمان برنامه. بطور مثال برنامهيي كه قرار است بمدت يك ساعت اجرا شود بعد از انجام تمرينات اطلاع ميدهند كه مدت برنامه بايد چهل و پنج دقيقه باشد يا اينكه در حين اجراي برنامه از ما ميخواهند كه مدت برنامه را كمكنيم، در كل گهگاهي برنامهيي براي اجرا آماده ميكنيم اما همين گهگاهي نيز با مشكل مواجه ميشود و هيچ وقت نشده كه ما يك برنامه را بدون دغدغه و با خيال راحت بتوانيم اجرا كنيم.
و دغدغه بزرگترم مشكل گرفتن مجوز براي اجرا است، من از سال 76 كه شروع به كار كردم با وجود اينكه تمام قطعاتي كه اجرا كردم از غزليات حافظ و سعدي و مولانا يا قطعات مرحوم بنان، شيدا، مادرم و چند قطعه از درويشخان بوده و به هيچ عنوان قطعات خوانندگان ديگر را نخواندهام ولي با اين وجود باز هم براي گرفتن مجوز مشكل برايم به وجود ميآيد.
خانم پروانه چندي پيش شما و چند نفر از موسيقيدانان زن درباره عدم ماندگاري آؤار خود اظهار نظر كرديد، با توجه به اينكه كنسرتها و برنامههايي كه موسيقيدانان زن برگزار ميكنند هيچ كدام ضبط نميشود چه راهكاري را براي ماندگاري اين آؤار پيشنهاد ميكنيد؟
بله ما به هيچ وجه اجازه ضبط كردن آؤارمان را نداريم، هرچه ميخوانيم فقط در همان سالن اجرا است و ديگر چيزي از آن به جا نميماند، من اين خواهش بزرگ خود را دوباره تكرار ميكنم اي كاش ميشد اؤري از ما بعد از مرگمان حداقل براي نوه و نتيجههايمان باقي ميماند، من از سال 76 شروع به كار كردم حتي يك نسخه از اجراهايي كه داشتم نيز باقي نمانده و اصلا آرشيو براي يك خواننده زن مخصوصا تكخوان كاملا بيمعناست.واقعا نميدانم اين معما چگونه بايد حل شود. تنها چيزي كه به نظرم ميرسد اين است، شايد همانطور كه پاركهايي را براي خانمها تدارك ميبينند، اگر استوديويي هم فقط براي خانمها مهيا كنند، براي خوانندگان زن اين امكان فراهم ميشود كه حداقل يك نسخه از آؤارشان را فقط براي خودشان داشته باشند.
نظرتان درباره تشكيل گروههاي همخواني كه صدايتان با صداي ديگر خوانندگان همراه شود چيست؟
من بتازگي شنيدهام كه با همخواني هم مخالفت شده )همخواني صداي زن با صداي مرد( البته اين مورد شايد براي جوانترها ايده خوبي باشد ولي براي من واقعا درست نيست كه با اين سنوسال با صداي يك آقا كه حالا ممكن است خيلي هم از من جوانتر باشد همخواني كنم و در كل به نظر من همخواني در موسيقي سنتي ايران وجود ندارد مگر اينكه «كر» باشد كه آن هم بايد چهار صدا باشد، در مورد آواز و ترانهها هم خيلي قضيه منطقي نيست.
چندسالي است شاهد بازخواني برخي ترانههاي ماندگار قديمي از آؤار موسيقيدانان زن توسط برخي خوانندگان مرد هستيم، نظرتان در اين مورد چيست؟
به هر حال اين قضيه بستگي به نظر آهنگساز دارد، من نميتوانم به آهنگساز بگويم كه چرا آهنگمرا به خواننده ديگري دادهايد تا اجرا كند چون ممكن است نظر آهنگساز بر اين باشد كه ميخواهم اين آهنگ دوباره در ذهنها و براي جوانترها تداعي شود و از خاطر پاك نشود، با توجه به اينكه اين اجازه و اختيار براي خوانندگان زن وجود ندارد پس تنها گزينه اين است كه بايد توسط خوانندگان مرد اجرا شود، چه خوب و چه بد اين تصميمي است كه به خود آهنگساز بستگي دارد و ما نميتوانيم از آن ايراد بگيريم.
اين روزها چه ميكنيد و آيا كاري براي اجرا آماده كردهايد؟
پنجم و ششم بهمن دو شب در فرهنگسراي هنر اجرا داشتم و يك اجرا هم در تاريخ 11 بهمن براي جشنواره موسيقي فجر در تالار وحدت دارم كه به مناسبت عيد سعيد غدير آهنگي به نام «عشق علي» را آماده كردهام و با اركستر گروه ياران اجرا ميكنم.