محمدعلي سپانلو: هنر اصلا سفارش‌بردار نيست، ايسنا

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس فرهنگ و ادب - ادبيات
محمدعلي سپانلو معتقد است: هنر اصالتا هيچ سفارش خارجي را بر نمي‌تابد؛ آنچه هست، سفارش وجدان يك هنرمند در پاسخ به سفارش اجتماعي است.
اين شاعر معاصر در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اظهار كرد: وجدان يك هنرمند، اعم از نويسنده، نقاش، شاعر و... به سفارش اجتماعي پاسخ مي‌دهد. زمان مقاومت در مقابل خارجيان يا در زمان تسلط جهل و بي‌فرهنگي جامعه از هنرمندش مي‌خواهد عكس‌العمل نشان دهد و هنرمند هم به وجدان خود پاسخ مي‌دهد.
وي با بيان اين كه هنر سفارشي به يك تعبير هست و به يك تعبير وجود ندارد، گفت: اگر از صافي وجدان بگذرد و به پر كردن جاي خالي و پاسخ در هنرمند نيازي احساس شود، يك نوع سفارش است؛ اما اگر فكر مي‌كنند از بيرون مي‌شود سفارش داده شود، كار معمولا خيلي كامل نيست. در جهان امروز مثلا سينماگر يا كسي كه مي‌خواهد تنديس بزرگي را بسازد، به‌ناچار بايد سفارش بگيرد و نظرات سفارش‌دهنده را رعايت كند و اين، مشكل‌ترين كار براي هنرمنداني است كه به سرمايه احتياج دارند.

او ادامه دارد: گاهي در اين سفارش گرفتن عصيانهايي ديده شده است؛ مثل ريورا نقاش كه وقتي قرار شد براي سازمان ملل نقاشي ديواري بكشد، خلاف ميل آنها نقاشي چپ‌گرايانه، يعني تك چهره لنين را كشيد. او عليه سفارشي كه گرفته بود عصيان كرد. پس گاهي در سفاش اين اتفاقات هم مي‌افتد؛ بنابراين در هنرهاي سفارشي تجربه هنري هنرمند مي‌تواند قدري تعبدات و اصولي كه سفارش دهنده تحميل مي‌كند را جبران كند.
وي همچنين متذكر شد: هنر اصلا سفارش بردار نيست؛ مگر وجدان هنرمند متوجه نيازي شود كه خود دارد و سعي كند به آن نياز كه يك سفارش اجتماعي است، پاسخي دهد. معمولا كار سفارشي آنقدر بد خواهد بود كه خود مدل و سوژه اصلي را نفي خواهد كرد. مثلا اگر عاشق كسي نيستيم، ولي برايش شعر عاشقانه بگوييم، چون از نياز دروني خالي است، آنقدر بد خواهد شد كه معشوق را نزد ديگران بد وانمود خواهد كرد. درواقع كار سفارشي خلاف خود عمل مي‌كند.
سپانلو در پايان يادآوري كرد: اگر كسي چيزي را كه مي‌سازد از درون الهام نگرفته باشد، آن كارها نتيجه معكوس خواهد داد.