 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
گروه فرهنگي، نيكو پرهيزگاري: امروز هجدهمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران درحالي به پايان مي‌رسد كه تفاوت‌هاي آشكاري با نمايشگاه‌هاي پيشين داشت.
نخستين روز نمايشگاه با جمع‌آوري برخي از كتاب‌هاي برخي از ناشران به پايان رسيد، كتاب‌هايي كه مجوز دريافت كرده بودند و پس از گذشتن از فيلترهاي مميزي دولتي امكان پخش عمومي در نمايشگاه يافته بودند.
به گزارش اقبال برخي از ناشران حاضر نيستند در اين زمينه به خبرنگاران توضيح بدهند، اما تعدادي از ناشران فهرستي از كتاب‌هاي جمع‌آوري شده را در اختيار خبرنگاران مي‌گذارند.
انتشارات مس از جمع‌آوري 13 كتاب خبر داده است.
انتشارات كاروان مي‌گويد آخرين كتاب «پائولو كوئليو» جمع‌آوري شده است.
در خبرها آمده است: نسخه فارسي رمان «زهير» تازه‌ترين نوشته پائولو كوئليو، نويسنده سرشناس برزيلي، در جريان هجدهمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران توسط «مأموران حراست» جمع‌آوري شد.
آرش حجازي مترجم رسمي آثار كوئليو و مدير انتشارات كاروان، ناشر رسمي آثار اين نويسنده در ايران در گفت‌وگويي با بخش فارسي بي‌بي‌‌سي گفت: «روز سوم نمايشگاه كتاب (دوشنبه 9مه)، عده‌اي از مأموران حراست به غرفه ما آمدند و تمام نسخه‌هاي موجود در غرفه را توقيف كردند و به ما اعلام كردند كه اجازه فروش نسخه‌هاي باقيمانده زهير را نداريم».
به گفته حجازي هنوز هيچ دليل مشخصي براي توقيف كتاب زهير كه داراي مجوز نشر و پخش بوده، به انتشارات كاروان ابلاغ نشده است و ظاهراً تصميمات بعدي درخصوص اين كتاب پس از پايان نمايشگاه كتاب به اين انتشارات ابلاغ خواهد شد.
اين كتاب نخستين كتابي است كه پيش از چاپ به زبان اصلي، به زبان فارسي منتشر شده است.
حجازي عقيده دارد تنها دليل توقيف رمان زهير مي‌تواند شهرت پائولو كوئليو و استقبال و ازدحام بيش از اندازه بازديدكنندگان در مقابل غرفه انتشارات كاروان در نمايشگاه كتاب باشد.
به گزارش اقبال، كتاب «تارج خار» مسيح علي‌نژاد نيز كه روز پنج‌شنبه به نمايشگاه رسيده بود، بلافاصله پس از عرضه جمع‌آوري شد. اين كتاب كه ابتدا براي دريافت مجوز دچار مشكل شده بود، پس از دخالت خاتمي و موافقت وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي مجوز دريافت كرد، اما گويا كسان ديگري تصميم‌گير نهايي‌اند، نه رئيس‌جمهور و وزير.
همچنين ايلنا گزارش داده است در ادامه جمع‌آوري بعضي كتاب‌ها از پيشخوان غرفه‌ها در نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، «سال صفر» سروده «اردلان سرفراز» نيز توقيف شد.
بنابراين گزارش «سال صفر» و ساير كتاب‌هاي توقيف شده نه‌تنها در ايام برگزاري نمايشگاه حق عرضه ندارند، در ساير ايام اين كتاب و كتاب‌هاي جمع‌آوري شده ديگر در كتاب‌فروشي‌ها عرضه نخواهد شد.
به گزارش اقبال از كتاب‌هاي ديگري كه دستور جمع‌آوري آن صادر شد كتاب «داد و بي‌داد» نوشته ويدا حاجبي از انتشارات «بازتاب نگار» است.
جمع‌آوري كتاب‌ها از نمايشگاه كه به نام «حراست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي» صورت مي‌گيرد، اعتراض ناشران را برانگيخته است.
اتحاديه ناشران و كتابفروشان تهران در اعلاميه‌اي نسبت به جمع‌آوري كتاب‌هاي مجوزدار از نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران واكنش نشان داد.
در اين اطلاعيه كه در شماره نهم ويژه‌نامه «گزارش كتاب» به چاپ رسيده، آمده است: «در روزهاي اخير در نمايشگاه كتاب، بعضي از عناوين جمع‌آوري شده كه تماماً داراي مجوز نشر است، از نظر اتحاديه ناشران و كتابفروشان تهران اين عمل خارج از چارچوب‌هاي پذيرفته شده است.»
در بخش ديگر اين اعلاميه عنوان شده: «بدين وسيله اعلام مي‌داريم اين برخوردها نه تنها مورد تأييد اتحاديه نمي‌باشد، بلكه به آن معترض هستيم.»
اطلاعيه مورد اشاره همچنين تأكيد مي‌كند: «اتحاديه ناشران و كتابفروشان مسؤول آنچه در صنعت نشر مي‌گذرد نيست و دوستاني كه قلم برا و لحن طلبكارانه از اتحاديه دارند مي‌توانند از متولي چاپ كتاب مطالبات خود را دريافت كنند.»
به گزارش اقبال، تفاوت‌هاي نمايشگاه هجدهم با نمايشگاه قبلي در جمع‌آوري كتاب‌ها خلاصه نمي‌شود. نگاهي به نشريه روزانه اين جشنواره با عنوان «كتاب 18» كه توسط ستاد نمايشگاه منتشر مي‌شود، حكايت از نوعي روشنفكرزدايي از فعاليت‌هاي فرهنگي دارد.
مروري بر شماره‌هاي مختلف اين نشريه، نشان مي‌دهد كه از روشنفكران بنامي كه در حوزه كتاب فعال هستند و در نمايشگاه آثار زيادي از آنان عرضه شده است، جز چند مورد خبري نيست. در كنار اين تفاوت به نحو چشمگيري سعي شده است نقش روحانيون در نشريه پررنگ شود و شماره‌اي نيست كه در آن گفت‌وگو يا خبرها و تصاوير متعددي از روحانيون بازديدكننده از نمايشگاه يا روحانيون مؤلف نباشد به نحوي كه احساس مي‌شود سياست امسال نمايشگاه پرداختن به رابطه روحانيت و نمايشگاه است.
به گزارش اقبال، حضور پررنگ اعضاي مجلس هفتم و به خصوص اعضاي كميسيون فرهنگي اين مجلس، چشمگير است و با استقبال دست‌اندركاران نمايشگاه روبه‌رو شده است. در صفحه اول شماره هفتم خبرنامه كتاب 18 آمده بود: «پيوند مجلس و دولت در نمايشگاه» حضور مجلس هفتمي ها در تمام شماره‌هاي نشريه پررنگ بود.
به‌گزارش اقبال، ستادخبري نمايشگاه نيز چنين سياستي را پيش گرفته است. درميان خبرهاي ارسالي اين ستاد براي مطبوعات به ندرت با خبري از روشنفكران روبه‌رو مي‌شويم، اما حضور روحانيون مجلس هفتمي و چهره‌هاي محافظه‌كار بسيار بالاست.
به گزارش اقبال، برگزاري نشست‌هاي مختلف نمايشگاه نيز كه توسط ستاد نمايشگاه برگزاري مي‌شود، چنين حال و هوايي چشمگير است و حتي گفته مي‌شود از برخي نشست‌هايي كه خبر برگزاري آنها اعلام شده بود نيز جلوگيري شده است.
حاكميت چنين حال و هوايي برخي را به اين نكته رهنمون مي‌كند كه دست‌اندركاران نمايشگاه كتاب به‌نوعي براي دولت بعدي كه پيش‌‌بيني مي‌كنند محافظه‌كار باشد، خود را آماده مي‌كنند و به استقبال آن رفته‌اند.
پيش از اين محمدجواد مظفر مدير انتشارات كوير در نامه‌اي سرگشاده از پهن كردن فرش قرمز توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نام برده بود.
به گزارش اقبال، از زاويه‌اي ديگر نيز نمايشگاه هجدهم قابل تأمل بود. مروري بر كتاب‌هاي ناشران برجسته نشان مي‌داد كه تعداد كتاب‌هاي چاپ اول نسبت به سال‌هاي گذشته پايين آمده بود. ناشران علت اين امر را گذشته از وضعيت بحران كاغذ سال گذشته به سختگيري‌هاي مميزي وزارت ارشاد مربوط مي‌دانند كه به طولاني شدن فرآيند بررسي كتاب‌ها انجاميده است.
با اين حال اگر بخش‌هاي دولتي و به‌خصوص دست‌اندركاران برگزاري نمايشگاه كوشيده بودند كه با حذف برخي از صداها به استقبال دولت آينده بروند، ناشران خصوصي تلاش كرده بودند با دعوت از مهماناني كه حامل صداهاي مختلفي بودند، اين نقيصه را تاحدي جبران كنند. همچنين نشريه «گزارش كتاب» كه توسط كميته اجرايي اتحاديه و تعاوني ناشران منتشر مي‌شد، تاحدي حامل صداهاي مختلفي بود.
به‌هرحال امروز نمايشگاه هجدهم پايان مي‌يابد و ناشران چشم مي‌دوزند به نمايشگاه نوزدهم. نمايشگاه نوزدهم چگونه نمايشگاهي خواهد بود؟ گذشته از مسائل مكان نمايشگاه كه به معضلي دائمي تبديل شده است، نگراني‌هاي ديگري نيز وجود دارد.
