هشدار علي باباچاهي به شاعران جوان: انگار خداوند ما را نفرين كرده كه زبان يكديگر را درك نكنيم! ايسنا

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: فرهنگ و ادب - ادبيات

با اين نظر مخالفم كه شعر امروز خواننده ندارد؛ خوانندگان در طيف‌هاي مختلفي قرار گرفته‌اند كه هر كدام شاعران خاص خود را گزينش مي‌كنند.

علي باباچاهي در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) با بيان اين مطلب تصريح كرد: معيار خوانش شعر امروز با شعر دهه‌ها‌ي 40 و50 عوض شده است. يكي از علت‌هاي اين تعويض، به شرايط اجتماعي و سياسي ايران و جهان ارتباط مي‌يابد كه‌ به تبع اين، طبعا تغييرهايي در نوع نگاه و آفرينش اثرهنري پديد مي‌آيد.

وي گفت: شعر دهه‌هاي 40 و50 بر محور «براندازي» مي‌چرخيد؛ يعني تمام تعالي روحي هنرمند صرف نوعي سفارش اجتماعي مي‌شد كه موضوعش براندازي باشد؛ بنابراين خواننده در پيوند با شعر دنبال مركز ثقل آن مي‌گشت كه همان ستيز با حاكميت بود و خواننده به نوعي انتفاع و سوداندوزي (شعر ثمربخش) مي‌انديشيد.

اين شاعر متذكر شد: با محو مركز ثقل شعر دهه‌هاي 40 و 50، پاره‌اي از مضامين حاشيه‌يي كه انتفاعي به‌نظر مي‌رسيدند، كم‌رنگ شد؛ يعني پرداختن به اين نكته‌ها فاقد موضوعيت تاريخي - هنري بودند. ما هم‌چنان درواقع با بخش زيادي از خوانندگان معتاد به اين نوع شعر سر و كارداريم كه هم‌چنان در طلب شعري هستند كه درست روبه‌روي حاكميت بايستد، چرا كه هنوز تعريف درستي از دولت، حاكميت و مردم به دست داده نشده است.

وي با بيان اين مطلب كه شاعر با درك درست مقتضيات تاريخي، با افق‌هاي جديدي در عرصه‌ي اجتماعي - سياسي روبه‌روست كه در جاي خود قابل تأويل هستند، افزود: به عبارتي درك شاعر امروز فراتر از مسأله سنديت‌گرايي است؛ يعني تنها به خير و شر، شيطان و فرشته نمي‌انديشد، بلكه به تكثر مضامين نظر دارد. اين تكثر مضامين، تكثر در خوانش را در پي دارد كه وظيفه‌اي را بر دوش خواننده‌ معتاد و نيمه‌معتاد مي‌گذارد و از او مي‌خواهد كه تا حد ممكن به نوعي به حرفه‌يي بودن در مطالعه شعر همت گمارد.

سراينده‌ي "قيافه‌ام كه خيلي مشكوك است" يادآور شد: با اين حساب به گمان من بخشي از شعر امروز كه ما آن‌را شعر متفاوت مي‌ناميم، از ذهنيت بخشي از خوانندگان پيشي گرفته است. توصيه‌ام اين است كه اين بخش از خوانندگان كه بعضا در حوزه‌ي روشن‌فكري هم قرار دارند، به تمرين‌هاي پيش‌رفته‌اي در حوزه مطالعه رو كنند.

وي با اعتقاد براين‌كه زبان بخش مترقي شعر امروز ايران با زبان شعر دهه‌هاي 40 و 50 تفاوت آشكاري دارد، تصريح كرد: اين تفاوت بر جابه‌جايي مسائل اجتماعي و سياسي در سطح ايران و جهان مبتني است. اصولا شعر پيش‌رو در تمام دنيا خوانندگان مخصوص به خود را دارد. اگر كمي دست پايين بگيريم و قدري فريب‌كاري در كار شعر به خرج دهيم، با خوانندگان زيادي روبه‌رو خواهيم شد. در حال حاضر شاعراني در ميان ما هستند كه شعر ميان‌مايه‌اي مي‌نويسند و طرفداران زيادي هم دارند.

باباچاهي گفت: در بخشي از شعر امروز ايران كه همان شعر متفاوت باشد، پاره‌اي از جوانان و غيرجوانان به انگيزه‌ي مدرن يا پسامدرن‌نمايي، به ويرانگري‌هاي تاسف‌انگيزي دست زده‌اند كه رابطه‌ي بين خواننده و اين‌گونه شعر را تيره و تاريك ساخته است. من به اين طيف از شاعران هشدار مي‌دهم كه بر افراط‌ ‌گرايي‌ها و تصنع‌زدايي‌ها، آن‌چنان اصرار نورزند تا با شعري روبه‌رو شويم كه حتا دست‌اندركاران حرفه‌يي شعر امروز ايران از درك و فهم آن عاجز باشند. به نظر مي رسد كه خداوند ما را نفرين كرده است كه زبان يكديگر را درك نكنيم.