 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
روز سه‌شنبه (۲۳ مى) كنگره‌ى جهانى «پن» با حضور شخصيت‌هايى چون هورست كوهلر، رئيس جمهورى آلمان و گونتر گراس، دارنده‌ى جايزه‌ى ادبيات نوبل در برلين گشايش يافت. نويسندگانى از سراسر جهان در اين همايش تحت عنوان ”نگارش در جهانى بيگانه با صلح” شركت داشتند. در حاليكه جمعى از نويسندگان و هنرمندان ايران بار ديگر طى نامه‌اى خواستار آزادى رامين جهانبگلو شده‌اند، ناصر زرافشان از درون زندان پيامى براى كنگره‌ى «پن» فرستاد.
بايد اذعان داشت كه نويسندگان در طول تاريخ هميشه نقشى صلح‌جو نداشته‌اند. از دوران باستان يونانى‌ها و رومى‌ها گرفته تا جنگ‌هاى سى‌ساله در اروپا تا به امروز سرايش‌هاى قهرمان‌پرور را همواره در كنار شكوه‌ها عليه نابودى و آسيب‌هاى انسانى خوانده‌ايم. ولى بايد معترف بود كه تاريخ بشريت بيشتر شاهد جنگ‌‌ها بوده تا صلح‌ها.
و امروز؟ به گفته‌ى «يوهانو اشتراسر»، رئيس مركز «پن» آلمان، در پايان جنگ سرد از قرار معلوم اميد به صلحى پايدار بستن شباهت به تخيلى بيش ندارد. صحنه‌هاى زندگى‌سوز از بالكان تا افغانستان و از كنگو تا قفقاز دامن گسترانده‌اند و اخيرا حتا بنام خداوند عالم. وى مى‌گويد:
”با شگفتى و نگرانى فزاينده امروز شاهد آن هستيم كه جنگ‌هاى مذهبى، آنگونه كه در سده‌هاى شانزدهم و هفدهم در اروپا تجربه كرديم، برخلاف خوشباورى زودرس‌مان به گذشته‌هاى دور تعلق ندارند. متعصب‌هاى نه تنها اسلامى، بلكه مسيحى و يهودى و هندويى جنگ‌هاى مقدس را موعظه مى‌كنند تا با آتش و شمشير جهان را از وجود كافران ناپاك بزدايند.”
بنابراين پهنه‌اى گسترده در برابر كار «پن» قرار دارد. ولى كسى آن اندازه ساده‌انگار نيست كه تنها با نظر خيرخواهانه قصد صلح كند. «ييرى گروسا»، رئيس بين‌المللى پن مى‌گويد:
”آيا مى‌توان داعيه‌ى اين را داشت كه نگارش عملى صلح‌‌آميز است؟ محل نگارش نويسنده، محل مشاجره با معناهاست و در اينجا كسى نبايد صلح كند و تبيين نهايى را مدعى شود، زيرا كه حفظ فضاى باز معناشناختى نه تنها خود چالشى است، بلكه معناى كار ما نيز هست.”
بر زبان گونتر گراس، نويسنده‌ى پرآوازه‌ى آلمانى و برنده‌ى جايزه‌ى ادبى نوبل نيز سخنان صلح‌آميزى جارى نشد. وى با نطق سنجشگر خود به تحليل روند گسترش مناقشات جهانى در پايان جنگ سرد پرداخت و گفت:
”در شرايط كنونى در دام تكبر يگانه ابرقدرتى گرفتار آمده‌ايم كه در پى يافتن خصمى جديد موفق بوده است. ابرقدرتى كه مى‌خواهد بر تروريسمى خودپرورانده ـ نگاه كنيد به اسامه بن‌لادن ـ با ابزار اسلحه غلبه كند. ولى جنگى با زيرپا نهادن قوانين جهان متمدن براه افتاد، كه نه تنها پايان نيافته، بلكه بر پهنه‌ى ترور نيز افزوده است.”
نوشتن عليه فراموشى: شايد در جهانى بيگانه با صلح بيش از اين امكان‌پذير نباشد. ولى اين تنها از تك تك نويسندگان برمى‌آيد.
