محمد علی کشاورز؛ بازگشت به صحنه تئاتر پس از ۳۰ سال، رادیو فردا

محمد ضرغامی

پس از سی سال دوری از صحنه تئاتر ایران، محمد علی کشاورز، هنرپیشه برجسته قرار است که با بازی در نمایشي به نام «مسافری در تاریکی» نوشته مارشا نورمن، نمایشنامه نویس معاصر آمریکایی به کارگردانی هنرمند جوانی به نام روح الله جعفری به صحنه تئاتر بازگردد.

آقای کشاورز فعالیت نمایشی خود را در اواخر دهه سی خورشیدی آغاز کرد. او علاوه بر ایفای نقش در تئاتر به بازی در سریال ها و فیلم های مطرحی همچون «خشت و آینه» از ابراهیم گلستان، «شب قوزی» از فرخ غفاری، «رگبار» از بهرام بیضایی و «مادر» از علی حاتمی بازی کرده است. او به تازگی کتاب خاطرات هنری اش را با نام «اکسیر نقش » به پایان برده است.

رادیو فردا در گفت و گویی با محمد علی کشاورز از حضور دوباره اش بر صحنه تئاتر ایران پرسیده است.

رادیو فردا: چطور شد که تصمیم گرفتید بار دیگر به صحنه تئاتر باز گردید؟

محمد علی کشاورز: من معتقد بودم که جوان های ما، که از دانشکده های تئاتر فارغ التحصیل می شوند، شروع به کار کنند، چون یک واقعیت وجود دارد که ما دیگر توان سی سال پیش را نداریم . این بار هم، این نمایش نامه ای که آقای جعفری ترجمه کرده اند که هنوز ما به روخوانی متن آن نرسیده ایم، داریم مطالعه می کنیم که وضع به چه صورت است، کاراکتر ها را بشناسیم، روابط آنها را با هم ببینیم. گفت و گو کردیم با مقامات فرهنگی و وزیر ارشاد، که به اصطلاح متولی تئاتر هستند در این مملکت، و قرار شده که جلسه ای بگذاریم و راهکارها و هنرپیشه هایی که می خواهیم انتخاب کنیم و آقای جعفری هم کارگردانی کنند و البته ما آنچه که در توان داریم و تجربه های خود را در اختیار آن جوان می گذاریم که این جوان شروع به کارگردانی کند.

پیشنهاد بازی در نمایش «مسافری در تاریکی» از طرف چه کسی مطرح شد؟

من نمایش را خواندم و با معاونت وزارت ارشاد، آقای دکتر ایمانی جلسه ای داشتیم، صحبت کردیم و من طبق {برنامه مرکز}هنرهای نمایشی، که در چه تاریخی باید اجرا کنیم و مسائل دیگری که با ایشان صحبت کردیم، آنها هم با این کار موافقت کردند. علاوه بر آن، خودم هم ممکن است نمایشنامه دیگری را به عنوان کارگردان کار کنم، که قرار شده نشستی داشته باشیم و البته من اسم این نمایشنامه را به آنها نگفته ام.

این نمایشنامه ای که قرار است شما کارگردانی کنید، از نظر فرم و محتوا، در چه حال و هوایی است؟

این نمایشنامه ای است که به ترتیب جدیدی می خواهم کار کنم، حالا هم درفرم، هم محتوا، هم پرسوناژ و همه چیز. الان دنیا، دنیای ارتباطات است و دیالوگ و گفتار دیگر در کار تئاتر کمتر باید باشد و بیشتر از تکنیک های جدید، نور، موزیک، صوت، حرکت باید استفاده شود و شناخت پرسوناژها و نویسنده و گفت و گو با نویسنده. داریم تلاش خودرا می کنیم، حالا تا چه حد موفق شویم!

پس از سی سال دوری از صحنه، بازگشت دوباره کمی سخت نیست؟

صد درصد. در تمام دنیا هنرپیشه های بزرگ، آنهایی هستند که از تئاتر به سینما یا تلویزیون رفته اند. اصل تئاتر است که برای آن نقطه نظرهای خود را به آنها گفته ایم، باید بودجه در اختیار تئاتر بگذارند، چون تئاتر نمی تواند تنها خودش باشد، باید حتما دولت و به خصوص شهرداری ها کمک کنند و سالن های تئاتر را اشباع کنند از نمایشنامه های ایرانی و فرنگی، هر دو، و در تمام دنیا هم همین گونه است.

با توجه به مشکلات اقتصادی که گریبانگیر تئاتر ایران است، چطور قبول کردید که از مسائل مادی این قضیه صرف نظر کنید؟

زندگی ما در تئاتر شروع شده و در تئاتر هم باید تمام شود. الحمدالله در شرایطی هستیم که، توجه بیشتر در ایران، نسبت به کار درام و درام نویسی است.

آقای کشاورز حالا که از کار تئاتر بحث کردیم و باز گشت دوباره جنابعالی، بد نیست سئوال کنم چرا همچنان در سینما غایب هستید؟ دلیل این غیبت چیست؟

در سینما کمتر کار می کنم. بیشتر کارهایم را گذاشته ام روی برنامه های تلویزیونی و سینما خیلی کم کار می کنم، چون به هرحال هر کس سلیقه ای دارد، تعصبی نسبت به کار خود دارد و این است که سناریوها کمی ضعیف است. باید سناریوها قوی شود و این کار نمی شود، مگر اینکه تئاتر و نویسنده تئاتر به میدان بیاید و بعد شروع کند به سناریو نویسی.