خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: سياسي
حسن يوسفي اشكوري در مراسم شب تاسوعاي حسيني كه به همت انجمن اسلامي دانشجويي دانشجويان دانشگاههاي شهر تهران و سازمان دفتر ادوار تحكيم وحدت در حسينيهي ارشاد تهران برگزار شد، در خصوص "حر و حريت در قيام امام حسين (ع)" گفت: كلمه حر، حريت، آزادي، آزادگي و آزاديخواهي اين روزها به كرات استفاده ميشود؛ اما چه اندازه به عمق اين واژه و مفهوم آن توجه ميكنيم؟
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) وي در خصوص معني فارسي "حر و حريت" اظهار داشت: حر و حريت واژگان عربي هستند و معني فارسي آن آزادگي است. البته آزادي هم به كار برده ميشود كه ترجمه دقيقي نيست.
وي تصريح كرد: در عصر مشروطه و پس از آن، اين واژه زياد در ادبيات سياسي ما بكار رفته است. وقتي كه شعار حريت، اخوت، مساوات در زمان مشروطه مطرح شد در واقع معادل سه شعار معروف آزادي، برادري و برابري انقلاب فرانسه بود و حريت برابر اصطلاح آزادي بكار رفت و همچنان كه اخوت به جاي برادري بكار رفت.
يوسفي اشكوري گفت: در فرهنگ معين دربارهي آزادي و آزاد، اين واژگان آمده است. يكي حريت و آزادگي در مقابل بندگي و عبوديت. يعني بندهي كسي نبودن. در سيستم بردهداري كساني برده بودند و كساني آقا، كساني آزاد بودند و كساني نيز، غلام و برده بودند.
وي در خصوص مفهوم دوم حر و حريت در فرهنگ معين اظهار داشت: آزادمردي كه بيشتر جنبه اخلاقي دارد و معني سوم رهايي و خلاصي؛ اينجا حريت و آزادي نه به مفهوم اجتماعي و سياسي است و نه به مفهوم اخلاقي است و چهارم شادي و خرمي، پنجم به مفهوم استراحت و آرامش؛ ششم جدايي و ...
همانطور كه ملاحظه ميشود در فرهنگ و ادبيات ما حريت و حر به معني آزادي و آزادگي به كار برده ميشود ولي به مفهومهاي ديگر مورد استفاده قرار نميگيرد. براين اساس آزاد يعني كسي كه بنده كسي نباشد.
يوسفي اشكوري در ادامه با توضيح در خصوص كاربردهاي مختلف مفهوم حر و حريت در فرهنگ و ادبيات فارسي، اظهار داشت: به انساني ميگوييم آزاد كه از اختيار خودش به خوبي و در جهت مثبت استفاده ميكند، نه در جهت منفي؛ اگر انساني از اختيار آزادي و اراده خلاق خودش در جهت منفي استفاده كند، ميشود به معني همان كه از هر قيد و بند اخلاقي و انساني رها بودن و اما اگر انسان از اراده و اختيار و قدرت انتقادگري خودش در جهت مثبت استفاده كند، ميشود آزادي به معني درست و صحيح كلمه.
وي اظهار داشت: آزادي به معني رهايي و خلاصي يك مفهومي عام است كه عمدتا در رابطه با جامعه، حقوق و سياست و اقتصاد به كار برده ميشود. آزادي انديشه، عقيده، فكر، بيان و مطبوعات، آزادي احزاب و يا آزادي اقتصادي. اما آزادگي عمدتا در رابطه با شخص، شخصيت و منش انسان است. يعني رهايي و خلاصي روحي و فكري و اخلاقي انسان از تمام قيد و بندهاي ضدكمال.
يوسفي اشكوري با بيان اينكه آنچه امروز مورد بحث است، آزادگي است؛ نه آزادي اجتماعي و اقتصادي و سياسي، به فرازي از بيان حضرت امير المؤمنين (ع) اشاره كرد و گفت: حضرت امير ميفرمود بنده كسي نشويد كه خدا ما را آزاد آفريده است انسان موحد، انسان مؤمن، معتقد و متدين هرگز زير بار زور، ستم، بيعدالتي، ستمگري نخواهد رفت.
وي به حديثي از امام صادق (ع) و بيان دكتر شريعتي از آن اشاره كرد و گفت: حر، حر، است. آزاده در همه حال و در هر شرايطي قرار گيرد آزاد است. حاكم باشد، محكوم باشد. در هر شرايطي قرار بگيرد آزادگي را از دست نميدهد.
وي در ادامه به سخنان امام حسين (ع) درباره حر بن يزيد رياحي اشاره كرد و گفت: امام به حر ميفرمايد اسمت چيست؟ ميگويد: اسمم حر است مادرم مرا حر ناميده است؛ ميفرمايد تو واقعا حري همچنان كه مادرت تو را حر ناميد. روشن است كه حر به مفهوم اخلاقي، عدم وابستگي اخلاقي و رواني است.
يوسفي اشكوري در ادامه به فراز ديگري از سخنان امام حسين (ع) در عصر عاشورا اشاره كرد و اظهار داشت: امام فرياد ميزند "اگر شما دين نداريد كه مطابق معيارهاي ديني عمل كنيد، حداقل آزاده باشيد" معني اين جمله اين است كه آزادگي منحصرا از طريق دين حاصل نميشود. هرچند كه دين خود عامل بسيار مهمي در آزادگي انسان است ولي انسان ميتواند پايبندي ديني نداشته باشد اما به ارزشهاي انساني وفادار باشد. همانطور كه بسياري از غيردينداران در طول تاريخ به ارزشهاي انساني وفادار بودهاند و در مقابل متأسفانه برخي از متظاهران به دين از آزادگي برخوردار نيستند.