محمد خاتمي: هدف موسسه گفت وگوي تمدن‌ها ارايه شناخت بهتر از اسلام است، ايرنا

برلين، خبرگزاري جمهوري اسلامي ‪۸۴/۰۸/۲۸‬

"سيدمحمد خاتمي" رييس‌جمهوري پيشين ايران هدف از تاسيس موسسه گفت وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها را ارايه شناخت بهتر از اسلام به جهانيان اعلام كرد.

خاتمي روز شنبه در مصاحبه اختصاصي با خبرنگار ايرنا در برلين گفت:
موسسه گفت وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها دو بخش دارد كه بخش نخست از چندي پيش فعاليت خود را در داخل ايران آغاز كرده و بيشتر بر مسايل جهان اسلام تمركز دارد.

وي افزود: در اين بخش، درپي آن هستيم كه يك همزباني درون دنياي اسلام بويژه با توجه به گرايش‌هاي افراطي و تندروانه‌اي كه مخصوصا در مقابل تندروي‌هاي غرب در حال گسترش است، ايجاد كنيم.

مي‌خواهيم در اين مجموعه، چهره منطقي، رحماني و سازنده اسلام را به جهانيان ارايه كنيم تا وقتي كه در مقابل دنيا از اسلام صحبت مي‌شود مشخص باشد كه از كدام اسلام صحبت مي‌كنيم، از اسلام خشونت‌طلب طالباني يا از اسلام سازنده و طرفدار حق و عدالت و فضيلت و آزادي.

رييس جمهوري پيشين ايران فعاليت ديگر اين موسسه را در عرصه بين‌المللي دانست و افزود: قرار است بخش ديگري از اين موسسه در اروپا تاسيس شود كه اقدامات آن در حال انجام است.

وي گفت: دفتر اروپايي موسسه مذكور با حضور انديشمندان و متفكراني كه علاقه به اين كار دارند راه‌اندازي خواهد شد و بويژه در نشستي كه ارديبهشت ما سال جاري با حضور بيش از ‪ ۱۰۰‬شخصيت مهم در يونسكو برگزار شد، از ايده راه‌اندازي چنين مركزي استقبال زيادي به‌عمل آمد و قريب به اتفاق كارشناسان معتقد بودند ايجاد چنين مركزي يكي از نيازهاي ضروري در شرايط كنوني است.

به‌گفته خاتمي، مركز گفت وگوي فرهنگ‌ها و تمدنها مجموعه‌اي غيردولتي خواهد بود، چون اگر وابسته باشد، با تغيير دولت‌ها و تغيير روش آنها، ممكن است تحت تاثير قرار گيرد در حالي كه قرار است اين موسسه مركزي باشد كه در آن موضوع گفت وگوي ميان تمدن‌ها با اولويت گفت وگوي اديان را پيگيري كند.

وي افزود: در صدديم اين مركز يك نوع ارتباط فعال بدون وابستگي با مراكز مهم جهاني مانند سازمان ملل و يونسكو نيز داشته باشد و معتقديم كه مي‌تواند نظرات خود را از طريق اين مراكز در اختيار مراجع رسمي جهاني قرار دهد.

خاتمي در زمينه تامين منابع مالي اين موسسه بويژه در اروپا گفت: دليل تاخير راه‌اندازي دفتر اروپايي، موضوع تامين منابع مالي آن بوده، زيرا ما نمي‌خواهيم منبع مالي را از جاي خاصي دريافت كنيم بلكه درپي آن هستيم كه از منابع مردمي علاقه‌مند به شركت در چنين اموري استفاده كنيم.

رييس جمهور سابق ايران همچنين ابراز اميدواري كرد كه چند ماه آينده دفتر اروپايي موسسه گفت وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در اروپا تاسيس شود.

خاتمي در مورد ديدگاه غرب بويژه انديشمندان از مباحث شما در چارچوب رفع سوء‌تفاهم‌ها ميان اديان، فرهنگ و تمدن‌ها و ميزان علاقه‌مندي و جديت براي پيگيري آن گفت: به‌اعتقاد من بايد دو مقوله حوزه افكار عمومي و حوزه خواص را از هم تفكيك كرد زيرا از نظر تاريخي سوء‌تفاهم‌هاي مهمي ميان ما و غربي‌ها وجود دارد.

جريان جنگ‌هاي صليبي از يك سو و مسايل استعماري از سوي ديگر بدبيني خيلي بزرگي در شرق نسبت به غرب ايجاد كرده و از طرف ديگر هم در تبليغي كه مناديان استعمار عليه اسلام براي تامين منافع خود مي‌كردند همگي منجر به ايجاد يك ذهنيت تاريخي در هر دو طرف عليه يكديگر شده كه ريشه‌هاي واقعي هم دارد ولي همين واقعيت‌ها از سوي قدرت طلبان مورد سوء‌استفاده قرار گرفته است.

متاسفانه در غرب سرنوشت افكار عمومي در دست محافلي است كه بيشتر به منافع و ديدگاههاي خاص خود مي‌انديشند و يك نوع برتري در دنيا براي خود قايل هستند و هميشه‌ها خواسته‌هاي خود را به افكار عمومي تزريق مي‌كنند.

رييس جمهوري سابق ايران در پاسخ به اين پرسش كه آيا غرب درباره مفاهيم مورد نظر شما به شناخت درستي نرسيده يا قصد ندارد در چنين روندي شركت كند، گفت: به‌اعتقاد من در زمان كنوني بسياري از متفكران در غرب و حتي بسياري از سياستمداران خيرانديش از محافل برتري‌جو احساس خطر كرده‌اند.

آنان احساس مي‌كنند با تداوم چنين وضعي، محال است بتوانيم در اين دنياي پيوسته يك جزيره امن داشته باشيم زيرا اگر امنيت نيست براي همه نيست و اگر باشد بايد براي همه باشد.

اگر در پي امنيت جهاني هستيم نمي‌توانيم جهان را به دو بخش برخوردار و نابرخوردار از حق امنيت تقسيم كنيم زيرا اين بي‌عدالتي منشاء از بين بردن امنيت است و با زور هم نمي‌توان با واكنش‌هاي پيامد آن مقابله كرد.

خاتمي درباره برخي توهين‌ها به مقدسات اسلامي در كشورهايي مانند آلمان، دانمارك و هلند و بي‌واكنشي انديشمندان و مسوولان اين كشورها به‌اتهامات روزافزون عليه اسلام و مسلمانان، به وجود توطئه‌ها براي دامن زدن به دشمني‌ها و اختلافات اشاره كرد.

رييس جمهوري سابق ايران گفت: من هم مانند شما عقيده دارم كه در زمان كنوني فضاي عمومي به دست كساني است كه در پي گسترش كينه و دشمني در جوامع هستند.

احساس مي‌كنم در وجدان بسياري از غربي‌ها اين مساله پيش آمده كه بايد روش ديگري را پيشه كنند اما طبعا صهيونيست‌ها و مراكز قدرت كار خود را مي‌كنند و از زمينه‌هاي تاريخي سوء‌تفاهم‌هاي موجود استفاده كرده و بر كينه، دشمني و رويارويي‌ها دامن مي‌زنند.

از همين رو معتقدم رفع اين روند به زمان زيادي نياز دارد. نمي‌توانيم با يك سخنراني يا ديدار وضع را تغيير دهيم ولي مي‌شود با مراكزي كه بر افكار عمومي و وجدان‌ها اثرگذارند به راهكارهاي جهاني رسيد كه در نتيجه آن مراكزي كه عليه اسلام و مسلمانان سم‌پاشي كرده و مشكل ايجاد مي‌كنند منزوي شوند.

خاتمي درباره ارزيابي خود نسبت به واكنش و اقبال مجامع دانشگاهي و حوزوي داخل كشور از گفت وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها گفت: بديهي است كه در صحنه اجتماعي كشور تنوع و تكثر در آرا، افكار و انديشه‌هاي مختلف وجود دارد و به‌همين دليل ممكن است در اين زمينه نظرات متفاوتي باشد.

ولي به‌اعتقاد من، بسياري از شخصيت‌هاي سياسي و علمي ما اين روش را مي‌پسندند و همه معتقدند اگر در فضاي سوء‌تفاهم جهان به‌هم پيوسته امروز با هم تفاهم نداشته باشيم بيشتر زيان مي‌كنيم.

تفاهم به مفهوم هضم شدن يكي در ديگري يا تسليم فرد در برابر ديگران نيست بلكه هر فردي هويت و منافع مستقل خود را دارد اما مي‌توانيم اين منافع و هويت را به جانبي هدايت كنيم كه به جاي تنش به همكاري و همراهي تبديل شود.

وي در پايان افزود: تا جايي كه مي‌دانم از مقام معظم رهبري تا شخصيت‌هاي ديگر، اين روال و روش را اگر درست انجام شود، مورد تاييد قرار مي‌دهند.