خواستار تعليق کامل غنی سازی هستيم؛ ايران تمرين می کند، نه تحقيق، گفت و گوی شهريار رادپور با جک استرا، بی بی سی

در پايان جلسه پنج عضو دايم شورای امنيت در آلمان در روز پنج شنبه 30 مارس، جک استرا، وزير امور خارجه بريتانيا در گفت و گويی اختصاصی با بخش فارسی بی بی سی به پرسش های ما پاسخ داد. مشروح اين گفت وگو را در ادامه می خوانيد:

منظور فرانک والتر اشتاين ماير، وزير امور خارجه آلمان و ميزبان جلسه از تشريح نتيجه گفت و گوها به اين صورت چه بودکه گفت ايران بايد بين همکاری با جامعه بين المللی يا انزوا يکی را انتخاب کند؟

مفهومش این است که ایران وظایف روشنی دارد؛ باید به تعهداتش در قبال آژانس بین المللی انرژی اتمی عمل کند و به خواست های شورای حکام آژانس مبنی بر متوقف کردن تمام روند غنی سازی اورانیوم و فعالیت های مربوط تن دهد.

اگر ایران این وظایف را بپذیرد، آن گاه باب همکاری در زمینه انرژی غیرنظامی اتمی و به صورت گسترده تر، روابط با اتحادیه اروپا و سایر کشورهای جهان و فکر می کنم با گذشت زمان، با آمریکا برای ایران گشوده خواهد شد که برای ایران مساله مهمی است.

در مقابل اگر ایران همچنان حاضر نشود وظایفی را بپذیرد که از این کشور انتظار می رود و به دلیل عضویت در پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی به گردن گرفته، آن گاه انزوای سیاسی ایران، به شیوه های مختلف بدتر خواهد شد. و این خبر ناخوشایندی برای ملت ایران خواهد بود.

اما ایران معاهداتی را امضا کرده و متعهد شده که از انرژی غیر نظامی اتمی برای نیات نظامی استفاده نخواهد کرد. مشکل اینجاست که ایران برای 18 سال آژانس بین المللی انرژی اتمی را در مورد فعالیت های خود فریب داده و تقریبا سه سال نتوانسته به تعهداتش عمل کند.

همه اینها در مورد چرخه سوخت است و تاسیسات چرخه سوخت اتمی ایران در نطنز و اصفهان بزرگتر از آن است که برای یکی دو نیروگاه باشد. سطح غنی سازی هم زیاد است و به همین دلیل، این ترديدها درباره نیات واقعی ایران وجود دارد.

آيا منظور اعضای دايمی شورای امنيت و آلمان اين است که تحت هيچ شرايطی ادامه تحقيق و فعاليت آزمايشگاهی غنی سازی اورانيوم در ايران را نمی پذيرند؟

ما نمی گوییم تحت هیچ شرایطی، غنی سازی برای مقاصد پژوهشی را نمی پذیریم. حرف ما این است: آنچه ایران تحقیق و توسعه می نامد، در حقیقت تحقیق نیست، بلکه تمرین است. نخست کار را با چند سانترفیوژ آغاز می کنید و وقتی که شیوه کار موفقیت آمیزشان را یاد گرفتید، تعداد بیشتری می سازید.

اجازه دهید این را بگویم که ما خواستار تعلیق چرخه سوخت ایران هستیم. اگر ایران با گذشت زمان به تعهداتش عمل کرد و اعتماد کامل جامعه بین الملل را جلب کرد، آن وقت می تواند چرخه سوخت را همان گونه که سایر کشورهای غیر هسته ای دارند، اداره کند. اما این ایران است که با نیرنگ و شانه خالی کردن از وظایفش، خود را در چنین وضعیتی قرار داده است.

منوچهر متکی، وزير امور خارجه ايران بيانيه شورای امنيت را غير قابل توجيه توصيف کرده است. آيا در نشست برلين اين نکته از پيش پذيرفته شده بود که پاسخ ايران به خواسته های مطرح شده در بيانيه منفی است؟

فکر می کنم ایران اشتباه می کند که این بیانیه ها را این گونه توصیف می کند. ما از سوی دولت ایران، پیامهای مختلفی می گیریم.

از یک طرف، چنین اظهاراتی بیان می شود و از سوی دیگر، این نشانه ها را دریافت می کنیم که دولت ایران مایل به مذاکره است.

بیانیه شورای امنیت، یکپارچه بود، و تنها دربرگیرنده مواضع آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان نبود، بلکه مواضع چین و روسیه و اعضای غیرمتعهد شورای امنیت را نیز بازتاب می داد.

برای همین، مقامات معقول دولت ایران باید به این مساله فکر کنند. آنها باید فکر کنند که تاکتیک های دولت ایران، سبب بیگانه شدن بسیاری از دوستان دولت ایران، از جمله بریتانیا، شده است.

همچنین آنها باید فکر کنند که خارج شدن از این وضعیت و اجرای وظایفشان چقدر آسان است. راهی برای این کار وجود دارد ولی آنها باید درباره مذاکره جدی باشند.

همه می دانند که نظر روسيه و چين با نظرات آمريکا و اروپا متفاوت بوده است، چه در زمينه اعمال تحريم های اقتصادی و چه در زمينه گزينه بعيدی مانند دخالت نظامی. آيا پس از مذاکرات در برلين، شما می توانيد بگوييد که اين اختلافات برطرف شده است؟

اولا درباره اقدام نظامی باید بگویم که هیچ کسی در نشست برلين درباره حمله نظامی حرفی نزد، جز این که آن را منتفی دانست. و من موضع دولت بریتانیا را در این باره صراحتا بیان کردم که تفاوتی با موضع چین و روسیه و سایر کشورهای جهان ندارد.

ثانیا، حقیقت این است که وزیر امور خارجه روسیه درباره کارآمدی و کارایی تحریم های سازمان ملل، به صورت عام قضیه، تردیدهای جدی ابراز کرده است. اما من به دقت به حرفهایش گوش دادم و فکر نمی کنم وزیر امور خارجه روسیه گفته باشد که فدراسیون روسیه، راه وضع تحریم های مناسب را سد می کند.

ما باید درباره این مساله به دقت فکر کنیم. دلم نمی خواهد قطعنامه ای تصویب کنیم که تحریم وضع می کند. بلکه می خواهم ایران سرش را با افتخار در جامعه بین المللی بالا نگه دارد، بتواند با انرژی صلح آمیز هسته ای برق تولید کند، ولی به تعهداتش هم عمل کند.

باید با دقت فکر کنیم که آیا هر اقدامی که تحریم خوانده می شود، کارآیی دارد یا خیر. اما به عقیده من، منتفی دانستن تحریم ها اشتباه است، چون مواردی بین المللی بوده که تحریم ها موثر بوده اند.

وقتی صحبت از غنی سازی از سوی ايران به ميان می آيد، آيا منظور يک جدول زمانی است که دولت ايران می تواند روی آن حساب کند که پس از سپری شد آن، اعضای دايمی شورای امنيت بگويند نسبت به صلح آميز بودن فعاليت های هسته ای ايران اطمينان دارند؟

اگر ایران مذاکرات معقول را با ما آغاز کند و به تعهداتی که شورای حکام آژانس بين المللی تعیین کرده عمل کند، ما می توانیم در مذاکرات چنین جدول زمانی را بگنجانیم، ولی در حال حاضر ایران مایل به انجام این نوع مذاکره نیست.