حضور زنان در ورزشگاهها سالهاست موضوع بحث و جدل است. حقی که ۲۷ سال از زنان دریغ شده ناگهان و در یک اقدام غیر منتظره حقی طبیعی قلمداد شده و به دستور رئیس جمهور قرار است رئیس سازمان تربیت بدنی، علیآبادی، شرایط حضور آنان را در ورزشگاهها فراهم کند. احمدینژاد دیروز در نامهای خواست که «بخشی از مرغوبترین مكانهای تماشاگران در مسابقات فوتبال ملی و مهم به طور ویژه به بانوان و خانوادهها اختصاص یابد.»
دولت رئیس جمهور احمدینژاد در هر زمینهای کم بیاورد در اتخاذ تصمیمهای غیرمنتظره و شگفتیآفرین سرآمد همهی دولتهای ربع قرن اخیر است. این دولت درروزهایی که بحث حجاب و مبارزه با بدحجابی داغتر میشود، در حالی که گشتهای ارشاد خانمها را به پوشاندن ساق پا و موها امر به معروف میکنند، در همان روز که نمایندگان مجلس دوباره طرح مد و لباس را به بحث گذاشتهاند و در حالی که بنگاههای خبری مشغول دومین مصاحبه مطبوعاتی رئیس جمهورند و مسئله پروندهی هستهای ایران توجه رسانههای داخلی و خارجی را بیش از پیش به خود جلب کرده است، ناگهان و بیمقدمه، دستور فراهم آوردن شرایط حضور زنان در ورزشگاهها را صادر میکند.
احمدینژاد در نامهای به معاون خود و رئیس سازمان تربیت بدنی با اشاره به این که «مسابقات فوتبال جاذبههای فراوانی دارد» از او میخواهد «با همكاری وزارت كشور و با برنامهریزی صحیح و مقتضی شئون بانوان محترم، بخشی از مرغوبترین مكانهای تماشاگران در مسابقات فوتبال ملی و مهم به طور ویژه به بانوان و خانوادهها اختصاص یابد.»
احمدینژاد در این نامه به علیآبادی مینویسد «بر خلاف تصور و تبلیغ عدهای، تجربه نشان داده است كه حضور انبوه خانوادهها و بانوان در محیطهای عمومی، سلامت، اخلاق و عفاف را در آن محیطها حاكم كرده است.» اما از آنجا که ۲۷ سال است از «تجربهی حضور زنده خانوادها و بانوان» در ورزشگاهها جلوگیری کردهاند، بحث حضور زنان در ورزشگاهها بحث تازهای نیست. این موضوع که اخیرا در فیلم «آفساید»، جعفر پناهی، نیز بدان پرداخته شده سابقهای طولانی دارد. امیر رضا خادم رییس كمیتهی تربیت بدنی مجلس شورای اسلامی میگوید «این بحثی است كه ما نیز مدتها دنبال آن هستیم.» و معتقد است «ایجاد فضایی برای حضور بانوانی كه علاقمند به حضور در میادین ورزشی و تماشای مسابقات هستند، امری طبیعی است.» با اینهمه او تاکید دارد که این کار باید «به شكل خیلی اصولی و با برنامه» انجام شود.
نامه احمدینژاد که رسانهها از آن با عباراتی نظیر«شوک جدید خبری»، «شگفتی آفرین»، «غافلگیرکننده» و «غیرمنتظره» نام میبرند واکنشهای متفاوتی در پی داشته. بعضی از مسئولان میکوشند به نقش خود در اتخاذ این تصمیم اشاره کنند و برخی دیگر تلویحا و حتا به صراحت آن را غیرعملی عنوان کردهاند. امیررضا خادم میگوید این کاری است «كه ما قریب به دو سال است پیگیر آن هستیم.» او با اشاره به این که زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل میدهند اضافه میکند «به نظر میرسد باید زودتر از اینها این اتفاق میافتاد و باید شرایط برای حضور بانوان فراهم می شد.» و یکی دیگر از نمایندگان، هدايتالله ميرمرادزهی نمايندهي سراوان، میگوید «به عنوان نمایندهی مجلس از رییس سازمان تربیت بدنی و ریاست جمهوری درخواست كردیم كه مسالهی حضور زنان در ورزشگاهها كه مطرح شده، عملی شود.» اما آنان که بیشتر دستاندرکار مسائل عملی فوتبال هستند، به دلایل گوناگون این کار را دشوار و حتا غیرعملی میدانند.
مدیر كل حراست سازمان تربیت بدنی معتقد است از آنجا که «انجام چنین كاری تاكنون پیش بینی نشده بود» و با توجه به ضرورت وجود سرویسهای بهداشتی و در ورود و خروج و جایگاههای جداگانه، عملی کردن حضور زنان در ورزشگاهها «به زمان خاصی» نیاز دارد. مدیرعامل باشگاه فجر شهید سپاسی شیراز، جعفر جعفری، با صراحت بیشتری اعلام میکند «فضای حاكم فعلی بر ورزشگاهها به هیچ وجه اجازهی چنین اقدامی را به ما نمیدهد، چرا كه مسالهی حضور بانوان با توجه به تبعات آن شوخی بردار نخواهد بود.» او با اشاره به ضعف امکانات تاسیساتی و رفاهی تاکید میکند «بیتردید در شرایطی كه امكانات یك ورزشگاه حتی برای آقایان مناسب نیست، نمیتوان برای حضور بانوان كاری كرد.» به اعتقاد جعفری «متاسفانه از نظر فرهنگی ورزشگاهها به شرایطی رسیدهاند كه تضمینی وجود ندارد در صورت ورود بانوان به ورزشگاهها، عدهای از عنوان كردن شعارهای غیر اخلاقی خودداری كنند، بنابراین نیاز به فرهنگسازی زیربنایی و بسیار جدی وجود دارد كه همین موضوع بسیار زمانبرخواهد بود.»
برخی از ناظران نامهی رئیس جمهور را بیارتباط با فضای فعلی جامعه و بحثها و طرحهایی که این روزها در مورد پوشش زنان و اعمال محدودیتهای تازه در جریان است نمیدانند. در سرمقالهی امروز شرق با اشاره به مخالفتهایی که در دوران خاتمی با حضور زنان در ورزشگاهها میشد آمده، امروز رئیس جمهور، احمدینژاد «طرحى را دستورى مىكند كه محسن مهرعلیزاده رئیس اسبق سازمان تربیت بدنى اجرایى كردن آن را منوط به نظر فقها و آیات عظام مىدانست.»
در این میان عدهای معتقدند گرچه بسیاری از رسانهها از «باز شدن در آزادی» به روی زنان سخن میگویند، همانطور که مسئولان اجرایی تاکید دارند عمل کردن به این دستور محتاج کارهای بسیاری است که در آیندهی نزدیک انجام شدنی نیست. زنان نیز که قاعدتا از دست یافتن به این «حق طبیعی» خوشنود هستند حق دارند بپرسند مسئول نادیده گرفته شدن حقوق آنها در ۲۷ سال گذشته چه کسانی بودهاند.
بهزاد کشمیریپور، گزارشگر صدای آلمان در تهران