جانشين رضا خاتمی در مشارکت از کدام طيف می آيد؟ آفتاب

آفتاب - محمدرضا يزدان پناه: شواهد و قرائن نشان می دهد که پس از گذشت ۹ سال از تأسيس جبهه مشارکت ايران اسلامی، اعضا و سران مشارکت به اين نتيجه رسيده اند که بايد اصرار «سيد محمد رضا خاتمی» برای کناره گيری از دبيرکلی اين حزب در کنگره آينده که قرار است ۱۹ و ۲۰ مردادماه برگزار شود را بپذيرند. در حاليکه از ابتدای تشکيل اين حزب اصلاح طلب سمت دبيرکلی آن بر عهده «محمدرضا خاتمی» برادر «سيدمحمد خاتمی» رئيس جمهور سابق کشورمان بود، در نهايت اين اصرار خاتمی برای کناره گيری از دبيرکلی است که بر اصرار اعضای مشارکت به باقی ماندن وی در اين سمت می چربد.


اگر چه شخص خاتمی پيش از کنگره سال گذشته حزب مشارکت هم بر استعفای خود از دبيرکلی تاکيد داشت،اما اعضای کنگره با رأی منفی قاطع خود با اين امر مخالفت کردند و دبيرکل با اکراه يک سال ديگر هم دبيرکل باقی ماند.

در آن زمان رضا خاتمی علت استعفای خود را «لزوم چرخش مديريت های ارشد جبهه مشارکت در يک روند دموکراتيک» اعلام کرد، اما ناظران علت ديگر اين امر را خستگی ناشی از حضوری ۸ ساله در سمت دبيرکلی حزب می دانستند و اينگونه شد که خاتمی تنها يک سال توانست بيش از حد توان خود، بار سنگين دبيرکلی حزبی را بر دوش بکشد که اکنون ديگر کمتر نشانی از «روزهای پرخاطره اصلاحات» را با خود يدک می کشد.

در اين ميان،بدنه تشکيلاتی و شاخه های دانشجويی و جوانان اين حزب هم از سال گذشته با جديت و اصرار خواهان باقی ماندن خاتمی در سمت خود بوده اند.شورای مرکزی و دفتر سياسی حزب مشارکت هم در تمام مدتی که مجددا شايعه کناره گيری خاتمی از دبيرکلی مطرح شده به مانند سال گذشته خواهان ابقای خاتمی در اين پست بوده اند و مسئولين ارشد اين حزب بارها در مصاحبه های خود بر اتفاق نظر اعضای ارشد بر سر دبير کل باقی ماندن محمدرضا خاتمی تاکيد کردند؛ اما آنگونه که اخبار حکايت می کنند آنها هم در نهايت به «دبيرکل نبودن» خاتمی رضايت داده اند.

گزينه های مطرح

همزمان با اين فعل و انفعالات،نام گزينه هايی که تمامی آنها از اعضای ارشد شورای مرکزی جبهه مشارکت هستند، برای جانشينی رضا خاتمی بر سر زبان ها افتاد.

«سيدصفدر حسينی» وزيرسابق اقتصاد و دارايی در دولت خاتمی، «عبدالله رمضان زاده» سخنگوی دولت اصلاحات، «محسن ميردامادی» رئيس کميسيون امنيت ملی و سياست خارجی مجلس ششم، «محسن صفايی فراهانی» نماينده مجلس ششم، «الهه کولايی» عضو کميسيون امنيت ملی مجلس اصلاحات و نيز«سعيد حجاريان» از اشخاصی بودند که نام آنها بيش از همه برای جانشينی رضا خاتمی مطرح شد.

اشخاصی که در محور تشکيلاتی حزب مشارکت هر کدام نمايندگان يک طيف به حساب می آيند. صفدر حسينی و صفايی فراهانی به طيف تکنوکرات اين حزب تعلق دارند، محسن ميردامادی طيف چپ خط امامی را نمايندگی می کند و سعيد حجاريان و ديگران هم توسط بدنه جوان و زنان جبهه مشارکت حمايت می شوند.

توافق بر سر صفايی فراهانی تکذيب شد

در اين حال، طی روزهای اخير، در محافل نزديک به جبهه مشارکت، شايعات در مورد جدی شدن شانس «محسن صفايی فراهانی» برای دبير کلی اين حزب و حتی توافقاتی در سطح سران جبهه مشارکت در اين زمينه منتشر شد. همانطور که چند هفته قبل، اخبار مشابهی درباره «سعيد حجاريان» منتشر شده بود.

اين درحالی است که دو تن از اعضای شورای مرکزی و دفتر سياسی جبهه مشارکت، در گفت و گو با خبرنگار سياسی آفتاب توافق ارکان تشکيلاتی اين حزب را بر سر دبيرکلی «محسن صفايی فراهانی» رد کردند. «زهره آقاجری» عضو دفتر سياسی جبهه مشارکت گفت: «اين مساله در صلاحيت شورای مرکزی و دفتر سياسی جبهه مشارکت نيست و تنها مرجع تصميم گيرنده در اين رابطه، کنگره آينده حزب است.»
وی افزود: «شورای مرکزی و دفتر سياسی حزب تاکنون جلسه ای هم برای بررسی شخص خاصی در زمينه دبيرکلی آينده برگزار نکرده اند.»

آقاجری در پاسخ به اين پرسش که «اخباری که از تغييرات در اساسنامه به منظور زمينه سازی جهت دبيرکلی سعيد حجاريان در جبهه مشارکت به گوش می رسد، به کجا رسيده اند؟»، اظهار داشت: «تمام افرادی که در کنگره جبهه مشارکت شرکت می کنند امکان کانديداتوری برای عضويت در شورای مرکزی و دبيرکلی را دارند.»

وی تاکيد کرد: «اساسنامه حزب مشارکت تاکنون هم محدوديتی در زمينه کانديداتوری افراد مختلف برای دبيرکلی نداشته است و البته اصلاحات اساسنامه در تمام دوره های گذشته کنگره جبهه مشارکت سابقه داشته است.»

از سوی ديگر،«جلال جلالی زاده» عضو شورای مرکزی مشارکت و نماينده مجلس ششم هم با تاکيد بر «حضور صفايی فراهانی در ميان گزينه های دبيرکلی مشارکت» هرگونه توافق بر سر شخص خاصی در اين زمينه را تکذيب کرد و گفت: «فضای برگزاری کنگره مرجع نهايی انتخابات دبيرکل حزب است.»

فاکتور اصلی در انتخاب دبير کل

با تمام اين احوال به نظر می آيد که تمام اين گمانه زنی ها فعلا در حد حرف و حديث باقی بمانند تا کنگره نهم جبهه مشارکت برگزار شود زيرا طبق اساسنامه جبهه مشارکت روند انتخاب دبيرکل در اين حزب بدين گونه است که ابتدا اعضای کنگره با آرای خود شورای مرکزی جديد را انتخاب می کنند سپس شورای مرکزی بلافاصله تشکيل جلسه می دهد و از ميان خود دو نفر را برای برعهده گرفتن پست دبيرکلی مجددا به کنگره پيشنهاد می کند و در نهايت دبيرکل جديد با رأی کنگره انتخاب خواهد شد.

حال به نظر می آيد که فارغ از نام گزينه های احتمالی،شورای مرکزی آينده اين حزب بزرگ اصلاح طلب در انتخاب دبير کل بايد به يک فاکتور بيش و پيش از تمام فاکتورهای ديگر توجه نمايند.

درحاليکه جبهه مشارکت به عنوان ناکام بزرگ انتخابات رياست جمهوری سال ۸۴ شناخته می شود،اما قوام و نظم تشکيلاتی و همچنين روند دموکراتيک درون تشکيلاتی آن باعث شد تا اين حزب به رغم دست به گريبان بودن با انواع و اقسام مشکلات مالی و ديگر مشکلات همچنان انسجام درونی و بيرونی خود را حفظ نمايد.

بنابراين و با توجه به اين موضوع که مبنای تشکيل جبهه مشارکت به عنوان بزرگترين حزب سياسی اصلاح طلب مولود دوم خرداد ۷۶، شعارها و اهداف جنبش اصلاح طلبی ايران از قبيل آزادی،مردم سالاری و جامعه مدنی است، برخی صاحبنظران نزديک به اين حزب توصيه می کنند تا در انتخاب دبير کل آينده آن نظر جوانان و بدنه اين حزب که از بدو تشکيل آن اثبات کرده اند بيشترين تعلق خاطر و پايبندی به مفاهيم فوق را دارند، لحاظ شود تا قبل از هر مسئله ای جلوی پديده «ريزش نيروهای تشکيلاتی و به خصوص جوانان از ارکان تشکيلاتی مشارکت» گرفته شود.

محمد رضا خاتمی چهره ای بود که به رغم حرکت محافظه کارانه حزب مشارکت در يکی دو سال گذشته به خوبی توانسته بود با استفاده از تسلط مديريتی و همچنين مقبوليت و محبوبيتی که نه تنها در ميان جوانان مشارکت بلکه در ميان بسياری از فعالان سياسی خارج از اين حزب و حتی بخشی از جامعه دارا است،از ريزش نيروهای تشکيلاتی عمدتا جوان آن جلوگيری کند.بنابراين،جانشين وی هم بايد پيش از هر فاکتور ديگری، توانايی هايی از آن نوع که خاتمی داشت را دارا باشد.