پيگيرى مسئله دو ايرانى مظنون به فعاليت‌هاى جاسوسى در سوئد، گفتگوی بهنام باوندپور با مهرداد درويش‌پور، صدای آلمان

- بنا به گفته دكتر درويش‌پور موضوع دو ايرانى مظنون به فعاليت‌هاى جاسوسى در دستور كار پارلمان سوئد قرار خواهد گرفت


روزنامه سوئدى «مترو» در شماره‌هاى ۲۰ و ۲۱ دسامبر سال گذشته ميلادى، يعنى حدود يك ماه پيش مداركى را منتشر كرده و مدعى شده بود كه پليس امنيتى سوئد دو جاسوس ايرانى در اين كشور را شناسايى كرده، اما هنوز اين اقدام را علنى نكرده است. بنا به ادعاى نويسنده‌ى گزارش‌هاى مزبور، حتا يكى از اين دو تن داراى گذرنامه ديپلماتيك است.

در همين رابطه امروز به ابتكار و دعوت كميته همبستگى با دانشجويان و زندانيان سياسى ايران در سوئد و وكلاى بدون مرز، اين دو جريان نشستى را در محل دفتر پارلمانى حزب سبزهاى سوئد برگزار كردند كه علاوه بر حزب سبزها، احزاب ليبرال، سوسيال‌دمكرات و حزب چپ سوئد نيز در آن شركت داشتند.

دكتر مهرداد درويش‌پور جامعه‌شناس و پژوهشگر و از شركت‌كنندگان در اين جلسه، در ارتباط با دو فرد مظنون به فعاليت‌هاى جاسوسى و نيز نتايج نشست مزبور، به پرسش‌هاى ما پاسخ داده است.

مصاحبه‌گر: بهنام باوندپور

دکتر درویش‌پور، روزنامه‌ی سوئدی «مترو» مدتی پیش ادعا کرده بود که پلیس امنیتی سوئد دو ایرانی که در این کشور جاسوسی می‌کرده‌اند را شناسایی کرده. آیا مقامات رسمی و دولتی سوئد تاکنون در این مورد موضع گرفته‌اند؟

مهرداد درويش‌پور: تنها در همان روزنامه‌ی «مترو» فردای آنرزوی که این اخبار منتشر شد و گزارشها منتشر شد، وزیر دادگستری پاسخ داد که ما مایل به اظهارنظر در این مورد نیستیم و مقامات امنیتی سوئد هم عنوان کردند که بخاطر اینکه این یک عملیات امنیتی‌ست که همچنان در دست اجراست، ما از هرنوع توضیحی دراین مورد خودداری می‌کنیم.

طبق گزارش این روزنامه یکی از این افراد مظنون به جاسوسی، گویا گذرنامه‌ی دیپلماتیک داشته. آیا احزاب اپوزیسیون سوئد هم در مورد این فرد یا آن نفر دوم هم موضعی تاکنون نگرفته‌اند؟

مهرداد درويش‌پور: نفر دوم گفته شده که در سفارت کار می‌کند. اینکه گذرنامه‌ی دیپلماتیک دارد یا نه هنوز دقیقا روشن نیست، حداقل برای ما روشن نیست. اما تا آنجا که به احزاب سوئدی برمی‌گردد فقط آقای كاله لارشون نماینده‌ی حزب چپ در همانزمان در روزنامه‌ی «مترو» عنوان کرد که درپی اندیشه در مورد شکایت از سازمان امنیت سوئد هست، بخاطر سهل‌انگاری‌اش و بخاطر اینکه یکسال‌ونیم از فعالیت جاسوسی این دو نفر خبر دارد، ولی در این مورد بجای اینکه بگیرد این افراد را اخراج بکند، اگر گذرنامه‌ دیپلماتیک دارد آن فردی که در سفارت است، و اگر هم ندارد اینها را به دست عدالت بسپارد و دادگاهی و محاکمه و مجازات بشوند، بجای آن اجازه داده این دو نفر فعالیت آزادانه بکنند. از این نظر چون این کار سازمان امنیت سوئد خلاف قوانین کشور هست، نماینده پارلمانی حزب چپ در همان‌زمان عنوان کرد که در پی بررسی شکایت از سازمان امنیت سوئد است.

آیا اطلاع دقیق‌تری از هویت این افراد در دست هست، بجز آن چیزی که در رسانه‌ها منتشر شده؟

مهرداد درويش‌پور: یکی از این افراد که اساسا در شهر استکهلم کاملا شناخته شده است، برای اینکه مجری یک رادیو محلی این شهر بوده و حتا در رسانه‌های فارسی‌زبان و حتا در سایت استكهلميان اسم ایشان آشکارا نامبرده شده. اما در روزنامه‌ سوئدی به دلیل مسئله‌ی حفظ حريم شخصی، چون تا حکم دادگاه صادر نشود از ابراز اسم ایشان خودداری شده، منهم به همین دلیل با اینکه می‌دانم ایشان کی هستند، همه ایرانی‌ها اینجا می‌دانند، از ابراز اسمشان خودداری می‌کنم. نفر دوم که بعنوان یک افسر پلیس امنیتی شناسایی شده در گزارش سازمان امنیت سوئد، تا اینجا که ما خبردار شدیم، ایشان بیشتر بعنوان کسی که فعالیتهای فرهنگی سفارت را در سوئد سازمان می‌دادند، فعالیت می‌کردند و اسم ایشان هم بهرحال در محافل غیررسمی عنوان شده، ولی هنوز اسم رسمی نبوده، ولی ایشان بهرحال مسئول یکی از ارگانهای فرهنگی ایرانی است که سفارت سازمان داده گفته شده بوده است، ولی من تا زمانیکه بطور قطعی نام نفر دوم هم عنوان نشود، ترجیح می‌دهم این را به عنوان یک شایعه قلمداد بکنیم، گرچه این شایعه‌ی بسیار نیرومندی‌ست در مورد اینکه فرد دوم مسئولیت سازمان‌دادن رادیوهای فارسی‌زبان در استکهلم و فعالیت‌های فرهنگی را برعهده داشتند. این افسر پلیس امنیتی جمهوری اسلامی در سفارت که ملاقات‌های متعددی هم با آن مجری رادیو فارسی‌زبان در شهر استکهلم داشته.

دکتر درویش‌پور، هم آن مجری رادیو که از طرف رسانه‌های سوئدی مظنون به جاسوسی است اتهامات را تماما رد کرده، و هم در رسانه‌ها آمده که سفارت جمهوری اسلامی ایران در سوئد هم تمام اتهامات را رد کرده. نظر شما در این مورد چيست؟

مهرداد درويش‌پور: در مورد اول مسئله‌ی پول گرفتن مجری رادیو از سفارت ایران توسط خود شخص سفیر تایید شده، در گفت‌وگویی که با رادیو فارسی‌زبان «پژواک» داشته سفیر رسما این را تایید کرده، گرچه سعی کرده بعنوان یک کمک مالی که در اختیار ایرانی‌هایی که نیازمند کمک مالی هستند تلقی بکنند. اینکه خود ایشان این فعالیت را رد کرده‌اند، تمام مدت این ادعا را داشته‌اند. اما سازمان امنیت سوئد و اداره‌ مهاجرت سوئد و افکار عمومی جامعه و از جمله ایرانیان این جامعه پرسش بسیار ساده‌ای را داشتند و دارند. یک پناهنده ایرانی که پناهندگی به این معنی که از دست آن رژیم گریخته‌اند بخصوص، ایشان پناهندگی سازمان ملل را داشتند، یعنی یک پناهنده‌ی مطلقا سیاسی، چگونه یک پناهنده‌ی مطلقا سیاسی با معاون رییس جمهور در کشور سوئد ملاقات دارد، چگونه بارها با سفیر ملاقات دارد و با آن نفر دومی که گفته شده در سفارت کار می‌کند و از نظر سازمان امنیت سوئد بعنوان مامور امنیتی جمهوری اسلامی شناخته شده؟ اینکه انکار نکردند خود این مجری رادیویی که ملاقاتهایی با سفیر و بعضی از مقامات دیگر هم داشتند، این سوال بسیار روشنی‌ست. چگونه یک پناهنده سیاسی مخالف حکومت اسلامی اساسا مکررا ملاقات دارد با مقامات حکومت اسلامی. یک. ثانیا بسیاری از این ملاقاتها ملاقاتهایی بوده که بنابر اسناد سازمان امنیت سوئد ملاقاتهای علنی و عریانی نبوده. بنابراین سازمان امنیت سوئد با توجه به اینکه چنین ملاقاتهایی صورت گرفته، علنی هم نبوده، پول هم ایشان دریافت کرده و گزارشات دیگری که طبیعتا ما نمی‌دانیم، ولی سازمان امنیت سوئد از آن اطلاع دقیق دارد، در یک سندی که درج شده سازمان امنیت سوئد رسما از ایشان بعنوان کسی که به فعالیت‌های جاسوسی یا گزارش‌دهى از ایرانیان مخالف سفارت عمل می‌کنند نامبرده شده. بنابراین در مورد اولی نقطه‌ی عزیمت ادعای روزنامه‌ی «مترو» نیست، انتشار سند محرمانه سازمان امنیت سوئد هست که به بیرون درج شده و در آنجا رسما چنین نوشته شده و براین اساس حکم اقامت ایشان در اینجا لغو شده. در مورد نفر دوم هم سفیر كاملا انکار کردند، ولی در همان سند محرمانه‌ی سازمان امنیت سوئد مشخصا از وجود فردی بعنوان افسر اطلاعاتی حکومت اسلامی در سفارت نامبرده شده که با این فرد اول دائما تماس داشته. بهرحال نقطه‌ی عزیمت اسنادی‌ست که سازمان امنیت سوئد در واقع داشته و نه شایعات این و آن. سازمان امنیت سوئد به سادگی خواستار حكم اخراج کسی به عنوان جاسوس نمی‌شود و یا خواستار لغو اقامتش نمی‌شود و یا کسی را در سفارت بی‌دلیل بعنوان عنصر امنیتی که شناسایی شده، چون در آن مدرکی که سازمان امنیت سوئد منتشر کرده، گفته افسر اطلاعاتی شناسایی شده جمهوری اسلامی در سفارت، نه فردی مظنون به آن. بهرحال توضیحات سازمان امنیت سوئد به گمان من به مراتب معتبرتر هست تا اظهارنظر سفیر که در این زمینه بر مصالح خودشان نمی‌دانند که این را به رسمیت بشناسند که این فعالیت‌های جاسوسی‌ست.

مسئله‌ای که اینجا مطرح می‌شود، آیا این دو فرد مظنون به جاسوسی شاکی خصوصی هم دارند یا آنطوری که روزنامه‌ی سوئدی «مترو» مطرح کرده، فقط پلیس امنیتی سوئد مسئله‌ی آنها را دنبال می‌کند؟

مهرداد درويش‌پور: نفر اول دوسال پیش توسط یکسری از پناهندگان شکایت ازش شده بود. برخی از این شکایتها مبنی بر این بود که ایشان به دروغ خودشان را کارمند سازمان ملل معرفی کرده‌اند، ایشان خودشان را دکتر معرفی کرده‌اند و...و... و... که در واقع اینها به نوعی کلاهبرداری تلقی می‌شد. این شکایتهای خصوصی پرونده‌هایش تا آنجایی که من می‌دانم، آنچنان پیگیری نشد. اما فراموش نکنید، آنچه که باعث شده که جامعه ایرانی یکسره به واکنش دربیاید، عبارت از در واقع این است که توسط همین روزنامه‌ی «مترو» و قبل از آن هم یکی از روزنامه‌های دیگر علنی شد که ایشان حکم اخراج را گرفته‌اند وعلنی شد این مسئله که چنین ادعا و یا اظهارنظری از جانب سازمان امنیت سوئد هست. اینکه بعد از آن آیا ایرانی‌هایی رفتند شکایت خصوصی کرده‌اند یا نه از شخص ایشان، دقیقا من نمی‌دانم. ولی می‌دانم یکی از گروههای اپوزیسیون ایرانی در سوئد رسما از سازمان امنیت سوئد شکایت کرده، بخاطر سهل‌انگاری‌اش در این زمینه و اینکه اجازه داده این افراد یکسال‌ونیم پس از شناسایی‌شدن همچنان آزادانه در این کشور بگردند، به فعالیت‌هایشان ادامه بدهند و جلوی آنها در اسرع وقت گرفته نشده.

شما امروز در همین رابطه با نمایندگان احزاب اپوزیسیون سوئد جلسه‌ای داشتید. ممکن است بفرمایید هدف از برگزاری این نشست چی بود و به چه نتیجه‌ای رسیدید؟

مهرداد درويش‌پور: این جلسه که به دعوت در واقع ما از طرف کمیته‌ی همبستگی با دانشجویان و زندانیان سیاسی ایران و وکلای بدون مرز در دفتر پارلمانی حزب سبز سوئد صورت گرفته بود، جلسه‌ای بود که در آن نمایندگانی از احزاب لیبرال که در حکومت هستند و احزاب اپوزیسیون سوئد، یعنی حزب سوسیال دمکرات، حزب چپ و حزب محیط زیست با حضور نمایندگان پارلمانی از چهار حزب سوئدی صورت گرفت. در این جلسه ما خواست‌هایمان را صریحا عنوان کردیم. گفتیم که یک، دولت سوئد باید سکوتش را بشکند، رسما به فعالیت‌های جاسوسی جمهوری اسلامی ایران اعتراض بکند. دو، رفتار «سپو» (پليس امنيتى سوئد) مورد انتقاد قرار بگیرد و در واقع کنترل بیشتری بر رفتار «سپو» در این زمینه صورت بگیرد. سه، به سفارت جمهوری اسلامی ایران و کلا کشور ایران بخاطر این فعالیت‌های جاسوسی رسما اعتراض صورت بگیرد و در نهایت خواستیم که هم در پارلمان سوئد احزاب پارلمانی این سوال را مطرح بکنند که دولت سوئد مجبور به واکنش شدیدتر بشود و هم در سطح افکار عمومی جامعه این مسئله عنوان بشود. در این جلسه حزب چپ سوئد اعلام کرد که رسما یک پیشنهادی را در این زمینه در همین یکی دو روز آینده به پارلمان خواهد داد و قرار شد که دیگر احزاب پارلمانی هم، ضمن اینکه به صحبت‌های ما در زمینه‌ی فعالیت‌های جاسوسی جمهوری اسلامی گوش کردند، این احزاب پارلمانی جملگی در این زمینه اتفاق‌نظر داشتند که باید واکنش فعالی نشان داده بشود، عنوان کردند از طریق درونی و بیرونی نسبت به واکنش دولت سوئد توجه خواهند کرد و آن را تحت فشار قرار خواهند داد که تغییر بکند رفتار دولت سوئد، اعتراض علنی و صریح‌تری را بکند و در مورد خواستی هم که عنوان کردیم این سوال در پارلمان مطرح بشود، جواب مثبتی داده شد و بهرحال حزب چپ که قرار است این کار را بکند و دیگر احزاب هم قرار است گامهای مشترکی را در این زمینه بردارند و منتظر هستیم که ببینیم چگونه در سطح پارلمان و کشور این اعتراض به فعالیت‌های جاسوسی جمهوری اسلامی جنبه‌ی گسترده‌تر و وسیع‌تری را به خود می‌گیرد.

حالا خود شما برآوردتان چيست، فکر می‌کنید این مسئله در دستور کار پارلمان قرار خواهد گرفت؟

مهرداد درويش‌پور: صددرصد. تصمیم گرفته شد که این واکنش تلاش بشود به گونه‌ی مشترک توسط کلیه احزاب، چه اپوزیسیون چه دولت سوئد، مشترکا صورت بگیرد. این به اصطلاح وعده داده شده. علاوه برآن ما پیشنهادی هم داشتیم، وکلای بدون مرز و کمیته‌ی همبستگی که قرار هست نامه‌ای را به وزیر امور خارجه سوئد و وزیر دادگستری ما بنویسیم و در این نامه در واقع این اعتراضاتمان را عنوان بکنیم و اگر احزاب پارلمانی که امروز در این جلسه نمایندگانشان حضور داشتند علاقمند بودند، آنها هم می‌توانند زیر این نامه را امضا کنند و قرار است این نامه به محض تهیه‌شدن در اختیار این عزیزان قرار بگیرد که در صورت امکان مشترکا این نامه به وزیر امور خارجه سوئد و وزیر دادگستری داده بشود. یا در صورتی هم که این نامه به شکل مشترک درنیاید، طبیعتا از طرح این مسئله توسط پارلمان و انتشار نامه به وزیر امور خارجه فشارهای گوناگونی صورت خواهد گرفت، برای اینکه این کار بطور جدی‌تر صورت بگیرد. من خوشبین هستم که دست‌کم اعتراض علنی‌تری را نسبت به این مسئله صورت خواهد گرفت، فشار بیشتری بر جمهوری اسلامی وارد خواهد آمد، اما در مورد کم و کیف این ماجرا بهرحال برخی از احزاب پارلمانی به صراحت عنوان کردند که روابط اقتصادی ایران و سوئد و روابط سیاسی بهرحال یکی از ملاحظاتی‌ست که در نحوه واکنش آنها بی‌تردید ایفا نقش خواهد کرد. من بهرحال خوشبین هستم، به‌رغم تمام این ملاحظات سیاسی‌ـ اقتصادی که ممکن است دولت سوئد در نظر داشته باشد، اعتراض به فعالیت‌های جاسوسی جمهوری اسلامی شدت بیشتری می‌گیرد توسط احزاب پارلمانی سوئد و احتمالا خود دولت.