"انگلستان هنگامی مسئله نفت را حل شده می داند که دکتر مصدق را از کار می اندازيم و بعد با جانشين او مسئله نفت را حل می کنيم"
وينستون چرچيل
دربيست و نهم ارديبهشت ماه يکهزار و دويست و شصت و يک خورشيدی ، زنده يادان ميرزا هدايت الله خان و بانو نجم السلطنه صاحب فرزند پسری شدند که نامش را محمد نهادند . محمد در نوجوانی به صف مشروطه خواهان پيوست تا جائيکه از سوی مردم به نمايندگی دوره نخست مجلس شورای ملی انتخاب گرديد ولی بعلت پائين بودن سن از حد نصاب برای نماينده شدن ، راهی مجلس نگرديد . در زمان استبداد صغير ، برای ادامه تحصيل عازم اروپا شد و موفق به اخذ دکترای حقوق از دانشگاه نوشا تل کشور سوئيس گرديد .
پی از بازگشت به ايران به کار دولتی پرداخت . در کابينه روانشاد مشيرالدوله بسمت وزير دادگستری برگزيده شد سپس به سمت استاندار فارس منصوب و تا زمان کودتای سوم اسفند در اين سمت باقی ماند . پس از سقوط کابينه سيد ضياء به وزارت دارائی برگزيده شد و در سال يکهزار و سيصد و دو خورشيدی استاندار آذربايجان گرديد ولی بعلت اختلاف با سردار سپه از مقام خود استعفاء داد و در کابينه بعدی مشيرالدوله عهده دار سمت وزارت امورخارجه شد .
در انتخابات دوره پنجم مجلس شورای ملی از سوی مردم تهران انتخاب و راهی مجلس گرديد . در اين زمان باتفاق تنی چند از نمايندگان مجلس با خلع احمد شاه ازمقام پادشاهی و انتخاب رضاخان سردارسپه بجای وی مخا لفت نمود و آن نطق تاريخی را در مخالفت با سلطنت رضا خان ايراد نمود پس از اين تاريخ تا سال يکهزار و سيصد و نوزده خورشيدی خانه نشين شد ، در تيرماه اين سال از سوی ماموران شهربانی در خانه اش بازداشت و به دستور سرپاس مختاری به بيرجند تبعيد و درآبان ماه همان سال از تبعيد آزاد و در ده احمدآباد زير نظر مأموران شهربانی قرار گرفت .
پس ازسوم شهريوريکهزار و سيصد و بيست خورشيدی و وزيدن اندک نسيم آزادی ، دکتر مصدق از سوی مردم تهران بعنوان نماينده اول تهران انتخاب و راهی مجلس شورای ملی گرديد . در اين زمان دکتر مصدق با واگذاری نفت شمال به دولت اتحاد جماهير شوروی به مخالفت برخاست و لايحه غيرقانونی بودن عقد هرگونه قراردادی با کشورهای بيگانه را بدون موافقت مجلس شورای ملی ، به تصويب رساند .
در آبان ماه يکهزار و سيصد و بيست و هشت خورشيدی نوزده نفر از معترضين دخا لت دولت در امر انتخابات دوره شانزدهم مجلس شورای ملی در خانه دکتر مصدق تجمع نمودند ، پس از بررسی اوضاع آن روز کشور جهت دفاع از قانون اساسی و آزادی های مصرحه در آن و همچنين در راستای استقلال و حفظ تماميت ارضی ايران " سازمان جبهه ملی " به رهبری دکتر مصدق، اعلام موجوديت نمود . در انتخابات دوره شانزدهم ، دکتر مصدق و تنی از اعضای جبهه ملی ايران انتخاب شدند و بر اثر کوشش و همت همين افراد تحت رهبری خردمندانه دکتر مصدق قانون ملی کردن صنعت نفت در سراسر کشوربه تصويب مجلس شورای ملی و سنا رسيد .
در دهم ارديبهشت ماه يکهزار و سيصد و سی خورشيدی ، دکتر مصدق به نخست وزير ايران برگزيده شد و از اين تاريخ ايران به رهبری خردمندانه اين پيشوای بزرگ نهضت ملی ايران در مسير حوادث تاريخ ساز قرار گرفت و مبارزات ضد استعماری و ضد استبدادی ملت ايران موجب بيداری ملت های آسيا و آفريقا گرديد . دولت های استعمارگر که منافع نا مشروع خود را در خطر جدی می ديدند بوسيله عوامل داخلی خود هر روزه مشکلات و موانعی بر سر راه مبارزه ملت ايران قرار می دادند ولی رهبری خردمندانه دکتر مصدق و بيداری مردم ايران که برای نخستين بار خود را صاحب و مالک حقيقی کشور می ديدند ، توطئه های دشمنان را نقش بر آب می نمود . گروه هائی که در صورت پيروزی کامل ملت ايران در اين نبرد سرنوشت ساز ، منافع نامشروع خود را در خطر می ديدند بيش از پيش به هم نزديک تر می شدند که در رأس آنها می توان از : دربار ، مالکان و زمين داران بزرگ ، روحانيون که در رأس آنها آيت الله سيد ابوالقاسم کاشانی و آيت الله بهبهانی و در پشت صحنه آيت الله العظما بروجردی قرار داشت و همچنين سا زمان فدائيان اسلام ، مجمع مجاهدين مسلمان ، حزب توده ، الوات و چاقوکشان جنوب شهر به سرپرستی شعبان جعفری"بی مخ" و طيب حاج رضائی ، گروهی از نمايندگان مجلس ، کانون افسران بازنشسته و... نام برد .
حوادثی مانند توطئه های از پيش طرح ريزی شده : فاجعه بيست و سه تير ، ترور نا موفق دکتر حسين فاطمی بدست فدائيان اسلام ، آشوب هشت فروردين ، توطئه ناموفق نهم اسفند جهت کشتن دکتر مصدق ، ربودن و به شهادت رساند تيمسار محمود افشار طوس رياست شهربانی کل کشور و...
هيچکدام نتوانست نهضت ملی ايران را از مسير خود خارج کند لذا دول استعمار گرخود وارد کارزار شدند و رهبری را بدست گرفتند . و با طرح و اجرای کودتا بيست و هشت مرداد ، مصدق را از کار برکنار و دولت دست نشانده زاهدی را به روی کار آوردند تا به هدف های اهريمنی خود برسند که رسيدند و بدين ترتيب بيست و پنجسال ديکتاتوری وابسته بر کشورمان حاکم گرديد .
پس از کوتای ننگين بيست و هشت مرداد مصدق دستگير و در بيدادگاه نظامی به سه سال زندان محکوم و سپس تا پايان عمر در ده احمدآباد در حصر مأموران ساواک قرار گرفت حتا پس از مرگ هم بدستور شاه اجازه داده نشد که جسد آن بزرگمرد تاريخ ايرانزمين از محل تبعيد خارج و بنا بر وصيت در کنار آرامگاه جانباختگان قيام سی تير در ابن بابويه دفن گردد.
زاد روز بزرگمرد خاور زمين مصدق بزرگ را به همه ايرانيان آزاده و ميهن دوست شادباش می گويم و به اميد روزی که به همت و يکپارچگی ملت بزرگوار ايران و پيروی از مکتب مصدق : آزادی ، دادگری ، برابری ، مهرورزی در سراسر ايرانزمين بر قرار گردد و پرچم سه رنگ شير و خورشيد نشان که نشان دهنده عظمت ديرينه ما ايرانيان است بر اوج قله دماوند به اهتزاز در آيد و همه ما ايرانيان با هر آئين و مرام در کنار هم با افتخار و سربلندی ، زندگی نوينی را آغاز نمائيم که آن روز پر از غرور به همت يکايک ما ايرانيان دور نخواهد بود.
درود به روان تابناک مصدق بزرگ
درود به روان پاک جانباختگان راه آزادی و سربلندی ايران زمين
درود به زندانيان سياسی آزاديخواه
مهران اديب
بيست و هفتم ارديبهشت يکهزار و سيصد و هشتاد و هفت خورشيدی