دلايل توقيف موقت خبرگزاری فارس در گفتگوی مهيندخت مصباح با فرشاد قربانپور، روزنامه نگار، دويچه وله

خبرگزاری "غیردولتی" فارس که حامی مواضع محافظه‌کاران است، به دلیل انتشار "اخبار دروغین و تشویش افکار عمومی" توقیف موقت شد. در این رابطه با فرشاد قربانپور، روزنامه‌نگار، گفت‌وگو کرده‌ایم.

فرشاد قربانپور اشاره می‌کند که دولت نهم تحمل هیچ انتقادی را ندارد و به دلیل توهم رسانه‌ای، نگران است که حتی خبرگزاری وابسته فارس نیز به شکاف موجود میان اصولگرایان دامن بزند. به نظر قربانپور این توقیف ۷۲ ساعته جدی نیست زیرا به دلیل تعطیلات کنونی در ایران، خبرگزاری‌ها خود بخود چند روز منتشر نمی‌شوند.

دویچه‌وله: شما از چند و چون توقیف موقت خبرگزاری فارس اطلاع دارید؟ این خبر اصولا موثق هست؟
فرشاد قربانپور: در ایران خبرگزاری‌ها از قانون مطبوعات پیروی می‌کنند، یعنی توقیف یا عدم توقیف یا حتا تاسیس یک خبرگزاری باید براساس قانون مطبوعات باشد. به این حساب، چون وزارت ارشاد یک منبع قضایی نیست، نمی‌تواند یک خبرگزاری را توقیف بکند. البته آقای مقدم‌فر، مدیرعامل خبرگزاری اعلام کرد که این مسئله کتبا به آنها هنوز اعلام نشده، فقط خبرگزاری "ایرنا" این را اعلام کرده است. به نظر من، از آنجا که خبرگزاری ایرنا یک رسانه‌ی دولتی است، این خبر می‌تواند موثق باشد.

اطلاع دارید که خبرگزاری فارس توسط چه کسانی اداره می‌شود، سابقه‌ی مطبوعاتی کارکنانش به چه ترتیب است؟
این خبرگزاری در بهمن‌ماه سال ۸۱ تاسیس شد. یک سری از افرادی که مشخصا به جناح راست و مشخصا به یکی از نهادهای امنیتی و نظامی وابستگی خیلی مستقیمی داشتند، این خبرگزاری را راه اندازی کردند. از اینرو از همان زمان احساس می‌شد که این خبرگزاری صرفا به این جهت تاسیس شده که یک جنگ رسانه‌ای علیه دولت آقای خاتمی راه بیندازد. از اینرو به هیچ وجه نمی‌شود اسم این خبرگزاری را خبرگزاری مستقل گذاشت. شاید بودجه‌‌اش را خیلی مستقیم از طریق دولت نگیرد، ولی یقینا از نهادهایی بودجه می‌گیرد که آن نهادها از دولت بودجه می‌گیرند.

به این ترتیب آقای قربانپور، شما پاسخ سوال من را این گونه می‌دهید که کارکنان این خبرگزاری سابقه‌ی مطبوعاتی ندارند بلکه سابقه‌ی امنیتی و نظامی دارند؟
مدیرانشان چندان سابقه‌ی مدیریتی ندارند. مثلا همین آقای مقدم فر که الان مدیرعامل فعلی‌شان است، ایشان چندان سابقه‌ی مطبوعاتی نداشتند و در حال حاضر هم دانشجوی دوره‌ی دکترای مدیریت استراتژیک در یکی از دانشگاه‌های نزدیک به حاکمیت است. ولی من این را تکذیب می‌کنم که کارکنانش هم لزوما سابقه امنیتی یا نظامی داشته باشند. بخشی از روزنامه‌نگاران در ایران ناچارند به خاطر مسائل معیشتی، در هر جایی کار کنند. در خبرگزاری فارس هم روزنامه‌نگاران بی‌‌‌‌‌‌طرف و حرفه‌ای وجود دارند که از بد حادثه به آنجا رفته‌اند.

در حالی که این خبرگزاری همیشه از مواضع اصولگرایان و محافظه‌کاران حمایت کرده، چه چالشی بین این خبرگزاری و دولت وجود دارد که توقیف موقت می‌شود؟
دولت آقای احمدی‌نژاد وقتی سر کار آمد، انتقادها را بر نتافت. دولت همیشه گفته که منتقدان رسانه دارند و خود دولت ندارد. دولت برای مقابله با منتقدان، حتی مدیریت روزنامه دولتی " ایران" را دو مرتبه تغییر داد. به صدا و سیما فشار آورد. موفق شد مدیریت خبرگزاری ایسنا را عوض کند. این تلاش برای تغییر در خبرگزاری فارس تا مدتها ناکام بود تا این‌که در دی‌ماه سال گذشته، فشار دولت منجر به تعویض مدیر فارس شد. از زمان تاسیس تا دی‌ماه ۸۶، مدیر فارس مهدی فضایلی بود. کی دو ماه مانده به انتخابات مجلس هشتم، این مدیریت عوض شد تا خبرگزاری فارس، اخبار هرچه بیشتری از دولت را پوشش بدهد و از آن طرفداری کند. با این همه، باز هم دولت به دلیل توهم نسبت به حمله رسانه‌ها، فکر می‌کند این خبرگزاری هم علیه خودش است.

شهرت خبرگزاری فارس به اخبار نادرست یا جعلی است. اینک هم دلیل توقیف موقت آن اخبار غلط و تشویش افکار عمومی اعلام شده. چه خبری اما موجب شد که روزنامه توقیف شود؟
همانطور که اول گفتم، این خبرگزاری به منظور جنگ روانی و رسانه‌ای علیه دولت آقای خاتمی تاسیس شد. آن زمان روش نشر خبرهای نادرست و انتقاد از دولت، به‌خصوص توسط کسانی که اول خود را وابسته به جناح اصلاحات می‌دانستند و بعد از آن بریدند، موفق بود. اما عملکرد آقای احمدی‌نژاد در دولت نهم باعث شد که بین اصولگراها نیز شکاف بیفتد و بسیاری از اصولگراها هم به دولت نهم انتقاد کنند. به این علت یک سری از اخباری که در خبرگزاری فارس منتشر می‌شد، مورد انتقاد دولت نهم قرار گرفت. دیروز دو خبر در این خبرگزاری بوده که باعث توقیف‌اش شده. یکی در باره برکناری رییس بانک مرکزی و دیگری انحلال هشت بانک دولتی و ادغام آنها در یک صندوق قرض‌الحسنه. البته این دو خبر در عین اینکه رسما تکذیب می‌شوند، بعدا با بخشنامه به ارگان‌های دولتی، تایید می‌شوند! در واقع این بار خبرگزاری فارس اخبار دروغ منتشرنکرده است.

یعنی علت توقیف، اهمال در نگهداری خبری است که به دلیل نزدیکی به محافل قدرت از قبل می‌دانسته‌اند؟
درست است. اگر دقت کنید خبر توقیف فارس، ساعت ۱۲ و ۲۲ دقیقه بامداد دوشنبه اعلام می‌شود. این چند روز در ایران تعطیل رسمی است و توقیف خبرگزاری هم ۷۲ ساعته است. خواهی نخواهی اگر این توقیف هم در کار نبود، خبرگزاری خود بخود در ۷۲ساعت آینده تعطیل بود!

پس این یک اقدام سمبولیک برای هشدار و تهدید است؟
دقیقا، این فقط یک هشدار است. اگر شما همین الان به خبرگزاری فارس سربزنید، با وجودی که سایر خبرگزاری‌ها از ایسناو ایرنا یا مهر هیچ خبر جدیدی روی خط شان نیست، فارس از امروز صبح یک سری اخبار جدید روی سایت برده است. تنها به این دلیل که بگوید توقیف عملی نیست یا این توقیف را قبول ندارد.

مصاحبه‌گر: مهیندخت مصباح