شرايط حضور در انتخابات؛ ميزگرد ابوالفضل بازرگان و على مزروعى در جبهه مشاركت، شرق

گروه سياسى: «بررسى شرايط حضور در انتخابات» عنوان اولين جلسه از سلسله جلساتى است كه از اين هفته تا زمان انتخابات رياست جمهورى هر هفته در محل دفتر مركزى جبهه مشاركت برگزار مى شود. عنوان كلى اين جلسات، «بررسى استراتژى هاى انتخاباتى» است كه از سوى حوزه شمال تهران جبهه مشاركت برگزار مى شود. نخستين جلسه از اين سلسله جلسات يكشنبه شب و با حضور «على مزروعى» عضو شوراى مركزى جبهه مشاركت و «ابوالفضل بازرگان» عضو شوراى مركزى نهضت آزادى تشكيل شد. دو حزبى كه به ترتيب از نامزدى «مصطفى معين» و «ابراهيم يزدى» در انتخابات حمايت مى كنند. يكى (جبهه مشاركت) و ديگرى (نهضت آزادى) .
• بازرگان: بدون تحقق پيش شرط هايمان وارد انتخابات نمى شويم
ابوالفضل بازرگان عضو شوراى مركزى نهضت آزادى در اين ميزگرد حضور در انتخابات را داراى دو جنبه فردى و حزبى - گروهى دانست و گفت: در بخش فردى افراد از طريق شرح احوال نامزدها، مواضع و انديشه هاى آنها و راهكارهاى تحقق وعده هاى داده شده نسبت به كانديدا شناخت پيدا مى كنند و پس از شناخت مسئله، راى دادن به نامزد اصلى پيش مى آيد كه احتمالاً براى آنچه اصلح مى دانند تبليغ هم مى كنند و در نهايت به اصلح خود راى مى دهند. وى در مورد نحوه حضور احزاب در انتخابات نيز اظهار داشت: تعيين شرط كه مهم ترين آن برگزارى انتخابات آزاد است همواره از سوى احزاب براى حضور در انتخابات مطرح مى شود و كانديداهاى حزبى هم خود و هم ديگران را براى تحقق شروط شان تشويق مى كنند كه اين امر از طريق صدور بيانيه و سخنرانى و شركت در همايش صورت مى گيرد. بازرگان مرحله بعد براى شركت كانديداى حزبى در انتخابات را تدوين خط مشى و برنامه هاى نامزد يا سازمان و حزب مربوطه براى نيل به پيروزى در انتخابات اعلام كرد و گفت: در اين مرحله كانديدا يا حزب، مردم را ترغيب به راى دادن مى كنند كه مرحله اطلاع رسانى و تبليغ نام دارد. بازرگان معرفى نامزد يا حزب به مردم، ثبت نام، دعوت مردم به راى دادن را از مراحل بعدى احزاب براى حضور در انتخابات عنوان كرد. وى تقويت دموكراسى را بهترين علت براى نياز به حضور در صحنه انتخابات دانست و گفت: دموكراسى فرايندى طولانى است و براى نيل به آن قربانى هاى زيادى داده شده است بنابراين نمى توان انتظار داشت يكباره به دموكراسى رسيد. وى ايجاد همبستگى ملى و مشاركت براى تعيين سرنوشت را از علل ديگر لزوم حضور در صحنه انتخابات عنوان كرد و اظهار داشت: اگر مردم احساس كنند كه مى توانند در سرنوشت شان موثر باشند در اجراى برنامه ها كوشاتر خواهند شد.
بازرگان تصريح كرد: مردم اگر احساس كنند انتخابات سالم، آزاد و رقابتى برگزار مى شود، وارد صحنه مى شوند و همچنين از سوى ديگر اگر احساس كنند برنامه هاى وعده داده شده عملى نيست دچار ياس مى شوند.
وى در ادامه به شروط نهضت آزادى براى شركت در انتخابات اشاره كرد و از رعايت حقوق و آزادى ملت، برداشته شدن فشار از مطبوعات، آزادى نويسندگان و اصحاب مطبوعات، زندانيان سياسى و حقوقدان ها به عنوان مهمترين پيش شرط ها نام برد.
بازرگان در ادامه تصريح كرد: با تحريك احساسات مردم نمى توان آنها را به پاى صندوق هاى راى كشانيد چرا كه آنها اكنون موانع زيادى را پيش رو مى بينند كه مهم ترين آن رد صلاحيت ها ست و در صورت عدم رفع آن نمى توان به ادامه راه اميدوار بود. عضو شوراى مركزى نهضت آزادى همچنين با بيان اينكه بايد در همه حال منافع ملى را در نظر گرفت و بر اساس آن عمل صالح را انجام داد گفت: اگر شرايط اعلام شده از سوى نهضت آزادى تحقق پيدا نكند، نهضت وارد فرايند انتخاباتى نمى شود و اما اين به معناى عدم حمايت نهضت آزادى از كانديداى ديگرى نيست و بستگى به شرايط دارد. وى با اشاره به دعوت صدا و سيما از توسلى يكى از اعضاى نهضت آزادى براى حضور در يك برنامه گفت: تغيير رويكرد صدا و سيما را بايد به فال نيك گرفت اما انتخاب شخص نيز بسيار اهميت دارد و به نظر مى رسد از آقاى توسلى به دليل چهره فرهنگى كه دارد دعوت شده است تا به نوعى وجهه سياسى و نهضتى آن كمرنگ شود. وى ادامه داد: اگر صدا و سيما حاضر شود نماينده اى كه نهضت آزادى معرفى مى كند را دعوت كند مى توان اطمينان بيشترى به رويكرد جديد آن پيدا كرد. بازرگان همچنين در پاسخ به پرسشى مبنى بر دليل عدم تغيير نام نهضت آزادى در جهت فعاليت جديد گفت: تغيير نام نمى تواند متضمن فعاليت آزاد حزبى در ايران باشد و مشخص نبود كه آيا كميسيون ماده ۱۰ احزاب اجازه فعاليت به حزب با نام جديد و افراد سابق را مى داد يا نه؟ چرا كه شايد اين دامى بود كه پس از تغيير نام باز هم جلوى فعاليت اين جمع را بگيرند. بازرگان در ادامه در خصوص مواضع نهضت آزادى درباره انرژى هسته اى و اين كه نوع موضع گيرى دبيركل اين تشكل ممكن است به تضعيف موقعيت مذاكره كنندگان ايرانى در اين مذاكرات بينجامد، گفت: استفاده از انرژى هسته اى به صورت صلح آميز حق مردم است اما در مورد چگونگى استفاده بايد منافع را در نظر گرفت.
در ابتداى اين پرسش به موضع گيرى نهضت آزادى در قبال ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر اشاره شده بود و پرسش كننده آن را شبيه موضع گيرى فعلى نهضت درباره مذاكرات هسته اى خوانده بود و گفته بود آن موضع گيرى هم موجب تضعيف روحيه رزمندگان ايرانى شده بود كه اين تحليل با مخالفت بازرگان مواجه شد و از آن موضع گيرى نهضت به دليل هزينه هاى مالى و جانى جنگ دفاع كرد. در بخش ديگرى از بخش پرسش و پاسخ، بازرگان در مقابل صحبت هاى مزروعى كه مواضع نهضت آزادى را پس از دوران دبيركلى دكتر يزدى تا حدى متفاوت از گذشته خوانده بود و در عين حال از تاييد صلاحيت وى در اين دوره از انتخابات دفاع كرده بود اظهار داشت: نهضت آزادى در تمام دوران پس از انقلاب همواره بر التزامش به قانون اساسى و وفادارى اش به نظام و قانون تاكيد داشته است و روش مرحوم مهندس مهدى بازرگان هم بر همين سياق بوده است.
• مزروعى: دموكراسى از مدارا و صبر پديد مى آيد
مزروعى هم در اين نشست با بيان اينكه «حضور در انتخابات مهمترين راه در گذار به دموكراسى است» گفت: «اصلى ترين هدف حضور در انتخابات جلوگيرى از يكپارچگى حاكميت به نفع محافظه كاران است چرا كه در ۲ الى ۳ سال گذشته بخشى از شوراها و مجلس هفتم در اختيار محافظه كاران قرار گرفت و اگر قوه مجريه را هم به دست بگيرند حاكميت يكپارچه مى شود.» وى افزود: اگر حاكميت به نفع محافظه كاران يكپارچه شود منافع شهروندان و كشور به خطر مى افتد و حتى شرايط بين المللى نيز به نفع ما نخواهد بود بنابراين بايد براى جلوگيرى از يكپارچگى تلاش كرد. وى برگزارى انتخابات آزاد و رقابتى را شرط جبهه مشاركت براى حضور در انتخابات عنوان كرد و افزود: اگر به انتخابات آزاد دست پيدا كنيم اتفاق بزرگى در كشور رخ مى دهد. مزروعى اظهار داشت: با نگاه انقلابى و از لوله تفنگ، دموكراسى در هيچ كشورى محقق نمى شود بلكه دموكراسى تنها از مدارا و حوصله و صبر پديد مى آيد. وى بزرگ ترين امتياز خاتمى را تداوم ۸ سال گفتمان اصلاحى دانست و افزود: هيچ راهى براى رسيدن به دموكراسى غير از اصلاح طلبى وجود ندارد و در اين مسير صبر و حوصله هم نياز است. مزروعى انتخابات را فرصت بسيار بزرگى دانست و افزود: مى توان براى ارتقاى گفتمان اصلاح طلبى از انتخابات استفاده كرد چرا كه اين گفتمان مخالفان خود را نيز مقهور كرده است. عضو شوراى مركزى جبهه مشاركت همچنين گفت: عرصه سياست مانند بيمه نيست كه بتوان چيزى را تضمين كرد اما تضمين كاركرد معين عزم عمومى و آرايش نيروهاى سياسى است. مزروعى گفت: معين راه خاتمى را به هر قيمتى براى چهار سال ديگر ادامه مى دهد تا نهادهاى مدنى جان بگيرند. وى با بيان اينكه خاتمى تداركاتچى نبوده است با اشاره به تشكيل معاونت حقوق بشر در دولت معين گفت: متاسفانه تمام مردم حاضر به احقاق حقوق خود نيستند اما من در مورد حقوق پسرم ايستادگى كردم و نتيجه گرفتم و در نهايت برخى ناچار به اعتراف به تخلف خود شدند. مزروعى در بخش ديگرى از اظهارات خود با تاكيد بر اين كه برخى از اصول قانون اساسى ديگر پاسخگو نيست گفت: به عنوان مثال اصل ۱۴۴ قانون اساسى ديگر پاسخگو نيست و بايد تغيير كند، همچنين صدا و سيما نيز بايد اصلاح شود. وى با تاكيد بر نسبى بودن آزادى گفت: در انتخابات مجلس ششم سه عضو ما و سازمان مجاهدين انقلاب يعنى عباس عبدى و هاشم آقاجرى و حميد رضا جلايى پور را رد صلاحيت كردند اما در انتخابات شركت كرديم، چرا كه آزادى نسبى داشتيم؛ بنابراين آزاد بودن انتخابات را نمى توان به تعدد كانديداها دانست بلكه انتخابات زمانى آزاد است كه افراد حاضر هركدام يك جريان فكرى و سياسى را نمايندگى كنند.

مزروعى تظاهرات و برگزارى ميتينگ را حق شهروندى دانست و گفت: اين حق در قانون اساسى به صراحت آمده است. وى با بيان اينكه صحت نامه امام در مورد نهضت آزادى را قبول دارم گفت: زمانى مرحوم بازرگان مسئول نهضت بود اما پس از وى دكتر يزدى به صراحت مواضع نهضت را اعلام كرد كه در برخى موارد با مواضع مرحوم بازرگان متفاوت بود بنابراين نمى توان نامه امام را در شرايط فعلى داراى سنديت دانست ضمن اينكه اوضاع سياسى و اقتضائات كشور نيز تغيير كرده است.