متن زیر حاصل گفت وگوی دکتر مصطفی معین با جمعی از جوانان است که دیروز از شبکه شش سیما پخش شد. متن زیر اگرچه در برخی از جاها با سانسور صداوسیما مواجه شد و تصاویر مخدوش آن از شبکه شش پخش شد و به لحاظ اهمیت متن کامل آن در اختیار خوانندگان قرار می گیرد.
لازم به توضیح است که فیلم این مساجد درحال حاضر در سایت دکتر معین (همه ایرانیان) قابل دسترسی است.
حضور شما در عرصه ریاست جمهوری، یک گام جدید در اصلاح طلبی است، چه گام جدیدی در دولت شما وجود خواهد داشت که در دولت آقای خاتمی وجود نداشت؟ در مورد مشکل جامعه ما در مورد نهادهای موازی دولت چه نظری دارید؟ آیا در دولت شما جایی برای ایرانیان خارج کشور است و یا کسانی که مثل شما فکر نمی کنند؟ تا چه حد برنامه های جبهه مشارکت را جدی می گیرید؟
با دوستانی که در مشارکت هستند، بیشترین هم فکری را در میان احزاب ایران داریم. نه آنها توقع داشتند که من دولت حزبی تشکیل بدهم و نه من متعهد شدم که این دولت حزبی را تشکیل دهم. نه اینکه دولت حزبی چیز بدی باشد، شرایط کشور در این زمان اجازه نمی دهد. پس کابینه ای که می خواهد از کارآمدی برخوردار باشد باید در فضای ملی همکاران خودش را انتخاب کند، من حتی می گویم فضای فراملی، یعنی ایرانیانی که در خارج از کشور هستند و دارای کارآمدی هستند در دولت استفاده خواهم کرد. مهمترین تعهدی که به عنوان یک پروژه در نظر دارم این است که اگر رای انتخاب مردم داده شد، به رئیس جمهوری که مجری قانون اساسی است، رئیس جمهور از تمامی حقوق و اختیارات قانونی خودش در قانون اساسی در جهت دفاع از حقوق مردم استفاده کند و تا آخر هم از این حقوق دفاع خواهد کرد. در این جهت، برای اینکه بتواند با اقتدار بیشتری عمل کند شرط اول این است، باید انتخابات جدی و شکوهمند و قانونی و آزاد باشد و اگر بود با مردم تعامل آغاز می شود. رئیس جمهور از همان لحظه ای که انتخاب شد نباید تعاملش را با مردم از دست بدهد، باید از همان لحظه با مردم وارد گفت وگو شود از او تشکر کند و گزارش کار بدهد. و این گزارش کار باید به طور منظم تکرار شود تا تعامل از دست نرود. این رئیس جمهور و دولت باید با نخبگان تعامل داشته باشد و نباید اجازه قطع شدن آن را بدهد و اینها پشتیبان یک دولت برای موفقیت است و دولت خودش از کارآمدی و انسجام برخوردار باشد. یعنی همکارانی را که اصلاح طلب باشند انتخاب کند. بنابراین یک چنین دولتی با چنین پشتوانه هایی که مردم و افکار عمومی در راس هستند، این دولت از حقوق مردم دفاع خواهد کرد در چارچوب قانون اسلامی. به دور از اجازه دخالت نهادهای انتسابی هستند یا در خود قانون اساسی پیش بینی نشده اند.
رابطه شما با آمریکا چطور خواهد بود؟
برنامه من در سیاست خارجی حل چالش آمریکاست و مهمترین مشی ما در سیاست خارجی ایجاد تفاهم و اعتمادسازی با کشورهای جهان است. به هرحال این یک تدبیر است و یک وسیله ای است که از منابع ملی مان پاسداری کنیم و در جهت منافع ملی مان حرکت کنیم.
آیا شما این اقتدار را در ارائه دولت اصلاحات می بینید که تمام اعضای کابینه را خودتان انتخاب کنید؟
این مواردی که شما فرمودید دقیقاً دغدغه های خود من است در امتداد اقتدار یک دولت و رئیس جمهور. بیش از 2600 سال قبل در کشور ما اولین منشور حقوق بشر در ایران رسماً شر وع شده است. من به یکی از بندها اشاره می کنم که از زبان کوروش است. «من اعلام می کنم که هرکس آزاد است هر دین و آیینی را که میل دارد برگزیند و در هر جایی که می خواهد سکونت نماید و به هر دینی که معتقد است هدایت کند و هر کسب و کاری را که می خواهد انتخاب نماید تنها به شرطی که حق کسی را پایمال نکند».
این باعث افتخار است و کشوری که پیشتاز بوده در عرصه حقوق بشر خیلی بد است که در قرن 21 سرکوب می کند. خیلی بد است که ما می بینیم که کسی را اولاً بدون اینکه یک محکمه قضایی به صورت قانونی و علنی تشکیل بشود و هیأت منصفه ای وجود داشته باشد محاکمه کنند و یا بدون محاکمه بعد از 3 سال تبرئه می شود. چه کسی می خواهد پاسخگوی این تضییع حقوق انسان ها بشود. اصل نوزده را می خوانم: مردم ایران از هر قوم و قبیله ای که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ، نژاد و زبان. مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود». قانون اساسی صداقت کامل دارد و میثاق ملی ماست.
هنوز تابوهای نقد قانون اساسی شکسته نشده، آیا می توانیم؟
هیچ وقت در هیچ جایی نگفتم که نقد قانون اساسی توطئه و یا خیانت است. رئیس جمهور مجری قانون است و این قانون هم تا وقتی که تغییر نکرده و تجدیدنظر نشده میثاق ملی است. قانون اساسی ما قبل از اینکه ساختار و چارچوبش مشکل داشته باشد، مشکل دیگری دارد. عدم قاطعیت قوه مجریه در اجرای اصول قانون اساسی است. حکم حکومتی در قانون اساسی پیش بینی نشده است. تفسیر آن را حداکثر شورای نگهبان می کند، من تفسیر شورای نگهبان را به عنوان مجری قانون اساسی نخواهم پذیرفت.
با توجه به این حقوق زنان در جامعه خیلی تضعیف شده، شما چه برنامه ای خواهید داشت؟
طبیعی است که به عنوان یک استراتژی برابر حقوق خانم ها و آقایان در دولت جدید اصلاحات مورد تاکید قرار خواهد گرفت. حقوق کامل و برابر و فرصت های کامل و برابر شهروندی نسبت به کنوانسیون که در سطح جهانی وجود دارد و ما نباید نسبت به آنها بی توجهی کنیم. در صورتی که آن کنوانسیون ها و قراردادها، قراردادهای جهانی است. نباید مربوط به معدود کشورهایی باشد که رفع تبعیض جنسیتی امضا نکرده باشد. بعد از پیروزی انقلاب، سطح تحصیلات خانم ها افزایش پیدا کرده، مخصوصاً سطح تحصیلات عالی. ولی به همان نسبت حضور در اجتماع افزایش پیدا نکرده، یا از تبعیض برخوردارند یا حتی از نظر میزان درآمد و حقوق بین خانم ها و آقایان تبعیض وجود دارد.
در دولت من با هدف قرار دادن کارآمدی دولت، هیچ سقفی برای حضور خانم ها در مسؤولیت ها و در همه سطوح قائل نیستیم. حتی ممکن است اولویت خاص قائل شویم که بعضی ها به عنوان تبعیض مثبت از آن یاد می کنند. ولی من ترجیح می دهم که بگویم خانم ها باید از یک امتیاز و اولویت خاص برخوردار باشند تا سال ها برای اینکه حقوق تضعیف شده گذشته جبران شده در یک سطح برابر قرار بگیرد.
نظر شما در مورد تحریم چیست؟
من می گویم که عقلانیت جمعی مردم در سال 84 به مراتب از سال 76 بالاتر رفته. اما بعد احساسی، پایین تر رفته و این یک رشد است. در یکصدمین سالگرد انقلاب مشروطیت هستیم که از این نظر پیشتاز بودیم در ارتباط با دموکراسی خواهی، عدالت خواهی و استبدادستیزی. 50 سال قبل هم که نهضت ملی نفت که مرحوم دکتر مصدق مهمترین برنامه ای که اعلام کرد، قبل از اینکه به مسؤولیت برسد برگزاری انتخاب آزاد را وعده داده. 25 سال قبل یک انقلاب مردمی اتفاق افتاد که بر علیه دیکتاتوری شاه بود و باز هم منجر شد که ما از آزادی بیشتری برخوردار باشیم و مجلس و انتخاب و... 8 سال پیش هم که جنبش اصلاحات را در دوم خرداد داشتیم. بنده فردی نیستم که توصیه کنم که همه این سوابق را در همه مقاطع سیاسی و تاریخی که یکی از دستاوردهای آن نماد دموکراسی در انتخابات دولت است صرف نظر کنیم. من صرف نظر نمی کنم و من توصیه می کنم که استقامت کنیم، این راه را ادامه بدهیم ما الان در دوره انتقال هستیم. دوره مقدمات فرهنگ دموکراسی خواهی در ایران طی شده است در عرض 100 سال گذشته. الان در نیمه راه هستیم و اگر این نیمه راه را ادامه بدهیم، به معنی درست به دموکراسی دیر یا زود خواهیم رسید. من با امید می گویم که البته به عنوان یک شهروند می گویم نه به عنوان یک کاندیدا. با توجه روندهای جامعه که برشمردم، ما خیلی سریع تر از گذشته این دوره انتقال را طی خواهیم کرد و به آرمان های دموکراسی خودمان خواهیم رسید البته بازهم با استقامت و حضور در صحنه. من فقط برگزارکننده انتخابات آزاد خودم بود. در سطح دیگر تضمین می دهم که اگر در سمت رئیس جمهوری قرار بگیرم، فقط انتخاب آزاد را برگزار کنم و تضمین انتخاب آزاد را از قبل اعلام می کنم. زنان به عنوان اصلی ترین حامیان حقوق بشری در جامعه و حکومت باید حضور داشته باشند. باید از حقوق آنان دفاع بشود و دموکراسی بدون حضور جدی خانم ها و جوانان مفهوم ندارد. استفاده از فکر و تجربه همه شهروندان ایرانی به استدلال و تمامیت ارزی و منافع ملی پایبندی خودشان را اعلام می کنند. استفاده از اقوام و مذاهب و به طور خاص اهل سنت در کابینه و در سایر مدیریت های حساس کشور، جلوگیری از توقیف نشریات به طور غیرقانونی جلوگیری از سانسور و جلوگیری از تبعیض و تحقیر برای همه شهروندان و به ویژه اصحاب علم و دانش و فرهنگ ایران ـ دفاع از اطلاع رسانی آزاد و پاسخگویی دولت در جهت برخورد با مفاسد بزرگ اقتصادی و یا اداری و رانت خواری و پدیده آقازادگی. و آخرین راهبرد جدید در دولت جدید اصلاحات برخورد با نهادهای موازی و دخالت گر در وظایف قانونی دولت است.