پایان عصر روشنفکری و آغاز عصر روشنگری، عماد برقعی

[برگرفته از وبلاگ يک مجنون نسل سومي]

تا الان دیگر نتایج انتخابات ریاست جمهوری تقریبا روشن شده است. نتیجه،
برای تمامی روشنفکران ایرانی بهت‌برانگیز بود. تنها در موضع گیری های چند
روزه اخیر یک آرزو به نتیجه انتخابات نزدیک بود. آن هم آرزوی دکتر سروش
برای انتخاب کروبی به جای معین بود. هنوز کسی جرات نکرده‌است که حرفی از
تقلب در انتخابات بزند. اما اگر این گزینه که احتمال آن هم زیاد نیست،
اتفاق افتاده باشد اصلا نشانه خوبی نیست. شاهد بودیم که تقلب در انتخابات
افغانستان و عراق هم نتوانست شکل بگیرد. آن هم با آن سطح آگاهی و شعور
سیاسی.
اما نتایج انتخابات می تواند به مثابه زلزله ای در تفکرات روشنفکران و
جریان سازان جامعه شناسی سیاسی ایران باشد. تنها نشانی که در این
انتخابات بسیار واضح بود این است که اکثریت فعال مردم ایران هنوز نظام
جمهوری‌اسلامی را با تمام ساختها و اشکالش می خواهد و شاید آرمانشهر آنها
سالهای اولیه دهه 60 با تمام معیارهای اسلام سنتی و تسلب ساختار سیاسی
ایران باشد. انتخاب هاشمی رفسنجانی به عنوان جزو لاینفک ساختار سیاسی
جمهوری اسلامی در قبل و بعد از انقلاب و از طراحان و پیشگامان روحانیت
سیاسی نشانه این است که هنوز ساختارهای جمهوری اسلامی با کمی نوگرایی در
برخورد با مسائل آزادی اجتماعی می تواند پاسخگوی قشر زیادی از مردم باشد.
نفر دوم نتایج هم شیخ مهدی کروبی است. نماد کامل روحانیت سنتی دهه 60 و
خط امامی به تمام معنا که سنتی ترین مدل اصلاحات درون حاکمیتی در ایران
بود با هدف رسیدن به آرمانشهر دهه 60. احمدی نِاد هم که حامی حذف جمهوریت
از ساختار سیاسی و نماینده ارتجاعی ترین اندیشه اسلام سیاسی. یک مذهبی
تمام عیار با تمام معیارهای هیاتی آن. این بازگشت مردم ایران به شنت و
مقابله آنها با منادیان مدرنیته در ایران ، از حامیان نواندیش دینی یا
سکولار معین تا سوسیالیستها و روشنفکرمآبان ملی گرای طرفدار تحریم
انتخابات.
این انتخاب و این مشی سیاسی مردم ایران 2 انتخاب را پیشاروی مخالفان یا
نقادان وضعیت موجود قرار می دهد:
1- آنان که هدفشان کسب کرسی قدرت است باید این بار بازگشت به سنت را
تجربه کنند بلکه بتوانند طعم صندلی قدرت را بچشند.
2- آنان که در اندیشه تغییرند و بر مواضعشان ایستاده‌اند راهی به جز تلاش
برای مدرن کردن فضای جامعه و حرکت به سوی مدرنیته ندارند. و این تنها
مستلزم دوری از ساختهای سنتی قدرت و یک حرکت آرام، عقلانی و تاکتیک‌مند
به سوی مدرنیته است.

می توان گفت رای مردم ایران این بار نشان داد که دوره تحلیلهای روشنفکران
الیتیزه شده به پایان رسیده و اکون زمان روشنگری فرارسیده است. اکنون
زمان آن است که روشنفکران از هر طیف فکری از جمعهای خود خارج شده و درک
بهتری از جامعه را ارائه کنند. بل بتوان راهی برای ساختارهای ذهنی سنتی
ایرانی در رویارویی با جهان مدرن و پسامدرن اکنون یافت.